Madde Detay

Asıl adı Osman İper olan ve şiirlerinde Karayiğit Osman mahlasını kullanan âşık, 1 Ekim 1954 tarihinde Osmaniye'nin Düziçi ilçesine bağlı Zindeğan (Çitli) köyünde dünyaya gelir. Nüfus cüzdanında bu tarih yazsa da o, gerçek doğum yılının 1950 olduğunu belirtmektedir. Babasının adı Ali, annesinin adı Fatma'dır. Ali - Fatma çiftinin Osman'dan büyük dördü erkek biri kız olmak üzere beş çocuğu daha vardır. Osman, ailenin en küçük üyesidir. Osman'ın kardeşlerinden yalnızca ablası ve bir ağabeyi bugün hayattadır (Görkem ve Tülüce 2008: 35).

Maddi imkansızlıklar sebebiyle okula gidemez ancak okuma yazmayı çocukken dağda sürü otlatırken kende kendine öğrenir. 4 Temmuz 1972 tarihinde Kütahya'da acemi birliğinde başladığı askerlik vazifesini 4 Mart 1974 tarihinde Kayseri'nin Sarız ilçesinde jandarma olarak tamamlar. İlkokul diplomasını da Sarız'da askerlik yaparken Kızılpınar İlkokulu'ndan alır. Evlidir ve ikisi erkek dördü kız altı çocuk (Ali, Meral, Habibe, Hasan, Melahat ve Asiye) sahibidir. Çocuklarının tamamını evlendirmiştir ve çok sayıda torunu vardır. Geçimini tarım ve hayvancılığın yanı sıra icra ettiği sanatı vasıtasıyla gerçekleştiren Osman İper, hâlen Düziçi'nde ikamet etmektedir (Özkan 2010: 31; Görkem ve Tülüce 2008: 35).

Osman İper'in âşıklığa heveslenip halk şiiri vadisine girmesinde şüphesiz doğup büyüdüğü Çukurova coğrafyasında Karacaoğlan başta olmak üzere âşıklık geleneği temsilcilerinin ve eserlerinin çok tanınıp sevilmesi etkili olmuştur. Ayrıca âşığın ifadelerine göre Düziçi'nde komşudan bir şey istenirken dahi bu isteğin bir türkü ile bildirilmesi gerekir. Dolayısıyla İper, âşıklık geleneğinin çok güçlü olduğu bir ortamda yetişmiştir. Çocukluk yıllarından itibaren sazlı sözlü ortamlarda çokça bulunmuş ve nitekim 10 yaşında saz çalmaya başlamıştır. İlk sazını alış hikâyesi ise şu şekildedir: Eniştesiyle birlikte Tesbi (Farsak) denilen köye, mal almaya giderler. Orada karşılaştığı Âşık Hüseyin’in evinde bir “damdıra” (cura) görür. Âşığa curayı satıp satmadığını sorar. Âşık satabileceğini söyler. Bunun üzerine Osman, cebindeki paranın hepsini, yani 15 lirayı vererek curayı alır. Bu curayı hâlen kullanmaktadır (Özkan 2010: 32). Badeli bir âşık olmayan Osman İper, 1962 yılından itibaren hocalardan dersler alarak sazdaki yeteneğini geliştirir. Âşık İsmail Tabak (Kır İsmail), Âşık Mehmet Demirci (Âşık Kürdoğlu), Âşık Mehmet Ova, Âşık Mehmet Kılıç, Âşık Ali Demirci, Âşık Yakup Hoca, Âşık Mahmut, Âşık Mehmet Çoban (Âşık Körezek), Âşık Ömer Zincir (Âşık Altın Ömer), Âşık Ali Kirik, Âşık Mehmet Öztürk (Âşık Çöllo), Âşık Seydagan (Abdal Seydihan/ Âşık Davulcu), Âşık Mehmet İnce, Âşık Mustafa Çimper ve Âşık Mehmet Demirci (Âşık Köroğlu) saz dersleri alarak birlikte saz çaldığı isimlerdendir (Görkem ve Tülüce 2008: 35-36).

Yöre insanı tarafından adı ve soyadıyla değil "Karayiğit" lakabıyla tanınmaktadır. Karayiğit, sadece kendisinin değil bağlı bulunduğu sülalenin lakabıdır. Sülalesinin çoğunun esmer olması ve büyük dedesinin eskiden gösterdiği bir mertlik dolayısıyla kara ve yiğit sözcüklerinden meydana gelen bu lakap ortaya çıkmış, Osman İper de bu lakabı kendisine mahlas olarak seçmiştir. Geleneğin pek çok unsurunu haiz olan Karayiğit Osman, bilhassa hikâye tasnif etme dalında mahirdir. Repertuvarında çok sayıda türkülü hikâye mevcuttur. Karacaoğlan, Âşık Garip, Öksüz Ali, Elbeylioğlu, Ali Paşa, Mahmut Han, Hurşit Bey, Esmahan, Ahmet Bey, Bey Böğrek, Deli Boran, Güzel Ahmet, Köroğlu'nun Gürcistan Seferi, Köroğlu'nun Moskof Seferi, Köroğlu ile Turnatel, Ayvaz'ın Kaçırılması, Köroğlu'nun Atının Kaçırılması, Gündeşlioğlu ve Âşık Halil isimli türkülü hikâyeleri iyi derecede bilip anlatmaktadır. Bunların dışında Dadaloğlu, Yazıcıoğlu ve Âşık Hüseyin hikâyelerini de bilmektedir (Görkem ve Tülüce 2008: 36-37; Doğan 2010: 32-33). Tasnif ettiği hikâyelerde Osmaniye ve çevresinin yöresel söyleyiş özelliklerini yansıtır. Bu eserler manzum mensur karışık bir yapıya sahiptir. Manzum kısımları oluşturan şiirler halk şiiri formundadır ve genellikle koşma ve semai nazım şeklindedir. Söz konusu şiirlerde en sık görülen nazım türü ise güzellemedir.

Âşık Karayiğit Osman bugüne kadar pek çok festival, şenlik, konser ve etkinlikte yer almıştır. Bu organizasyonlarda kendisine çok sayıda ödül, onurluk ve belge takdim edilmiştir. Pek çok antolojide yer alan âşıkla ilgili bugüne kadar iki müstakil çalışma yapılmıştır. İlk çalışma 2010 tarihli bir yüksek lisans tezidir ve Osman Özkan imzalıdır (Özkan 2010). Özkan, tezinde Âşık Karayiğit Osman özelinden hareketle Osmaniye'deki âşıklık geleneği ile Türkmenistan'daki bahşılık geleneğini karşılaştırmıştır. İkinci çalışma Bekir İşlek imzalı, Çukurova Folkloru (İçin) Seksen Kapıya Doksan Değnek Çalmak/ Âşık Karayiğit Osman'ın Hikâye Repertuvarı (İşlek 2012) adlı kitaptır. İşlek, söz konusu kitapta Karayiğit Osman tarafından tasnif edilmiş 16 türkülü hikâyeye yer vermiştir.