KÂSIM

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kâsım’ın hayatı hakkında tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Kelâmî-i Rûmî (öl. ?) tarafından 1601-1603 yılları arasında Mısır valiliği yapan Yavuz Ali Paşa (öl. ?) adına kaleme alınan Vekâyi‘-i Ali Paşa adlı eserde şaire ait 89 beyitlik manzum bir arz-ı hâl yer almaktadır. Vekâyi‘-i Ali Paşa’nın yazıldığı tarih göz önünde bulundurulduğunda, Kâsım’ın da eserin yazıldığı tarihte hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda eserde şair hakkında kayıtlı olan “Kâsım-ı Belgradî” ibaresinden Kâsım’ın Belgradlı olduğu anlaşılmaktadır.

Kaynakça

Demirsoy, S. (2010). Vekâyi‘-i Ali Paşa (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: Arş. Gör. Zahide Efe
Yayın Tarihi: 08.05.2021
Güncelleme Tarihi: 08.05.2021

Eserlerinden Örnekler

Kâsım-ı Belgradî’nin Manzûm Arz-ı Hâlidir

Ey vücûd-ı şerîfi kân-ı vefâ

Zâtıdır ma‘den-i atâ vü sehâ

 

Merdüm-i dîde-i üli’l-ebsâr

Mazhar-ı iltifât-ı hayl-i kibâr

 

Ne gühersin ki sînenin kânı

Doludur vâridât-ı Rabbânî

 

Sendedir ilm ü sendedir irfân

Sendedir lutf u sendedir ihsân

 

Sıdk-ı Sıddîk u sende adl-i Ömer

Hilm-i Osmân u Cevdet-i Haydar

 

Bâreka’llâh nedir bu fazl u kemâl

Ki sana virdi Bârî-i Müte‘âl

 

Ehl-i Mekke tavâyif-i Yesrib

Cümleten ehl-i maşrık u mağrib

 

Hazret-i pâdişâh-ı devrâna

Ol şehinşâh-ı zıll-i Yezdâna

 

Cân u dilden du‘âlar eylediler

Hamd ü şükr ü senâlar eylediler

 

Ki senin gibi bir vezîr-i müşîr

Sâhib-i akl u mâlik-i tedbîr

 

Terbiyet eyleyüp ma‘ârif ile

Hilmile ilmile avârif ile

 

Sad-hezâr âferîn o sultâna

Ma‘den-i ilm ü kân-ı irfâna

 

Böyle olur olursa fehm ü şinâs

Ehl ü nâ-ehli eylemekde kıyâs

 

İntihâb itdi gevher-i zâtın

Gördi çün kim sıfât u âyâtın

 

Her husûs ile fâzıl u kâmil

Ma‘rifet kânı ilmile âmil

 

Nazar-ı pâkine idüp mazhar

Kıldı ayn-ı inâyetiyle nazar

 

Didi ey mazhar-ı inâyet-i Hakk

İhtiyâr eyledim seni mutlak

 

Ki varup mülk-i Mısra rây idesin

Lâyık olanını edâ idesin

 

Göresin hâlini re‘âyânın

Alasın hâtırın berâyânın

 

Lâyık olanı dîn ü devletime

Sebeb olanı izz ü rif‘atime

 

Şer‘ u kânûnla ki kıl icrâ

Tâ ki râzî ola Resûl-i Hudâ

 

Hâsılı ey güzîde-i devrân

İlm ü fazl ile zübde-i akrân

 

Devlet ü izzet ü sa‘âdetle

Rif‘at ü haşmet ü adâletle

 

Mülk-i Mısrı eyâ vücûd-ı şerîf

Makdeminle ki eyledin teşrîf

 

Nîl-cûd-ı vücûd-ı pür-cûdun

Lutf-tab‘ u hısâl-i mahmûdun

 

Kıldı sîr-âb gülşen-i dehri

İtdi müstagrak-ı atâ şehri

 

Sît-ı adlinle doldı mülk-i Arab

Duydı ehl-i Hicâz u Şâm u Haleb

 

Devr-i adlinde halk râhatda

Hasteler sıhhat ü selâmetde

 

Gûsfendile gürg hem-sohbet

Oldı âhû vü şîr hem-halvet

 

Çok zamândır ki gelmedi Mısra

Zât-ı pâkin misâli bu şehre

 

Adl ü insâfile ola meşhûr

Lutf ü cûdıyla halk ola mesrûr

 

Bâreka’llâh zihî huceste-hısâl

Levhaşa’llâh zihî sütûde-cemâl

 

Ehl-i İslâma eyledin hıdmet

Hıdmetin oldı mûcib-i izzet

 

İzz ü devletle ber-devâm olasın

Ömr-i sermedle müstedâm olasın

 

Ey olan ilm ü fazlile fâyık

Gördi bu sadra Hakk seni lâyık

 

Fukarâya kapın penâh olsun

İşigin taşı bûse-gâh olsun

 

Cümleden biri ben fakîr u hakîr

Fâkaya mübtelâ vü fakra esîr

 

Geldim ol âsitâna yüz yerde

Yüz yere kodum anda yüz yerde

 

Arz-ı hâl eyledim fakîrâne

Ne fakîrâne bel hakîrâne

 

Umarım zerrece o mihr-i sehâ

İde ahvâlimi benim ısgâ

 

Bir gece kûşe-i felâketde

Ya‘ni künc-i belâ vü fürkatde

 

Gam-ı devrân ile olup pür-gamm

Hem-demim âh idi enîsim hemm

 

Fikr idüp gurbetin belâlarını

Zikr idüp kürbetin cefâlarını

 

Tâli‘imden biraz şikâyet idüp

Hâl-i dilden biraz hikâyet idüp

 

Olur iken bu derd ile nâlân

Oldı bir pîr hânem içre ayân

 

Sakalı ag u yüzi nûrânî

Berk urur sînesinde îmânı

 

Beni gördi bu vechile pür-gam

Rahm idüp hâlime o Hızır-kadem

 

Didi ey gam-güsâr-ı künc-i cefâ

Hasta vü mübtelâ-yı renc ü anâ

 

Kevkeb-i tâli‘in olup tâli‘

Ahter-i baht gün gibi lâmi‘

 

Oldı subh-ı sa‘âdetin peydâ

Dogdı rif‘atle mihr-i burc-ı alâ

 

İster isen sa‘âdet ü iclâl

Rif‘at ü mecd ü izzet ü ikbâl

 

Sür yüri hâk-i pâyını yüzüne

İzi tozını kuhl idüp gözüne

 

Âsitânında eyle var hıdmet

Bulasın tâ ki gün gibi rif‘at

 

Kerem ü cûd ile o şân-ı şerîf

Lutf [u] in‘âm ile o zât-ı latîf

 

Âdem arar ki eyleye ihsân

Tek hemân hâlini var eyle beyân

 

Bir senin gibi görse üftâde

Lutf ile gamdan eyler âzâde

 

Didim âyâ kim ola o hazret

Böyle lutf ile eşref-i millet

 

Bana di tâ cenâbına varayın

Yüzümi hâk-i pâyına süreyin

 

Didi insâf ile adâlet ile

Lutf ile cûd ile mürüvvet ile

 

Mâlik-i mülk-i Mısr-ı izzetdir

Sâhib-i tâc u taht-ı devletdir

 

Mülket-i Mısrın ol sehâ kânı

Oldı adl ile mîr-i mîrânı

 

Ol Alî-sîret ü Hasen-sûret

Ol Ömer-haslet ü velî-himmet

 

Ya‘ni kim mazhar-ı atâ-yı Hudâ

Adlile dâdile Alî Paşa

 

Müjde-i pîrile olup şâdân

Beni gül gibi eyledi handân

 

Şâd-mân oldı bu dil-i mahzûn

Gerçi olmuşdı derdile pür-hûn

 

