Madde Detay
KÂSIM
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kâsım’ın hayatı hakkında
tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
Ancak Kelâmî-i Rûmî (öl. ?) tarafından 1601-1603 yılları arasında Mısır
valiliği yapan Yavuz Ali Paşa (öl. ?) adına kaleme alınan Vekâyi‘-i Ali
Paşa adlı
eserde şaire ait 89 beyitlik manzum bir arz-ı hâl yer almaktadır. Vekâyi‘-i
Ali Paşa’nın yazıldığı tarih göz önünde bulundurulduğunda, Kâsım’ın da
eserin yazıldığı tarihte hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Aynı zamanda eserde
şair hakkında kayıtlı olan “Kâsım-ı
Belgradî” ibaresinden Kâsım’ın Belgradlı olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynakça
Demirsoy,
S. (2010). Vekâyi‘-i Ali Paşa (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: Arş. Gör. Zahide EfeYayın Tarihi: 08.05.2021Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Kâsım-ı
Belgradî’nin Manzûm Arz-ı Hâlidir
Ey vücûd-ı şerîfi kân-ı vefâ
Zâtıdır ma‘den-i atâ vü sehâ
Merdüm-i dîde-i üli’l-ebsâr
Mazhar-ı iltifât-ı hayl-i kibâr
Ne gühersin ki sînenin kânı
Doludur vâridât-ı Rabbânî
Sendedir ilm ü sendedir irfân
Sendedir lutf u sendedir ihsân
Sıdk-ı Sıddîk u sende adl-i Ömer
Hilm-i Osmân u Cevdet-i Haydar
Bâreka’llâh nedir bu fazl u kemâl
Ki sana virdi Bârî-i Müte‘âl
Ehl-i Mekke tavâyif-i Yesrib
Cümleten ehl-i maşrık u mağrib
Hazret-i
pâdişâh-ı devrâna
Ol şehinşâh-ı
zıll-i Yezdâna
Cân u dilden
du‘âlar eylediler
Hamd ü şükr ü
senâlar eylediler
Ki senin gibi
bir vezîr-i müşîr
Sâhib-i akl u
mâlik-i tedbîr
Terbiyet eyleyüp
ma‘ârif ile
Hilmile ilmile
avârif ile
Sad-hezâr âferîn
o sultâna
Ma‘den-i ilm ü
kân-ı irfâna
Böyle olur
olursa fehm ü şinâs
Ehl ü nâ-ehli
eylemekde kıyâs
İntihâb itdi
gevher-i zâtın
Gördi çün kim
sıfât u âyâtın
Her husûs ile
fâzıl u kâmil
Ma‘rifet kânı
ilmile âmil
Nazar-ı pâkine
idüp mazhar
Kıldı ayn-ı
inâyetiyle nazar
Didi ey mazhar-ı
inâyet-i Hakk
İhtiyâr eyledim
seni mutlak
Ki varup mülk-i
Mısra rây idesin
Lâyık olanını
edâ idesin
Göresin hâlini
re‘âyânın
Alasın hâtırın
berâyânın
Lâyık olanı dîn
ü devletime
Sebeb olanı izz
ü rif‘atime
Şer‘ u kânûnla
ki kıl icrâ
Tâ ki râzî ola
Resûl-i Hudâ
Hâsılı ey
güzîde-i devrân
İlm ü fazl ile
zübde-i akrân
Devlet ü izzet ü
sa‘âdetle
Rif‘at ü haşmet
ü adâletle
Mülk-i Mısrı eyâ
vücûd-ı şerîf
Makdeminle ki
eyledin teşrîf
Nîl-cûd-ı
vücûd-ı pür-cûdun
Lutf-tab‘ u
hısâl-i mahmûdun
Kıldı sîr-âb
gülşen-i dehri
İtdi müstagrak-ı
atâ şehri
Sît-ı adlinle
doldı mülk-i Arab
Duydı ehl-i
Hicâz u Şâm u Haleb
Devr-i adlinde
halk râhatda
Hasteler sıhhat
ü selâmetde
Gûsfendile gürg
hem-sohbet
Oldı âhû vü şîr
hem-halvet
Çok zamândır ki
gelmedi Mısra
Zât-ı pâkin
misâli bu şehre
Adl ü insâfile
ola meşhûr
Lutf ü cûdıyla
halk ola mesrûr
Bâreka’llâh zihî
huceste-hısâl
Levhaşa’llâh
zihî sütûde-cemâl
Ehl-i İslâma
eyledin hıdmet
Hıdmetin oldı
mûcib-i izzet
İzz ü devletle
ber-devâm olasın
Ömr-i sermedle
müstedâm olasın
Ey olan ilm ü
fazlile fâyık
Gördi bu sadra
Hakk seni lâyık
Fukarâya kapın
penâh olsun
İşigin taşı
bûse-gâh olsun
Cümleden biri
ben fakîr u hakîr
Fâkaya mübtelâ
vü fakra esîr
Geldim ol
âsitâna yüz yerde
Yüz yere kodum
anda yüz yerde
Arz-ı hâl
eyledim fakîrâne
Ne fakîrâne bel
hakîrâne
Umarım zerrece o
mihr-i sehâ
İde ahvâlimi
benim ısgâ
Bir gece kûşe-i
felâketde
Ya‘ni künc-i
belâ vü fürkatde
Gam-ı devrân ile
olup pür-gamm
Hem-demim âh idi
enîsim hemm
Fikr idüp
gurbetin belâlarını
Zikr idüp
kürbetin cefâlarını
Tâli‘imden biraz
şikâyet idüp
Hâl-i dilden
biraz hikâyet idüp
Olur iken bu
derd ile nâlân
Oldı bir pîr
hânem içre ayân
Sakalı ag u yüzi
nûrânî
Berk urur
sînesinde îmânı
Beni gördi bu
vechile pür-gam
Rahm idüp hâlime
o Hızır-kadem
Didi ey gam-güsâr-ı
künc-i cefâ
Hasta vü
mübtelâ-yı renc ü anâ
Kevkeb-i tâli‘in
olup tâli‘
Ahter-i baht gün
gibi lâmi‘
Oldı subh-ı
sa‘âdetin peydâ
Dogdı rif‘atle
mihr-i burc-ı alâ
İster isen
sa‘âdet ü iclâl
Rif‘at ü mecd ü
izzet ü ikbâl
Sür yüri hâk-i
pâyını yüzüne
İzi tozını kuhl
idüp gözüne
Âsitânında eyle
var hıdmet
Bulasın tâ ki
gün gibi rif‘at
Kerem ü cûd ile
o şân-ı şerîf
Lutf [u] in‘âm
ile o zât-ı latîf
Âdem arar ki
eyleye ihsân
Tek hemân hâlini
var eyle beyân
Bir senin gibi
görse üftâde
Lutf ile gamdan
eyler âzâde
Didim âyâ kim
ola o hazret
Böyle lutf ile
eşref-i millet
Bana di tâ
cenâbına varayın
Yüzümi hâk-i
pâyına süreyin
Didi insâf ile
adâlet ile
Lutf ile cûd ile
mürüvvet ile
Mâlik-i mülk-i
Mısr-ı izzetdir
Sâhib-i tâc u
taht-ı devletdir
Mülket-i Mısrın
ol sehâ kânı
Oldı adl ile
mîr-i mîrânı
Ol Alî-sîret ü
Hasen-sûret
Ol Ömer-haslet ü
velî-himmet
Ya‘ni kim
mazhar-ı atâ-yı Hudâ
Adlile dâdile
Alî Paşa
Müjde-i pîrile
olup şâdân
Beni gül gibi
eyledi handân
Şâd-mân oldı bu
dil-i mahzûn
Gerçi olmuşdı
derdile pür-hûn
Benim ol bî-kes
ü fakîr u hakîr
Mihnet ü derd ü
ızdırâba esîr
Kaldım ayakda
bî-mecâl oldum
Gamm-ı devrâna
pâyimâl oldum
Behre-mend eyle
hıdmetinle beni
Vireyin yoluna
bu cân u teni
Ömrüm oldukça
ideyin hıdmet
Benden olmagıla bulam
izzet
