Madde Detay
KARAGÜNLÜ, Sevim Emir
(d. 08.08.1946 / ö. -)
âşık
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Sevim Emir, 8 Ağustos 1946 tarihinde Malatya'da dünyaya gelmiştir (Turan vd. 2014: 442). Arguvanlı Âşık Balı ve Satı hanımın dört çocuğundan en küçüğüdür. Arguvan'da ilköğrenimini tamamlayan Emir, ilkokul beşinci sınıfta İsmail Emir'le nişanlanmış ve on üç yaşında iken yaşı ailesinin isteğiyle üç yaş büyütülüp on altı yaşında gösterilerek evlendirilmiştir. Eşi devlet memuru olan Emir, gelir elde etmek için dikiş, nakış, örgü ve tığ işleri ile tarla icarı, çiftçilik gibi farklı iş kollarında çalışmıştır (Emir 2005: III). İlkokul mezunu ve dört çocuk annesi (Kavruk ve Özer 2006: 216) olan Emir, 2002 yılında eşini kaybetmiştir ve hâlen Malatya'da ikamet etmektedir (Turan vd. 2014: 442).
Emir, Âşık Ali Balı’nın kızıdır, saz ve söz ortamında yetişmiştir. "Soya çekme" suretiyle âşıklığa yönelen ve küçük yaşlardan itibaren şiir yazmaya meraklı olan Emir; Âşık Veysel, Âşık Mahzuni Şerif ve babası Âşık Balı'dan fazlaca etkilendiğini dile getirir. "Şiir yazma isteği âdeta genlerimde var." (evrensel.net/haber) diyen ve ilk şiirlerinde babasının etkisi görülen Emir, zamanla kendi söyleyişini yakalamış özgün ozanlardandır (Solmaz 2018: 2). Âşık, şiirlerinde genellikle toplumsal ve güncel olayların, insan ve doğa sevgisinin (Emir 2012: 13-14; Turan vd. 2014: 442) yanı sıra kadına, kadının toplumdaki yeri ve kimliğine de (Solmaz 2018: 96) yer vermiştir. Şiirlerinde tasavvufi bir söyleyiş ile sorgulayıcı, yol gösterici bir yaklaşım ağır basmaktadır (Emir 2005: XIII). Şiirlerindeki bu söyleyiş tarzının şekillenmesinde -badeli bir âşık olan babasıyla birlikte- yetişmiş olduğu Alevi-Bektaşi çevre de büyük öneme sahiptir (Emir 2012: 14).
2005 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığınca “Yaşayan Halk Ozanı” unvanı verilen Sevim Emir, Karagünlü mahlasını kullanmaktadır. "Neden Karagünlüsün Derler" şiiri ile Emir, şiirlerinde Karagünlü mahlasını kullanarak geçici olandan bâki olana, yokluktan sonra ebedî olan bir dünyaya inandığını; sonu kara günlü olan bir dünyanın zevk ve ihtişamına kapılmaktansa ilahî olanın aşkıyla yanmanın insanoğlunun bu dünyadaki gerçek amacı olması gerektiğini belirtmiştir (Emir 2005: 4; Solmaz 2018: 13).
Hece vezniyle ve hecenin hemen her ölçüsüyle şiir yazmış olan âşık, semai ve koşma tarzındaki şiirlere ağırlık vermiş; koşmanın güzelleme, taşlama, koçaklama, ağıt ve destan türünde örneklerini kaleme almıştır (Solmaz 2018: 7). Emir, 1980 yılında hayatını kaybeden babası Âşık Bali'nin günlüğünü ve şiirlerini derleyerek 2004 yılında Arguvanlı Âşık Bali'nin Günlüğü ve Şiirleri adıyla yayımlamıştır. Emir'in ayrıca, 2005 yılında yayımlanmış Baba Ocağı adlı eseri ile 2012 yılında yayımlanmış Gün Gedikte Deli Ömrüm adlı iki eseri vardır. Baba Ocağı adlı eserde 182, Gün Gedikte Deli Ömrüm adlı eserinde ise 105 şiir yer almaktadır. Ayrıca şiirlerinin bir kısmı yerel dergi ve gazetelerde yayımlanmıştır (Emir 2005: IV). Karagünlü, şiirlerinin yanı sıra öykü de yazmaktadır (Emir 2012: 13).
Kaynakça
Emir, Sevim (2005). Baba Ocağı. Malatya: Rektur Reklam-Matbaacılık.
Emir, Sevim (2012). Gün Gedikte Deli Ömrüm. Malatya: Bulut Ofset.
Kavruk, Hasan, Metin Özer (2006). Geçmişten Günümüze Malatya Şairleri. Malatya: Malatya Belediyesi Kültür Yay.
Solmaz, Fatih (2018). Halk Ozanı Karagünlü (Sevim Emir)'nün Hayatı, Edebî Şahsiyeti ve Şiirleri. Yüksek Lisans Semineri. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Turan, Fatma Ahsen, Reyhan Gökben Saluk, Özlem Ünal Ünalan (2014). Geçmişten Günümüze Sazda ve Sözde Usta Kadınlar. Ankara: Gazi Kitabevi.
www.evrensel.net/haber/163324/sandiktakiler-kitap-oldu [erişim tarihi: 24.12.2018].
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. İMRAN GÜNDÜZ ALPTÜRKERYayın Tarihi: 10.09.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Yayın Tarihi: 10.09.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Gün Gedikte Deli Ömrüm | Bulut Ofset / Malatya | 2012 | Şiir |
Arguvanlı Âşık Bali Günlüğü ve Şiirleri | Rektur Ltd. Şti. / Malatya | 2004 | Diğer |
Baba Ocağı | Rektur Ltd. Şti / Malatya | 2005 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Sadık Özen | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Adil Akkoyunlu | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Mine Ergen | d. 02 Haziran 1964 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Sadık Özen | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Adil Akkoyunlu | d. 1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Mine Ergen | d. 02 Haziran 1964 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Sadık Özen | d. 1934 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
8 | Adil Akkoyunlu | d. 1952 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | Mine Ergen | d. 02 Haziran 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Sadık Özen | d. 1934 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Adil Akkoyunlu | d. 1952 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Mine Ergen | d. 02 Haziran 1964 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Sadık Özen | d. 1934 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Adil Akkoyunlu | d. 1952 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Mine Ergen | d. 02 Haziran 1964 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |