KUL FAKİR ALİ, Ali Oymak

(d. 1860? / ö. 1938)
âşık, çiftçi
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ali Oymak Amasya, Merzifon'un Kıreymir köyünde doğdu. Doğum tarihi kaynaklarda 1873 olarak geçse de 1882'de vefat eden Kul Hüseyin'e intisabı, eldeki fotoğraf ve bu fotoğraftaki kişilerin yaşları, yörede akran gösterilerek yapılan anlatılar ve yaş çıkarımları doğrultusunda 1860'ların başında doğmuş olması muhtemeldir. Okula gitme imkânı olmamıştır. Babası Musa Dede'dir. Geçimini çiftçilik yaparak kazanmış, daha sonraki yıllarda Merzifon'a yerleşmiş ve burada 1938 yılında vefat etmiştir. Evinin avlusunda kendi adı ile anılan türbede yatmaktadır (Akbulut 2015: 214).

Kul Fakir Ali, ilk gençliğinde Kul Hüseyin'e bağlanıp onu kendisine usta kabul etmiştir. Âşıklıktaki gelişimi Kul Hüseyin düşüncesinde olmuştur. Hacı Bektaş Dergâhı çelebisi Cemalettin Çelebi (1862-1921)'ye ve ondan sonra oğlu Ali Haydar Efendi (1897-1966)'ye bağlanmış onları pir bilmiştir. Kul Hüseyin sonrası aynı yakınlığı Kumbabalı İbrahim Ağa'ya göstermiştir. Piri Baba Ocağı'nda ocakzâde olmasına rağmen dedelik yapmamış, Merzifon çevresinde dolaşmıştır. Kul Hüseyin'den sonra Kumbabalı Sefil Ali, Deli Boran, Hacetli Deli Sadık, Sefil Ahmet gibi âşık ve dervişlerle yakınlığı olmuştur. Kul Fakir; Derviş Edna, Fakir Edna, Kul Hüseyin'in oğlu Halil Ağa, Biçare, Dervişoğlu, Mihneti, Sersem Köle, Müslüm Hoca, Noksanî, Sersem Köle, Sefil Mehmet gibi döneminin birçok âşığının yetişmesine katkıda bulunmuş önemli bir âşıktır. Kul Hüseyin kolunun en baskın âşığıdır. Kişiliği ve düşüncesiyle döneminde büyük bir saygınlığa sahip olmuştur. Döneminde olduğu gibi kendisinden sonra da bir çok âşık ve zakirin üzerinde etkisi olmuştur. Erdemi, çalışmayı, dürüstlüğü telkin eden çok sayıda anlatısı olup bu anlatılar halen çok canlıdır. Gazilerovacığı'nın manevi mimarlarından olup bu saygınlık halen devam etmektedir. Kuvvetli irticali olup her türde deyiş örneği verdi. Saz çalmayı da bilen Kul Fakir'ın deyişleri genel olarak ezberde korundu. Yöre yazmalarında ve zakirlerin hafızalarında en fazla deyişi görülen âşıktır (Akbulut 2015: 214-215).

Kaynakça

Akbulut, Ali Cem (2015). Âşık Kul Hüseyin ve Kul Hüseyin Kolu Âşıkları. Ankara: Dumat.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN FATİH KUŞDEMİR
Yayın Tarihi: 25.04.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RÛŞENÎ, Dede Ömerd. 1407? - ö. 1487Doğum YeriGörüntüle
2SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3LADİKARSLI BİLAL, Bilal Ersarıd. 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4RÛŞENÎ, Dede Ömerd. 1407? - ö. 1487Doğum YılıGörüntüle
5SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6LADİKARSLI BİLAL, Bilal Ersarıd. 1968 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7RÛŞENÎ, Dede Ömerd. 1407? - ö. 1487Ölüm YılıGörüntüle
8SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9LADİKARSLI BİLAL, Bilal Ersarıd. 1968 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10RÛŞENÎ, Dede Ömerd. 1407? - ö. 1487MeslekGörüntüle
11SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
12LADİKARSLI BİLAL, Bilal Ersarıd. 1968 - ö. ?MeslekGörüntüle
13RÛŞENÎ, Dede Ömerd. 1407? - ö. 1487Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15LADİKARSLI BİLAL, Bilal Ersarıd. 1968 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RÛŞENÎ, Dede Ömerd. 1407? - ö. 1487Madde AdıGörüntüle
17SIRDAŞ ALİ, Ali Topaloğlud. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18LADİKARSLI BİLAL, Bilal Ersarıd. 1968 - ö. ?Madde AdıGörüntüle