Bana izzet
kapında olmakdır
Hıdmet idüp
yolunda ölmekdir
Bana yiter
cihânda bu devlet
Bu sa‘âdet bu
izzet ü rif‘at
Sen şehe cân ile
olam bende
Hıdmetinde olam
ser-efgende
Ol güzel başın içün
ey server
Benden olsun bu
bende-i kemter
Gül-sitânında
olayın bülbül
Bâg-ı devletde
dâyimâ sen gül
Rûz u şeb olayın
du‘â-gûyun
Dâyimâ olayın
senâ-cûyun
Lutfuna i‘timâd
idüp geldim
Cûduna istinâd
idüp geldim
Umarım kim bu
dîde-i giryân
Ola devrinde gül
gibi handân
Gel uzatma dilâ
hikâyetini
Niçe bir idesin
şikâyetini
Sen dahi arza
kılmadın hâlin
Ana ma‘lûm olur
hep ahvâlin
Dili âyîne-i
musaffâdır
Levha-i hâtırı
mücellâdır
Nazarı kîmyâ-yı
devletdir
Sözi sermâye-i
sa‘âdetdir
Sen nice vasf
idersin ol zâtı
Aded itmek olur
mı zerrâtı
Başla şimden gerü
du‘â eyle
Ol kerem kânına
senâ eyle
Evvelâ budurur
du‘â benden
Ola tâ haşr
olunca sag u esen
İzzeti rif‘ati
ziyâd olsun
Devleti kapusı
küşâd olsun
Dilerin Hazret-i
Mehemmed Hân
Ol şehin-şâh-ı
mülket-i Osmân
Lutf u ihsânile
ide mümtâz
Kerem ü cûdile ide
ser-bâz
İzz ü devletle
kâm-rân olsun
İki âlemde
şâd-mân olsun
Anı şâha şeh-i
cihânı ana
Dilerin kim bagışlaya
Mevlâ
(Vekâyi‘-i
Ali Paşa. vr. 119a-121a)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 08.05.2021Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Kâsım-ı
Belgradî’nin Manzûm Arz-ı Hâlidir
Ey vücûd-ı şerîfi kân-ı vefâ
Zâtıdır ma‘den-i atâ vü sehâ
Merdüm-i dîde-i üli’l-ebsâr
Mazhar-ı iltifât-ı hayl-i kibâr
Ne gühersin ki sînenin kânı
Doludur vâridât-ı Rabbânî
Sendedir ilm ü sendedir irfân
Sendedir lutf u sendedir ihsân
Sıdk-ı Sıddîk u sende adl-i Ömer
Hilm-i Osmân u Cevdet-i Haydar
Bâreka’llâh nedir bu fazl u kemâl
Ki sana virdi Bârî-i Müte‘âl
Ehl-i Mekke tavâyif-i Yesrib
Cümleten ehl-i maşrık u mağrib
Hazret-i
pâdişâh-ı devrâna
Ol şehinşâh-ı
zıll-i Yezdâna
Cân u dilden
du‘âlar eylediler
Hamd ü şükr ü
senâlar eylediler
Ki senin gibi
bir vezîr-i müşîr
Sâhib-i akl u
mâlik-i tedbîr
Terbiyet eyleyüp
ma‘ârif ile
Hilmile ilmile
avârif ile
Sad-hezâr âferîn
o sultâna
Ma‘den-i ilm ü
kân-ı irfâna
Böyle olur
olursa fehm ü şinâs
Ehl ü nâ-ehli
eylemekde kıyâs
İntihâb itdi
gevher-i zâtın
Gördi çün kim
sıfât u âyâtın
Her husûs ile
fâzıl u kâmil
Ma‘rifet kânı
ilmile âmil
Nazar-ı pâkine
idüp mazhar
Kıldı ayn-ı
inâyetiyle nazar
Didi ey mazhar-ı
inâyet-i Hakk
İhtiyâr eyledim
seni mutlak
Ki varup mülk-i
Mısra rây idesin
Lâyık olanını
edâ idesin
Göresin hâlini
re‘âyânın
Alasın hâtırın
berâyânın
Lâyık olanı dîn
ü devletime
Sebeb olanı izz
