Madde Detay
KEMTER
(d. ?/? - ö. ?/1818)
âşık
(Âşık / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Âşık Edebiyatının önde gelen simalarındandır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Hüseyin Ali Baba’dır. Kangal’ın Minarekaya (Eski adı; Leşker) köyünde doğup önce Kabakçiftliği’ne sonra da Şarkışla’nın Kale köyüne yerleştiğini söylenir. Doğduğu yer meçhul olmakla beraber Kale köyünde yaşadığı kesindir. Sık sık Hacı Bektaş Tekkesini ziyaret etmiştir. 1818’de Sivas’ın ilçesi Şarkışla’ya bağlı Kaleköy’de vefat etmiştir (Arısoy 1985: 254; Başgöz, 1968: 61; Makal 1978: 130-131; Oyat 1948: 17-18; Özdemir 1997: 126-130; Özmen 1998: 367-370; Püsküllüoğlu 1975: 337-338; Sevengil 1965: 285-287; Tuncalı 2000: 21-40).
Hoş sohbet ve kalender bir yapısı vardır. Seyyid Mehmet Dede’nin mürididir. Âşık Veli'nin; ölümü üzerine söylediği ağıttaki; "Kemter beni koydu yuvada yurtta/İsmini söyledim dilimde virtte /Sene bin iki yüz otuz dörtte/Yükletti göçünü döşüme felek" ifadesinden, onun H. 1234 / M. 1818 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır. Kemter dürüstlüğün, sevginin ve ince düşüncenin sembolüdür. Bu özelliğinden dolayı sadece köyünde değil civardaki yerleşim yerlerinde de herkes tarafından sevilmiştir. Öyleki, birbirlerine inanmayan köylüler ant içirirken “Kemter’e yemin eder misin?” demektedirler (Aslanoğlu1973: 18).
Şiire genç yaşlarda başlamıştır. Şiir gücü oldukça ustadır. Deyişlerinde orijinal söyleyişler ve ince duygular dikkat çekicidir. Sade ve akıcı bir anlatımı vardır. Saz çalan ve sadece köyünde değil, civar köylerde de sanatını icra eden bir âşıktır. Şiirlerinde çoğunlukla Kemter mahlasını kullanmışsa da bazı şiirlerinde Sefil Kemter, Dertli Kemter diye de tapşırmıştır. Yörenin güçlü âşıklarından İğdecikli Veli, Kemter’in çırağıdır (Aslanoğlu 2006: 33-42; Aslanoğlu 1985: 93-102).
Kaynakça
Arısoy, M. Sunullah (1985). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yay.
Aslanoğlu, İbrahim (1973). “Veysel’i Yetiştiren Çevre Şairleri”, Sivas Folkloru. 5 (6): 18.
Aslanoğlu, İbrahim (2006). Sivas Meşhurları. C. 2. Ankara: Sivas Valiliği Yay.
Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Ermam Yay.
Başgöz, İlhan (1968). İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Ararat Yay.
[Makal] , Tahir Kutsi (1978). Türk Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul.
Oyat, Fazıl (1948). 20 Halk Şairi. İstanbul: Ülkü Basımevi.
Özdemir, Ahmet (1997). Şarkışlalı Âşık Serdarî ve Yöre Halk Şairleri. İstanbul: Şarkışla Kültür Sanat ve Sosyal Dayanışma Derneği Yay.
Özmen, İsmail (1998). Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. 3. Ankara: Saypa Yay.
Püsküllüoğlu, Ali (1975). Türk Halk Şiiri. İstanbul: Bilgi Yay.
Sevengil, Refik Ahmet (1965). Yüzyıllar Boyunca Halk Şairleri. İstanbul: Atlas Kitabevi.
Tuncalı, Ali İhsan (2000). Emlek Alevi Âşıkları. Ankara: Kızılırmak Yay.
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Vakfı.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. DOĞAN KAYAYayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Hoş Gelir Böyle
Ezelden bilirim seni azizim
Erin ere yolu düş gelir böyle
Sen benim olursan bende seninim
Dostun dosta huyu hoş gelir böyle
Zengülü zengüle vurup aşınca
Lokmalar hall’olur temiz pişince
Badeler içilir sazlar coşunca
Gerçek âşıklara coş gelir böyle
Kunduz beyi etti bizi bir nefer
Kunduz dalgasına aldık bir cevher
Yalancı sözleri fesh olur gider
Gerçeğin sözleri baş gelir böyle
Muhannet doludan doluya süner
Fitili söyünür çırası söner
Erlerin başına yüz bin er döner
Yiğidin başma iş gelir böyle.
Dertli Kemter kendi kendin yeldirir
Er olanlar çifte kantar kaldırır
Ulu derya bulup kabın doldurur
Arifler elinden iş gelir böyle
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 589-590.
Nazlı Yâre Haber Saldım
Nazlı yâre haber saldım almamış
Almazsa gam değil almayıversin
Nazlı yar da bana selâm salmamış
Salmazsa gam değil salmayıversin
İstemem kaşları kara ise de
Hasretinden ciğer pare ise de
Merhemi derdime çare ise de
Çalmazsa gam değil çalmayıversin
Duydunuz mu şu yavrunun ahdini
Yıktı viran etti gönül tahtını
Unuttu mu ikrarını ahdini
Gönül hayaline gelmeyiversin
Mansur gibi dârım idin bir zaman
Kisb içinde kârım idin bir zaman
Âlem bilir yârim idin bir zaman
Varsın şimden geri olmayıversin
Doksana vardı da yüz geçti ise
Aradan nükteli söz geçti ise
Ahiri Kemter’den vaz geçti ise
Bergüzar verdiğim elmayı versin
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 591.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Hoş Gelir Böyle
Ezelden bilirim seni azizim
Erin ere yolu düş gelir böyle
Sen benim olursan bende seninim
Dostun dosta huyu hoş gelir böyle
Zengülü zengüle vurup aşınca
Lokmalar hall’olur temiz pişince
Badeler içilir sazlar coşunca
Gerçek âşıklara coş gelir böyle
Kunduz beyi etti bizi bir nefer
Kunduz dalgasına aldık bir cevher
Yalancı sözleri fesh olur gider
Gerçeğin sözleri baş gelir böyle
Muhannet doludan doluya süner
Fitili söyünür çırası söner
Erlerin başına yüz bin er döner
Yiğidin başma iş gelir böyle.
Dertli Kemter kendi kendin yeldirir
Er olanlar çifte kantar kaldırır
Ulu derya bulup kabın doldurur
Arifler elinden iş gelir böyle
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 589-590.
Nazlı Yâre Haber Saldım
Nazlı yâre haber saldım almamış
Almazsa gam değil almayıversin
Nazlı yar da bana selâm salmamış
Salmazsa gam değil salmayıversin
İstemem kaşları kara ise de
Hasretinden ciğer pare ise de
Merhemi derdime çare ise de
Çalmazsa gam değil çalmayıversin
Duydunuz mu şu yavrunun ahdini
Yıktı viran etti gönül tahtını
Unuttu mu ikrarını ahdini
Gönül hayaline gelmeyiversin
Mansur gibi dârım idin bir zaman
Kisb içinde kârım idin bir zaman
Âlem bilir yârim idin bir zaman
Varsın şimden geri olmayıversin
Doksana vardı da yüz geçti ise
Aradan nükteli söz geçti ise
Ahiri Kemter’den vaz geçti ise
Bergüzar verdiğim elmayı versin
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 591.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Hoş Gelir Böyle
Ezelden bilirim seni azizim
Erin ere yolu düş gelir böyle
Sen benim olursan bende seninim
Dostun dosta huyu hoş gelir böyle
Zengülü zengüle vurup aşınca
Lokmalar hall’olur temiz pişince
Badeler içilir sazlar coşunca
Gerçek âşıklara coş gelir böyle
Kunduz beyi etti bizi bir nefer
Kunduz dalgasına aldık bir cevher
Yalancı sözleri fesh olur gider
Gerçeğin sözleri baş gelir böyle
Muhannet doludan doluya süner
Fitili söyünür çırası söner
Erlerin başına yüz bin er döner
Yiğidin başma iş gelir böyle.
