KEMTER

(d. ?/? - ö. ?/1818)
âşık
(Âşık / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Âşık Edebiyatının önde gelen simalarındandır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Hüseyin Ali Baba’dır. Kangal’ın Minarekaya (Eski adı; Leşker) köyünde doğup önce Kabakçiftliği’ne sonra da Şarkışla’nın Kale köyüne yerleştiğini söylenir. Doğduğu yer meçhul olmakla beraber Kale köyünde yaşadığı kesindir. Sık sık Hacı Bektaş Tekkesini ziyaret etmiştir. 1818’de Sivas’ın ilçesi Şarkışla’ya bağlı Kaleköy’de vefat etmiştir (Arısoy 1985: 254; Başgöz, 1968: 61; Makal 1978: 130-131; Oyat 1948: 17-18; Özdemir 1997: 126-130; Özmen 1998: 367-370; Püsküllüoğlu 1975: 337-338; Sevengil 1965: 285-287; Tuncalı 2000: 21-40).

Hoş sohbet ve kalender bir yapısı vardır. Seyyid Mehmet Dede’nin mürididir. Âşık Veli'nin; ölümü üzerine söylediği ağıttaki; "Kemter beni koydu yuvada yurtta/İsmini söyledim dilimde virtte /Sene bin iki yüz otuz dörtte/Yükletti göçünü döşüme felek" ifadesinden, onun H. 1234 / M. 1818 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır. Kemter dürüstlüğün, sevginin ve ince düşüncenin sembolüdür. Bu özelliğinden dolayı sadece köyünde değil civardaki yerleşim yerlerinde de herkes tarafından sevilmiştir. Öyleki, birbirlerine inanmayan köylüler ant içirirken “Kemter’e yemin eder misin?” demektedirler (Aslanoğlu1973: 18).

Şiire genç yaşlarda başlamıştır. Şiir gücü oldukça ustadır. Deyişlerinde orijinal söyleyişler ve ince duygular dikkat çekicidir. Sade ve akıcı bir anlatımı vardır. Saz çalan ve sadece köyünde değil, civar köylerde de sanatını icra eden bir âşıktır. Şiirlerinde çoğunlukla Kemter mahlasını kullanmışsa da bazı şiirlerinde Sefil Kemter, Dertli Kemter diye de tapşırmıştır. Yörenin güçlü âşıklarından İğdecikli Veli, Kemter’in çırağıdır (Aslanoğlu 2006: 33-42; Aslanoğlu 1985: 93-102).

 

 

Kaynakça

Arısoy, M. Sunullah (1985). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yay. 

Aslanoğlu, İbrahim (1973). “Veysel’i Yetiştiren Çevre Şairleri”, Sivas Folkloru. 5 (6): 18.

Aslanoğlu, İbrahim (2006). Sivas Meşhurları. C. 2. Ankara: Sivas Valiliği Yay. 

Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Ermam Yay. 

Başgöz, İlhan (1968). İzahlı Türk Halk Edebiyatı Antolojisi. İstanbul: Ararat Yay. 

[Makal] , Tahir Kutsi (1978). Türk Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul. 

Oyat, Fazıl (1948). 20 Halk Şairi. İstanbul: Ülkü Basımevi. 

Özdemir, Ahmet (1997). Şarkışlalı Âşık Serdarî ve Yöre Halk Şairleri. İstanbul: Şarkışla Kültür Sanat ve Sosyal Dayanışma Derneği Yay. 

Özmen, İsmail (1998). Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi. C. 3. Ankara: Saypa Yay. 

Püsküllüoğlu, Ali (1975). Türk Halk Şiiri. İstanbul: Bilgi Yay. 

Sevengil, Refik Ahmet (1965). Yüzyıllar Boyunca Halk Şairleri. İstanbul: Atlas Kitabevi. 

Tuncalı, Ali İhsan (2000). Emlek Alevi Âşıkları. Ankara: Kızılırmak Yay. 

Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. DOĞAN KAYA
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Hoş Gelir Böyle

Ezelden bilirim seni azizim

Erin ere yolu düş gelir böyle

Sen benim olursan bende seninim

Dostun dosta huyu hoş gelir böyle

 

Zengülü zengüle vurup aşınca

Lokmalar hall’olur temiz pişince

Badeler içilir sazlar coşunca

Gerçek âşıklara coş gelir böyle

 

Kunduz beyi etti bizi bir nefer

Kunduz dalgasına aldık bir cevher

Yalancı sözleri fesh olur gider

Gerçeğin sözleri baş gelir böyle

 

Muhannet doludan doluya süner

Fitili söyünür çırası söner

Erlerin başına yüz bin er döner

Yiğidin başma iş gelir böyle.

 

Dertli Kemter kendi kendin yeldirir

Er olanlar çifte kantar kaldırır

Ulu derya bulup kabın doldurur

Arifler elinden iş gelir böyle

Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 589-590.

 

Nazlı Yâre Haber Saldım

Nazlı yâre haber saldım almamış

Almazsa gam değil almayıversin

Nazlı yar da bana selâm salmamış

Salmazsa gam değil salmayıversin

 

İstemem kaşları kara ise de

Hasretinden ciğer pare ise de

Merhemi derdime çare ise de

Çalmazsa gam değil çalmayıversin

 

Duydunuz mu şu yavrunun ahdini

Yıktı viran etti gönül tahtını

Unuttu mu ikrarını ahdini

Gönül hayaline gelmeyiversin

 

Mansur gibi dârım idin bir zaman

Kisb içinde kârım idin bir zaman

Âlem bilir yârim idin bir zaman

Varsın şimden geri olmayıversin

 

Doksana vardı da yüz geçti ise

Aradan nükteli söz geçti ise

Ahiri Kemter’den vaz geçti ise

Bergüzar verdiğim elmayı versin

Yıldız, Alim (2003).Sivaslı Şairler Antolojisi.İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 591.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmazd. 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcud. 1914 - ö. 16.09.1997Doğum YeriGörüntüle
3ZİHNİ, Zihni Cansızd. 1904 - ö. 19.04.1993Doğum YeriGörüntüle
4GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmazd. 1949 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcud. 1914 - ö. 16.09.1997Doğum YılıGörüntüle
6ZİHNİ, Zihni Cansızd. 1904 - ö. 19.04.1993Doğum YılıGörüntüle
7GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmazd. 1949 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcud. 1914 - ö. 16.09.1997Ölüm YılıGörüntüle
9ZİHNİ, Zihni Cansızd. 1904 - ö. 19.04.1993Ölüm YılıGörüntüle
10GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmazd. 1949 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcud. 1914 - ö. 16.09.1997Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12ZİHNİ, Zihni Cansızd. 1904 - ö. 19.04.1993Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13GARİP OZAN, Hasan Hüseyin Yılmazd. 1949 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14HÜSEYİN/PÜRYANÎ, Hüseyin Kumcud. 1914 - ö. 16.09.1997Madde AdıGörüntüle
15ZİHNİ, Zihni Cansızd. 1904 - ö. 19.04.1993Madde AdıGörüntüle