ü rif‘atime
Şer‘ u kânûnla
ki kıl icrâ
Tâ ki râzî ola
Resûl-i Hudâ
Hâsılı ey
güzîde-i devrân
İlm ü fazl ile
zübde-i akrân
Devlet ü izzet ü
sa‘âdetle
Rif‘at ü haşmet
ü adâletle
Mülk-i Mısrı eyâ
vücûd-ı şerîf
Makdeminle ki
eyledin teşrîf
Nîl-cûd-ı
vücûd-ı pür-cûdun
Lutf-tab‘ u
hısâl-i mahmûdun
Kıldı sîr-âb
gülşen-i dehri
İtdi müstagrak-ı
atâ şehri
Sît-ı adlinle
doldı mülk-i Arab
Duydı ehl-i
Hicâz u Şâm u Haleb
Devr-i adlinde
halk râhatda
Hasteler sıhhat
ü selâmetde
Gûsfendile gürg
hem-sohbet
Oldı âhû vü şîr
hem-halvet
Çok zamândır ki
gelmedi Mısra
Zât-ı pâkin
misâli bu şehre
Adl ü insâfile
ola meşhûr
Lutf ü cûdıyla
halk ola mesrûr
Bâreka’llâh zihî
huceste-hısâl
Levhaşa’llâh
zihî sütûde-cemâl
Ehl-i İslâma
eyledin hıdmet
Hıdmetin oldı
mûcib-i izzet
İzz ü devletle
ber-devâm olasın
Ömr-i sermedle
müstedâm olasın
Ey olan ilm ü
fazlile fâyık
Gördi bu sadra
Hakk seni lâyık
Fukarâya kapın
penâh olsun
İşigin taşı
bûse-gâh olsun
Cümleden biri
ben fakîr u hakîr
Fâkaya mübtelâ
vü fakra esîr
Geldim ol
âsitâna yüz yerde
Yüz yere kodum
anda yüz yerde
Arz-ı hâl
eyledim fakîrâne
Ne fakîrâne bel
hakîrâne
Umarım zerrece o
mihr-i sehâ
İde ahvâlimi
benim ısgâ
Bir gece kûşe-i
felâketde
Ya‘ni künc-i
belâ vü fürkatde
Gam-ı devrân ile
olup pür-gamm
Hem-demim âh idi
enîsim hemm
Fikr idüp
gurbetin belâlarını
Zikr idüp
kürbetin cefâlarını
Tâli‘imden biraz
şikâyet idüp
Hâl-i dilden
biraz hikâyet idüp
Olur iken bu
derd ile nâlân
Oldı bir pîr
hânem içre ayân
Sakalı ag u yüzi
nûrânî
Berk urur
sînesinde îmânı
Beni gördi bu
vechile pür-gam
Rahm idüp hâlime
o Hızır-kadem
Didi ey gam-güsâr-ı
künc-i cefâ
Hasta vü
mübtelâ-yı renc ü anâ
Kevkeb-i tâli‘in
olup tâli‘
Ahter-i baht gün
gibi lâmi‘
Oldı subh-ı
sa‘âdetin peydâ
Dogdı rif‘atle
mihr-i burc-ı alâ
İster isen
sa‘âdet ü iclâl
Rif‘at ü mecd ü
izzet ü ikbâl
Sür yüri hâk-i
pâyını yüzüne
İzi tozını kuhl
idüp gözüne
Âsitânında eyle
var hıdmet
Bulasın tâ ki
gün gibi rif‘at
Kerem ü cûd ile
o şân-ı şerîf
Lutf [u] in‘âm
ile o zât-ı latîf
Âdem arar ki
eyleye ihsân
Tek hemân hâlini
var eyle beyân
Bir senin gibi
görse üftâde
Lutf ile gamdan
eyler âzâde
Didim âyâ kim
ola o hazret
Böyle lutf ile
eşref-i millet
Bana di tâ
cenâbına varayın
Yüzümi hâk-i
pâyına süreyin
Didi insâf ile
adâlet ile
Lutf ile cûd ile
mürüvvet ile
Mâlik-i mülk-i
Mısr-ı izzetdir
Sâhib-i tâc u
taht-ı devletdir
Mülket-i Mısrın
ol sehâ kânı
Oldı adl ile
mîr-i mîrânı
Ol Alî-sîret ü
Hasen-sûret
Ol Ömer-haslet ü
velî-himmet
Ya‘ni kim
mazhar-ı atâ-yı Hudâ