Benim ol bî-kes ü fakîr u hakîr

Mihnet ü derd ü ızdırâba esîr

 

Kaldım ayakda bî-mecâl oldum

Gamm-ı devrâna pâyimâl oldum

 

Behre-mend eyle hıdmetinle beni

Vireyin yoluna bu cân u teni

 

Ömrüm oldukça ideyin hıdmet

Benden olmagıla bulam izzet

 

Bana izzet kapında olmakdır

Hıdmet idüp yolunda ölmekdir

 

Bana yiter cihânda bu devlet

Bu sa‘âdet bu izzet ü rif‘at

 

Sen şehe cân ile olam bende

Hıdmetinde olam ser-efgende

 

Ol güzel başın içün ey server

Benden olsun bu bende-i kemter

 

Gül-sitânında olayın bülbül

Bâg-ı devletde dâyimâ sen gül

 

Rûz u şeb olayın du‘â-gûyun

Dâyimâ olayın senâ-cûyun

 

Lutfuna i‘timâd idüp geldim

Cûduna istinâd idüp geldim

 

Umarım kim bu dîde-i giryân

Ola devrinde gül gibi handân

 

Gel uzatma dilâ hikâyetini

Niçe bir idesin şikâyetini

 

Sen dahi arza kılmadın hâlin

Ana ma‘lûm olur hep ahvâlin

 

Dili âyîne-i musaffâdır

Levha-i hâtırı mücellâdır

 

Nazarı kîmyâ-yı devletdir

Sözi sermâye-i sa‘âdetdir

 

Sen nice vasf idersin ol zâtı 

Aded itmek olur mı zerrâtı

 

Başla şimden gerü du‘â eyle

Ol kerem kânına senâ eyle

 

Evvelâ budurur du‘â benden

Ola tâ haşr olunca sag u esen

 

İzzeti rif‘ati ziyâd olsun

Devleti kapusı küşâd olsun

 

Dilerin Hazret-i Mehemmed Hân

Ol şehin-şâh-ı mülket-i Osmân

 

Lutf u ihsânile ide mümtâz

Kerem ü cûdile ide ser-bâz

 

İzz ü devletle kâm-rân olsun

İki âlemde şâd-mân olsun

 

Anı şâha şeh-i cihânı ana

Dilerin kim bagışlaya Mevlâ

                        (Vekâyi‘-i Ali Paşa. vr. 119a-121a)

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NÂŞİD, Mehmedd. ? - ö. 1766Doğum YeriGörüntüle
2SAÎDÂ / SA'ÎD DEDEd. ? - ö. 1727-28Doğum YeriGörüntüle
3SEM'Î, Mustafa Efendid. ? - ö. 1762-63Doğum YeriGörüntüle
4NÂŞİD, Mehmedd. ? - ö. 1766Doğum YılıGörüntüle
5SAÎDÂ / SA'ÎD DEDEd. ? - ö. 1727-28Doğum YılıGörüntüle
6SEM'Î, Mustafa Efendid. ? - ö. 1762-63Doğum YılıGörüntüle
7NÂŞİD, Mehmedd. ? - ö. 1766Ölüm YılıGörüntüle
8SAÎDÂ / SA'ÎD DEDEd. ? - ö. 1727-28Ölüm YılıGörüntüle
9SEM'Î, Mustafa Efendid. ? - ö. 1762-63Ölüm YılıGörüntüle
10NÂŞİD, Mehmedd. ? - ö. 1766Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11SAÎDÂ / SA'ÎD DEDEd. ? - ö. 1727-28Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12SEM'Î, Mustafa Efendid. ? - ö. 1762-63Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13NÂŞİD, Mehmedd. ? - ö. 1766Madde AdıGörüntüle
14SAÎDÂ / SA'ÎD DEDEd. ? - ö. 1727-28Madde AdıGörüntüle
15SEM'Î, Mustafa Efendid. ? - ö. 1762-63Madde AdıGörüntüle