Madde Detay
KUL FAKİR ALİ, Ali Oymak
(d. 1860? / ö. 1938)
âşık, çiftçi
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ali Oymak Amasya, Merzifon'un Kıreymir köyünde doğdu. Doğum tarihi kaynaklarda 1873 olarak geçse de 1882'de vefat eden Kul Hüseyin'e intisabı, eldeki fotoğraf ve bu fotoğraftaki kişilerin yaşları, yörede akran gösterilerek yapılan anlatılar ve yaş çıkarımları doğrultusunda 1860'ların başında doğmuş olması muhtemeldir. Okula gitme imkânı olmamıştır. Babası Musa Dede'dir. Geçimini çiftçilik yaparak kazanmış, daha sonraki yıllarda Merzifon'a yerleşmiş ve burada 1938 yılında vefat etmiştir. Evinin avlusunda kendi adı ile anılan türbede yatmaktadır (Akbulut 2015: 214).
Kul Fakir Ali, ilk gençliğinde Kul Hüseyin'e bağlanıp onu kendisine usta kabul etmiştir. Âşıklıktaki gelişimi Kul Hüseyin düşüncesinde olmuştur. Hacı Bektaş Dergâhı çelebisi Cemalettin Çelebi (1862-1921)'ye ve ondan sonra oğlu Ali Haydar Efendi (1897-1966)'ye bağlanmış onları pir bilmiştir. Kul Hüseyin sonrası aynı yakınlığı Kumbabalı İbrahim Ağa'ya göstermiştir. Piri Baba Ocağı'nda ocakzâde olmasına rağmen dedelik yapmamış, Merzifon çevresinde dolaşmıştır. Kul Hüseyin'den sonra Kumbabalı Sefil Ali, Deli Boran, Hacetli Deli Sadık, Sefil Ahmet gibi âşık ve dervişlerle yakınlığı olmuştur. Kul Fakir; Derviş Edna, Fakir Edna, Kul Hüseyin'in oğlu Halil Ağa, Biçare, Dervişoğlu, Mihneti, Sersem Köle, Müslüm Hoca, Noksanî, Sersem Köle, Sefil Mehmet gibi döneminin birçok âşığının yetişmesine katkıda bulunmuş önemli bir âşıktır. Kul Hüseyin kolunun en baskın âşığıdır. Kişiliği ve düşüncesiyle döneminde büyük bir saygınlığa sahip olmuştur. Döneminde olduğu gibi kendisinden sonra da bir çok âşık ve zakirin üzerinde etkisi olmuştur. Erdemi, çalışmayı, dürüstlüğü telkin eden çok sayıda anlatısı olup bu anlatılar halen çok canlıdır. Gazilerovacığı'nın manevi mimarlarından olup bu saygınlık halen devam etmektedir. Kuvvetli irticali olup her türde deyiş örneği verdi. Saz çalmayı da bilen Kul Fakir'ın deyişleri genel olarak ezberde korundu. Yöre yazmalarında ve zakirlerin hafızalarında en fazla deyişi görülen âşıktır (Akbulut 2015: 214-215).
Kaynakça
Akbulut, Ali Cem (2015). Âşık Kul Hüseyin ve Kul Hüseyin Kolu Âşıkları. Ankara: Dumat.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN FATİH KUŞDEMİRYayın Tarihi: 25.04.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 25.04.2019Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | DEDE, Seydi Bektaş | d. 1928 - ö. 27.07.1998 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HAYALÎ, Ferudun Koca | d. 17.12.1947 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykut | d. 1926 - ö. 07.11.1990 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | DEDE, Seydi Bektaş | d. 1928 - ö. 27.07.1998 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HAYALÎ, Ferudun Koca | d. 17.12.1947 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykut | d. 1926 - ö. 07.11.1990 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | DEDE, Seydi Bektaş | d. 1928 - ö. 27.07.1998 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | HAYALÎ, Ferudun Koca | d. 17.12.1947 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykut | d. 1926 - ö. 07.11.1990 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | DEDE, Seydi Bektaş | d. 1928 - ö. 27.07.1998 | Meslek | Görüntüle |
11 | HAYALÎ, Ferudun Koca | d. 17.12.1947 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykut | d. 1926 - ö. 07.11.1990 | Meslek | Görüntüle |
13 | DEDE, Seydi Bektaş | d. 1928 - ö. 27.07.1998 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | HAYALÎ, Ferudun Koca | d. 17.12.1947 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykut | d. 1926 - ö. 07.11.1990 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | DEDE, Seydi Bektaş | d. 1928 - ö. 27.07.1998 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | HAYALÎ, Ferudun Koca | d. 17.12.1947 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykut | d. 1926 - ö. 07.11.1990 | Madde Adı | Görüntüle |