Adlile dâdile
Alî Paşa
Müjde-i pîrile
olup şâdân
Beni gül gibi
eyledi handân
Şâd-mân oldı bu
dil-i mahzûn
Gerçi olmuşdı
derdile pür-hûn
Benim ol bî-kes
ü fakîr u hakîr
Mihnet ü derd ü
ızdırâba esîr
Kaldım ayakda
bî-mecâl oldum
Gamm-ı devrâna
pâyimâl oldum
Behre-mend eyle
hıdmetinle beni
Vireyin yoluna
bu cân u teni
Ömrüm oldukça
ideyin hıdmet
Benden olmagıla bulam
izzet
Bana izzet
kapında olmakdır
Hıdmet idüp
yolunda ölmekdir
Bana yiter
cihânda bu devlet
Bu sa‘âdet bu
izzet ü rif‘at
Sen şehe cân ile
olam bende
Hıdmetinde olam
ser-efgende
Ol güzel başın içün
ey server
Benden olsun bu
bende-i kemter
Gül-sitânında
olayın bülbül
Bâg-ı devletde
dâyimâ sen gül
Rûz u şeb olayın
du‘â-gûyun
Dâyimâ olayın
senâ-cûyun
Lutfuna i‘timâd
idüp geldim
Cûduna istinâd
idüp geldim
Umarım kim bu
dîde-i giryân
Ola devrinde gül
gibi handân
Gel uzatma dilâ
hikâyetini
Niçe bir idesin
şikâyetini
Sen dahi arza
kılmadın hâlin
Ana ma‘lûm olur
hep ahvâlin
Dili âyîne-i
musaffâdır
Levha-i hâtırı
mücellâdır
Nazarı kîmyâ-yı
devletdir
Sözi sermâye-i
sa‘âdetdir
Sen nice vasf
idersin ol zâtı
Aded itmek olur
mı zerrâtı
Başla şimden gerü
du‘â eyle
Ol kerem kânına
senâ eyle
Evvelâ budurur
du‘â benden
Ola tâ haşr
olunca sag u esen
İzzeti rif‘ati
ziyâd olsun
Devleti kapusı
küşâd olsun
Dilerin Hazret-i
Mehemmed Hân
Ol şehin-şâh-ı
mülket-i Osmân
Lutf u ihsânile
ide mümtâz
Kerem ü cûdile ide
ser-bâz
İzz ü devletle
kâm-rân olsun
İki âlemde
şâd-mân olsun
Anı şâha şeh-i
cihânı ana
Dilerin kim bagışlaya
Mevlâ
(Vekâyi‘-i
Ali Paşa. vr. 119a-121a)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Kâsım-ı
Belgradî’nin Manzûm Arz-ı Hâlidir
Ey vücûd-ı şerîfi kân-ı vefâ
Zâtıdır ma‘den-i atâ vü sehâ
Merdüm-i dîde-i üli’l-ebsâr
Mazhar-ı iltifât-ı hayl-i kibâr
Ne gühersin ki sînenin kânı
Doludur vâridât-ı Rabbânî
Sendedir ilm ü sendedir irfân
Sendedir lutf u sendedir ihsân
Sıdk-ı Sıddîk u sende adl-i Ömer
Hilm-i Osmân u Cevdet-i Haydar
Bâreka’llâh nedir bu fazl u kemâl
Ki sana virdi Bârî-i Müte‘âl
Ehl-i Mekke tavâyif-i Yesrib
Cümleten ehl-i maşrık u mağrib
Hazret-i
pâdişâh-ı devrâna
Ol şehinşâh-ı
zıll-i Yezdâna
Cân u dilden
du‘âlar eylediler
Hamd ü şükr ü
senâlar eylediler
Ki senin gibi
bir vezîr-i müşîr
Sâhib-i akl u
mâlik-i tedbîr
Terbiyet eyleyüp
ma‘ârif ile
Hilmile ilmile
avârif ile
Sad-hezâr âferîn
o sultâna
Ma‘den-i ilm ü
kân-ı irfâna
Böyle olur
olursa fehm ü şinâs
Ehl ü nâ-ehli
eylemekde kıyâs
İntihâb itdi
gevher-i zâtın
Gördi çün kim
sıfât u âyâtın
