KUL FAKİR ALİ, Ali Oymak

(d. 1860? / ö. 1938)
âşık, çiftçi
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ali Oymak Amasya, Merzifon'un Kıreymir köyünde doğdu. Doğum tarihi kaynaklarda 1873 olarak geçse de 1882'de vefat eden Kul Hüseyin'e intisabı, eldeki fotoğraf ve bu fotoğraftaki kişilerin yaşları, yörede akran gösterilerek yapılan anlatılar ve yaş çıkarımları doğrultusunda 1860'ların başında doğmuş olması muhtemeldir. Okula gitme imkânı olmamıştır. Babası Musa Dede'dir. Geçimini çiftçilik yaparak kazanmış, daha sonraki yıllarda Merzifon'a yerleşmiş ve burada 1938 yılında vefat etmiştir. Evinin avlusunda kendi adı ile anılan türbede yatmaktadır (Akbulut 2015: 214).

Kul Fakir Ali, ilk gençliğinde Kul Hüseyin'e bağlanıp onu kendisine usta kabul etmiştir. Âşıklıktaki gelişimi Kul Hüseyin düşüncesinde olmuştur. Hacı Bektaş Dergâhı çelebisi Cemalettin Çelebi (1862-1921)'ye ve ondan sonra oğlu Ali Haydar Efendi (1897-1966)'ye bağlanmış onları pir bilmiştir. Kul Hüseyin sonrası aynı yakınlığı Kumbabalı İbrahim Ağa'ya göstermiştir. Piri Baba Ocağı'nda ocakzâde olmasına rağmen dedelik yapmamış, Merzifon çevresinde dolaşmıştır. Kul Hüseyin'den sonra Kumbabalı Sefil Ali, Deli Boran, Hacetli Deli Sadık, Sefil Ahmet gibi âşık ve dervişlerle yakınlığı olmuştur. Kul Fakir; Derviş Edna, Fakir Edna, Kul Hüseyin'in oğlu Halil Ağa, Biçare, Dervişoğlu, Mihneti, Sersem Köle, Müslüm Hoca, Noksanî, Sersem Köle, Sefil Mehmet gibi döneminin birçok âşığının yetişmesine katkıda bulunmuş önemli bir âşıktır. Kul Hüseyin kolunun en baskın âşığıdır. Kişiliği ve düşüncesiyle döneminde büyük bir saygınlığa sahip olmuştur. Döneminde olduğu gibi kendisinden sonra da bir çok âşık ve zakirin üzerinde etkisi olmuştur. Erdemi, çalışmayı, dürüstlüğü telkin eden çok sayıda anlatısı olup bu anlatılar halen çok canlıdır. Gazilerovacığı'nın manevi mimarlarından olup bu saygınlık halen devam etmektedir. Kuvvetli irticali olup her türde deyiş örneği verdi. Saz çalmayı da bilen Kul Fakir'ın deyişleri genel olarak ezberde korundu. Yöre yazmalarında ve zakirlerin hafızalarında en fazla deyişi görülen âşıktır (Akbulut 2015: 214-215).

Kaynakça

Akbulut, Ali Cem (2015). Âşık Kul Hüseyin ve Kul Hüseyin Kolu Âşıkları. Ankara: Dumat.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN FATİH KUŞDEMİR
Yayın Tarihi: 25.04.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DEDE, Seydi Bektaşd. 1928 - ö. 27.07.1998Doğum YeriGörüntüle
2HAYALÎ, Ferudun Kocad. 17.12.1947 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykutd. 1926 - ö. 07.11.1990Doğum YeriGörüntüle
4DEDE, Seydi Bektaşd. 1928 - ö. 27.07.1998Doğum YılıGörüntüle
5HAYALÎ, Ferudun Kocad. 17.12.1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykutd. 1926 - ö. 07.11.1990Doğum YılıGörüntüle
7DEDE, Seydi Bektaşd. 1928 - ö. 27.07.1998Ölüm YılıGörüntüle
8HAYALÎ, Ferudun Kocad. 17.12.1947 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykutd. 1926 - ö. 07.11.1990Ölüm YılıGörüntüle
10DEDE, Seydi Bektaşd. 1928 - ö. 27.07.1998MeslekGörüntüle
11HAYALÎ, Ferudun Kocad. 17.12.1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
12HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykutd. 1926 - ö. 07.11.1990MeslekGörüntüle
13DEDE, Seydi Bektaşd. 1928 - ö. 27.07.1998Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HAYALÎ, Ferudun Kocad. 17.12.1947 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykutd. 1926 - ö. 07.11.1990Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DEDE, Seydi Bektaşd. 1928 - ö. 27.07.1998Madde AdıGörüntüle
17HAYALÎ, Ferudun Kocad. 17.12.1947 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HAMDULLAH/KEMTERÎ/BÜRYANÎ, Hamdullah Aykutd. 1926 - ö. 07.11.1990Madde AdıGörüntüle