KUL FANÎ, Mahir Güler

(d. 11.11.1960 / ö. 15.12.2017)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mahir Güler, 11 Kasım 1960 tarihinde Sivas'ın Bademkaya (Nadirik) köyünde doğmuştur. Şiirlerinde Kul Fanî mahlasını kullanan âşığın annesinin adı Hatice, babasının adı Turan, dedesinin adı Mehmet'tir. Dedesi köyde Kepek Mehmet lakabıyla anılmaktadır. Beş kardeşi vardır. Kul Fanî, ailenin ikinci çocuğudur. Bademkaya'da başladığı eğitimini, Sivas Endüstri Meslek Lisesi motor bölümünden mezun olarak tamamlar. Kur'an-ı Kerim okumasını dedesi Kepek Mehmet'ten öğrenir. 1982'de acemi birliğini Ankara Etimesgut'ta tank şoförü olarak yapar, usta birliğini ise Kırklareli'nde Zırhlı Alay Birliği’nde tamamlar. 1985'te amcasının kızı Nezahat ile evlenir. Dört çocuğu vardır. Çocuklarının isimleri Abdulsamet (1986), Abdülkerim(1987), Büşra (1992), Enes Turan Güler (1998)'dir. 1984'te TCDD Lokomotif Bakım Atölyesi'nde motor tamircisi olarak işe başlar. 2005'te buradan emekli olur. Burada çalışırken 1995'ten sonra aynı zamanda taksicilik yapar. Yine emekli olduktan sonra Karayolları Müdürlüğüne bağlı olarak çalışır. Yine yazları köyünde babasının, amcasının tarlasında çalışır; yulaf ekmiş, buğday ekmiş baba mesleğini de bir taraftan sürdürmüştür. Çalışmayı seven âşık geçim sıkıntısını hayatı boyunca hisseder. Kul Fanî'nin ustası Âşık Gülşadî'dir. Âşığın Nakşibendi tarikatının Ankara koluna mensup olduğu bilinmektedir. Âşık Sivas'ta Şemsi Sivasî Türbesi'nde ve Meydan Camisi'nde gönüllü hizmetlerde bulunmuştur. Güler, Sivas'ta 15 Aralık 2017 tarihinde kalp krizi geçirerek vefat etmiş ve Sivas Yukarı Tekke Mezarlığı'nda defnedilmiştir (Kaya 2018: 4).

Ustası Gülşadî, Kul Fanî'nin derin bir ahiret inancı olması ve şiirlerinde dünyanın faniliğinin üzerinde durması sebebiyle Kul Fanî mahlasını vermiştir. Gülşadî ile tanışmadan önce saz çalmayı bilmemektedir. İlk bağlamasını ustasıyla birlikte almıştır, saz çalmayı sonradan öğrenmiştir. Nota bilmektedir. Doğaçlama şiir söyleme yeteneği (irticalen) vardır. Birçok karşılaşma yapmıştır. Kul Fanî’nin de Enver Artuç isimli ozana ustalık ettiği bilinmektedir (Kaya 2018: 17).

Kul Fanî'nin 335 şiiri tespit edilmiştir. Bu şiirlerden 2 şiir yedekli, 16 şiir divan, 317 şiirin ise koşma tipi şiir olduğu görülmüştür. Koşma tipi şiirler incelendiğinde bu şiirlerden 52 şiir semai, 2 şiir dudakdeğmez, 4 şiir söyletme, 4 şiir dedim-dedi, 1 şiir tekrarlama, 9 şiir çift kafiyeli şiir, 3 şiir üç kafiyeli şiir yapı özellikleri göstermektedir. Koşma tipi şiirlerin türü incelendiğinde ise 6 şiir ağıt, 1 şiir batırma, 6 şiir demeli, 79 şiir dertlenme, 7 şiir dualama, 31 şiir güzelleme, 7 şiir hasretleme, 4 şiir kargışlama, 4 şiir mektup şiir, 2 şiir merhabalama, 63 şiir öğütleme, 37 şiir övgüleme 38 şiir şikâyetlenme, 10 şiir tarifleme, 35 şiir taşlama, 1 şiir ters öğütleme olarak tespit edilmiştir (Kaya 2018: 38-39). Şiirlerde en çok 11'li ve 8'li hece ölçüsüne yer vermiştir (Kaya 2018:29). Kul Fanî'nin şiirlerinde oldukça sade bir dil kullandığı görülür, Sivas ağız özellikleri, çocukluğunu anlattığı şiirlerde yer alır (Kaya 2018: 25-26). Kişileştirme, benzetme, istiare, telmih sanatlarına birçok şiirinde yer vermiştir (Kaya 2018: 27-28-29). Kul Fanî hemen her konuda şiir yazar. Şiirlerinde genel anlamda dini-didaktik, ahlakî, aşk ve âşıklığın getirdiği hâller, ahilik kurumu, ailevi ilişkiler, toplumsal ilişkiler, insani ilişkiler, millî duygular, geçim sıkıntısı, gurbet, memleket sevgisi ve bazı taşlamalar konu olarak göze çarpmaktadır (Kaya 2018: 22-23-24).

Kaynakça

Kaya, Huri Selcen (2018). Âşık Kul Fanî Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Giresun: Giresun Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: SELCEN KAYA
Yayın Tarihi: 09.07.2019
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DERYAMİ, Ali Erdoğand. 1926 - ö. 17.10.1987Doğum YeriGörüntüle
2KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936Doğum YeriGörüntüle
3SARI MEMEDOVd. 1909 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4DERYAMİ, Ali Erdoğand. 1926 - ö. 17.10.1987Doğum YılıGörüntüle
5KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936Doğum YılıGörüntüle
6SARI MEMEDOVd. 1909 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7DERYAMİ, Ali Erdoğand. 1926 - ö. 17.10.1987Ölüm YılıGörüntüle
8KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
9SARI MEMEDOVd. 1909 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10DERYAMİ, Ali Erdoğand. 1926 - ö. 17.10.1987MeslekGörüntüle
11KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936MeslekGörüntüle
12SARI MEMEDOVd. 1909 - ö. ?MeslekGörüntüle
13DERYAMİ, Ali Erdoğand. 1926 - ö. 17.10.1987Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SARI MEMEDOVd. 1909 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DERYAMİ, Ali Erdoğand. 1926 - ö. 17.10.1987Madde AdıGörüntüle
17KÖR BESTİ, Besti Kerbelayi Bayrameli Gızıd. 1836 - ö. 1936Madde AdıGörüntüle
18SARI MEMEDOVd. 1909 - ö. ?Madde AdıGörüntüle