Her husûs ile
fâzıl u kâmil
Ma‘rifet kânı
ilmile âmil
Nazar-ı pâkine
idüp mazhar
Kıldı ayn-ı
inâyetiyle nazar
Didi ey mazhar-ı
inâyet-i Hakk
İhtiyâr eyledim
seni mutlak
Ki varup mülk-i
Mısra rây idesin
Lâyık olanını
edâ idesin
Göresin hâlini
re‘âyânın
Alasın hâtırın
berâyânın
Lâyık olanı dîn
ü devletime
Sebeb olanı izz
ü rif‘atime
Şer‘ u kânûnla
ki kıl icrâ
Tâ ki râzî ola
Resûl-i Hudâ
Hâsılı ey
güzîde-i devrân
İlm ü fazl ile
zübde-i akrân
Devlet ü izzet ü
sa‘âdetle
Rif‘at ü haşmet
ü adâletle
Mülk-i Mısrı eyâ
vücûd-ı şerîf
Makdeminle ki
eyledin teşrîf
Nîl-cûd-ı
vücûd-ı pür-cûdun
Lutf-tab‘ u
hısâl-i mahmûdun
Kıldı sîr-âb
gülşen-i dehri
İtdi müstagrak-ı
atâ şehri
Sît-ı adlinle
doldı mülk-i Arab
Duydı ehl-i
Hicâz u Şâm u Haleb
Devr-i adlinde
halk râhatda
Hasteler sıhhat
ü selâmetde
Gûsfendile gürg
hem-sohbet
Oldı âhû vü şîr
hem-halvet
Çok zamândır ki
gelmedi Mısra
Zât-ı pâkin
misâli bu şehre
Adl ü insâfile
ola meşhûr
Lutf ü cûdıyla
halk ola mesrûr
Bâreka’llâh zihî
huceste-hısâl
Levhaşa’llâh
zihî sütûde-cemâl
Ehl-i İslâma
eyledin hıdmet
Hıdmetin oldı
mûcib-i izzet
İzz ü devletle
ber-devâm olasın
Ömr-i sermedle
müstedâm olasın
Ey olan ilm ü
fazlile fâyık
Gördi bu sadra
Hakk seni lâyık
Fukarâya kapın
penâh olsun
İşigin taşı
bûse-gâh olsun
Cümleden biri
ben fakîr u hakîr
Fâkaya mübtelâ
vü fakra esîr
Geldim ol
âsitâna yüz yerde
Yüz yere kodum
anda yüz yerde
Arz-ı hâl
eyledim fakîrâne
Ne fakîrâne bel
hakîrâne
Umarım zerrece o
mihr-i sehâ
İde ahvâlimi
benim ısgâ
Bir gece kûşe-i
felâketde
Ya‘ni künc-i
belâ vü fürkatde
Gam-ı devrân ile
olup pür-gamm
Hem-demim âh idi
enîsim hemm
Fikr idüp
gurbetin belâlarını
Zikr idüp
kürbetin cefâlarını
Tâli‘imden biraz
şikâyet idüp
Hâl-i dilden
biraz hikâyet idüp
Olur iken bu
derd ile nâlân
Oldı bir pîr
hânem içre ayân
Sakalı ag u yüzi
nûrânî
Berk urur
sînesinde îmânı
Beni gördi bu
vechile pür-gam
Rahm idüp hâlime
o Hızır-kadem
Didi ey gam-güsâr-ı
künc-i cefâ
Hasta vü
mübtelâ-yı renc ü anâ
Kevkeb-i tâli‘in
olup tâli‘
Ahter-i baht gün
gibi lâmi‘
Oldı subh-ı
sa‘âdetin peydâ
Dogdı rif‘atle
mihr-i burc-ı alâ
İster isen
sa‘âdet ü iclâl
Rif‘at ü mecd ü
izzet ü ikbâl
Sür yüri hâk-i
pâyını yüzüne
İzi tozını kuhl
idüp gözüne
Âsitânında eyle
var hıdmet
Bulasın tâ ki
gün gibi rif‘at
Kerem ü cûd ile
o şân-ı şerîf
Lutf [u] in‘âm
ile o zât-ı latîf
Âdem arar ki
eyleye ihsân
Tek hemân hâlini
var eyle beyân
Bir senin gibi
görse üftâde
Lutf ile gamdan
eyler âzâde
Didim âyâ kim
ola o hazret
Böyle lutf ile
