Madde Detay

Mevlevî tarikatı mensuplarından Lokmân Dede’nin hayatına dair eldeki bilgiler sınırlıdır. Alî Enver’in (Hafızoğlu 2010: 284) belirtiğine göre Dede, 910/1504-5'te Mevlana Türbesi’nde türbedarlık yapmıştır. II. Bâyezîd adına Sipehsâlâr ve Eflâkî menkıbelerini çevirmiş, çeviriyi tamamlayınca Konya'dan İstanbul'a gelerek eserini padişaha sunmuş, bunun üzerinde II. Bâyezîd de kendisini taltif etmiştir. Ardından Konya’ya dönen Lokmân Dede ibadetle meşgul olmuştur. Yakalandığı çaresiz hastalıktan kurtulamayarak 925/1519 yılında vefat eden Dede’nin naaşı ervah bahçesine gömülmüştür. Bilinen tek eseri manzum olarak kaleme aldığı Tercüme-i Menâkıb-ı Sipehsâlâr ve Eflâkî’dir. Türkiye’de çeşitli kütüphanelerde yazma nüshaları bulunan bu metin, Halil Ersoylu tarafından Menâkıb-ı Mevlânâ adıyla yayımlanmıştır (2001). Esrâr Dede, Lokmân Dede’nin şiirlerini şairane ve üstadane bulmuştur (Genç 2000: 462).

Ersoylu, Halil (hzl.) (2001). Menâkıb-ı Mevlânâ. Ankara: TDK Yay.

Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrâr Dede, Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay.

Hafızoğlu, Tahir (hzl.) (2010). Alî Enver Bey, Semâhâne-i Edeb. İstanbul: İnsan Yay.

Tercüme-i Menâkıb-ı Sipehsâlar’dan

Ney ki her dem figân ider ey cân

İşiden oldı vâlih ü hayrân

Kesdiler hem ayağ ü hem başını

Âh idüp dökdi gözleri yaşını

İsmi ney oldı ârifân içre

Aşka yâr oldı âşıkân içre

Derd ile âh idüp dir ey insân

Bilinüz kim fenâ durur bu cihân

Gör ki Şeddâd’ı yapdırup Firdevs

Eyledi niçe yıllar ana heves

Girecek vakt anı helâk itdi

Tâbi’ olanı cümle hâk itdi

İtdi Fir’avn’ı âleme sultân

Gark-âb oldı kavmi ile revân

Ucb ile mâl cem’ ider Kârûn

Âkıbet yer yudup olur magbûn

Hüsrev ü Keykubâd ile Rüstem

Çekdi bunlar cihânda dürlü sitem

Ey gönül fâriğ ol bu âlemden

Ki halâs ideler seni gamdan

(Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrâr Dede, Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay. 462-463.)