KUL ÇULHA

(d. ?/? - ö. ?/?)
âşık
(Âşık / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

16. yüzyıl şairlerinden olup hayatı hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. Adındaki “Çulha” sözcüğü dokumacılıkla uğraşmış olabileceğini düşündürmektedir (Sakaoğlu 1998: 374). Yüzyılın pek çok şairi gibi o da Garb Ocakları’na mensuptur. Dönemin ünlü deniz bahadırlarından Murad Reis’in (1531/1532-1609/1610) yanında bulunduğu kaydedilmektedir (Köprülü 1962: 64; Sakaoğlu 1989: 129). Şiirlerinden bir tanesinde Cezayir’den bahsediyor oluşu da onun denizci bir asker olduğuna işaret etmektedir. Asker şair oluşu şiirlerine de yansımış katıldığı savaşları ve bu savaşlar esnasında gördüğü yerleri şiirlerine konu edinmiştir. Kendisine ait olarak kabul edilen şiirlerinden bazılarında “Çulha Ali”yi mahlas olarak kullanması şair hakkındaki bilinmezliklere bir yenisini eklemekte ve ikinci bir “Çulha” mahlaslı şairin var olma ihtimalini akla getirmektedir. Şiirlerinde sade bir dil kullanan şairin şiirleri ilk olarak Ahmet Kutsi (Tecer) ardından Şükrü Elçin tarafından neşredilmiştir (Tecer 1928: 130; Elçin 1988: 18-23).

Kaynakça

Elçin, Şükrü (1988). Akdeniz’de ve Cezâyir’de Türk Halk Şâirleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.

Köprülü, M. Fuad (1962). Türk Sazşairleri. Ankara: Millî Kültür Yay.

Sakaoğlu, Saim (1989). "Türk Saz Şiiri". Türk Dili  LVII (445-450): 105-250.

Sakaoğlu, Saim (1998). “Türk Saz Şiiri”. Türk Dünyası El Kitabı. C. 3. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. 369-400.

Tecer, Ahmet Kutsi, (1928). “Cezayir Türk Halk Şâirlerinin Şiirleri.” Halk Bilgisi Mecmuası 1: 124-131.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. ZEKERİYA KARADAVUT
Yayın Tarihi: 13.09.2013
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Koşma

Üş gafil… çıktın gittin elimden

Ah yiğitlik yavı kıldım ben seni

Andelibim ayrı düştüm gülümden

Vah yiğitlik yavı kıldım ben seni

 

Dahi böyle olmamıştır sanarum

Bir görmüş yok bulduğuma sorarum

Anın için belim bükük ararum

Ah yiğitlik yavı kıldım ben seni

 

Mevlâ birdir yoktur kalbimde hiylem

Nebim Muhammed’dir, demezim yalan

Allah vere inşallah Cenneti bulam

Ah yiğitlik yavı kıldım ben seni

 

Muradım kaldı ermedim kasdıma

Bu hale de şükür olsun dostuma

Yokuş gelse çıkamazam üstüne

Ah yiğitlik yavı kıldım ben seni

 

Fark edemez oldum güneşi ayı

Bize kısmet oldu pirliğin payı

Gel de gör ne halde bu Kul Çulha’yı

Ah yiğitlik yavı kıldım ben seni

 Köprülü, M. Fuad (1962). Türk Sazşairleri. Ankara: Millî Kültür Yay. 115.