Dertli Kemter kendi kendin yeldirir
Er olanlar çifte kantar kaldırır
Ulu derya bulup kabın doldurur
Arifler elinden iş gelir böyle
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 589-590.
Nazlı Yâre Haber Saldım
Nazlı yâre haber saldım almamış
Almazsa gam değil almayıversin
Nazlı yar da bana selâm salmamış
Salmazsa gam değil salmayıversin
İstemem kaşları kara ise de
Hasretinden ciğer pare ise de
Merhemi derdime çare ise de
Çalmazsa gam değil çalmayıversin
Duydunuz mu şu yavrunun ahdini
Yıktı viran etti gönül tahtını
Unuttu mu ikrarını ahdini
Gönül hayaline gelmeyiversin
Mansur gibi dârım idin bir zaman
Kisb içinde kârım idin bir zaman
Âlem bilir yârim idin bir zaman
Varsın şimden geri olmayıversin
Doksana vardı da yüz geçti ise
Aradan nükteli söz geçti ise
Ahiri Kemter’den vaz geçti ise
Bergüzar verdiğim elmayı versin
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 591.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Hoş Gelir Böyle
Ezelden bilirim seni azizim
Erin ere yolu düş gelir böyle
Sen benim olursan bende seninim
Dostun dosta huyu hoş gelir böyle
Zengülü zengüle vurup aşınca
Lokmalar hall’olur temiz pişince
Badeler içilir sazlar coşunca
Gerçek âşıklara coş gelir böyle
Kunduz beyi etti bizi bir nefer
Kunduz dalgasına aldık bir cevher
Yalancı sözleri fesh olur gider
Gerçeğin sözleri baş gelir böyle
Muhannet doludan doluya süner
Fitili söyünür çırası söner
Erlerin başına yüz bin er döner
Yiğidin başma iş gelir böyle.
Dertli Kemter kendi kendin yeldirir
Er olanlar çifte kantar kaldırır
Ulu derya bulup kabın doldurur
Arifler elinden iş gelir böyle
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 589-590.
Nazlı Yâre Haber Saldım
Nazlı yâre haber saldım almamış
Almazsa gam değil almayıversin
Nazlı yar da bana selâm salmamış
Salmazsa gam değil salmayıversin
İstemem kaşları kara ise de
Hasretinden ciğer pare ise de
Merhemi derdime çare ise de
Çalmazsa gam değil çalmayıversin
Duydunuz mu şu yavrunun ahdini
Yıktı viran etti gönül tahtını
Unuttu mu ikrarını ahdini
Gönül hayaline gelmeyiversin
Mansur gibi dârım idin bir zaman
Kisb içinde kârım idin bir zaman
Âlem bilir yârim idin bir zaman
Varsın şimden geri olmayıversin
Doksana vardı da yüz geçti ise
Aradan nükteli söz geçti ise
Ahiri Kemter’den vaz geçti ise
Bergüzar verdiğim elmayı versin
Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 591.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmaz | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcu | d. 1914 - ö. 16.09.1997 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ZİHNİ, Zihni Cansız | d. 1904 - ö. 19.04.1993 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmaz | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcu | d. 1914 - ö. 16.09.1997 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ZİHNİ, Zihni Cansız | d. 1904 - ö. 19.04.1993 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmaz | d. 1949 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcu | d. 1914 - ö. 16.09.1997 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ZİHNİ, Zihni Cansız | d. 1904 - ö. 19.04.1993 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmaz | d. 1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcu | d. 1914 - ö. 16.09.1997 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | ZİHNİ, Zihni Cansız | d. 1904 - ö. 19.04.1993 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmaz | d. 1949 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcu | d. 1914 - ö. 16.09.1997 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | ZİHNİ, Zihni Cansız | d. 1904 - ö. 19.04.1993 | Madde Adı | Görüntüle |