eşref-i millet
Bana di tâ
cenâbına varayın
Yüzümi hâk-i
pâyına süreyin
Didi insâf ile
adâlet ile
Lutf ile cûd ile
mürüvvet ile
Mâlik-i mülk-i
Mısr-ı izzetdir
Sâhib-i tâc u
taht-ı devletdir
Mülket-i Mısrın
ol sehâ kânı
Oldı adl ile
mîr-i mîrânı
Ol Alî-sîret ü
Hasen-sûret
Ol Ömer-haslet ü
velî-himmet
Ya‘ni kim
mazhar-ı atâ-yı Hudâ
Adlile dâdile
Alî Paşa
Müjde-i pîrile
olup şâdân
Beni gül gibi
eyledi handân
Şâd-mân oldı bu
dil-i mahzûn
Gerçi olmuşdı
derdile pür-hûn
Benim ol bî-kes
ü fakîr u hakîr
Mihnet ü derd ü
ızdırâba esîr
Kaldım ayakda
bî-mecâl oldum
Gamm-ı devrâna
pâyimâl oldum
Behre-mend eyle
hıdmetinle beni
Vireyin yoluna
bu cân u teni
Ömrüm oldukça
ideyin hıdmet
Benden olmagıla bulam
izzet
Bana izzet
kapında olmakdır
Hıdmet idüp
yolunda ölmekdir
Bana yiter
cihânda bu devlet
Bu sa‘âdet bu
izzet ü rif‘at
Sen şehe cân ile
olam bende
Hıdmetinde olam
ser-efgende
Ol güzel başın içün
ey server
Benden olsun bu
bende-i kemter
Gül-sitânında
olayın bülbül
Bâg-ı devletde
dâyimâ sen gül
Rûz u şeb olayın
du‘â-gûyun
Dâyimâ olayın
senâ-cûyun
Lutfuna i‘timâd
idüp geldim
Cûduna istinâd
idüp geldim
Umarım kim bu
dîde-i giryân
Ola devrinde gül
gibi handân
Gel uzatma dilâ
hikâyetini
Niçe bir idesin
şikâyetini
Sen dahi arza
kılmadın hâlin
Ana ma‘lûm olur
hep ahvâlin
Dili âyîne-i
musaffâdır
Levha-i hâtırı
mücellâdır
Nazarı kîmyâ-yı
devletdir
Sözi sermâye-i
sa‘âdetdir
Sen nice vasf
idersin ol zâtı
Aded itmek olur
mı zerrâtı
Başla şimden gerü
du‘â eyle
Ol kerem kânına
senâ eyle
Evvelâ budurur
du‘â benden
Ola tâ haşr
olunca sag u esen
İzzeti rif‘ati
ziyâd olsun
Devleti kapusı
küşâd olsun
Dilerin Hazret-i
Mehemmed Hân
Ol şehin-şâh-ı
mülket-i Osmân
Lutf u ihsânile
ide mümtâz
Kerem ü cûdile ide
ser-bâz
İzz ü devletle
kâm-rân olsun
İki âlemde
şâd-mân olsun
Anı şâha şeh-i
cihânı ana
Dilerin kim bagışlaya
Mevlâ
(Vekâyi‘-i
Ali Paşa. vr. 119a-121a)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Kâsım-ı
Belgradî’nin Manzûm Arz-ı Hâlidir
Ey vücûd-ı şerîfi kân-ı vefâ
Zâtıdır ma‘den-i atâ vü sehâ
Merdüm-i dîde-i üli’l-ebsâr
Mazhar-ı iltifât-ı hayl-i kibâr
Ne gühersin ki sînenin kânı
Doludur vâridât-ı Rabbânî
Sendedir ilm ü sendedir irfân
Sendedir lutf u sendedir ihsân
Sıdk-ı Sıddîk u sende adl-i Ömer
Hilm-i Osmân u Cevdet-i Haydar
Bâreka’llâh nedir bu fazl u kemâl
Ki sana virdi Bârî-i Müte‘âl
Ehl-i Mekke tavâyif-i Yesrib
Cümleten ehl-i maşrık u mağrib
Hazret-i
pâdişâh-ı devrâna
Ol şehinşâh-ı
zıll-i Yezdâna
Cân u dilden
du‘âlar eylediler
Hamd ü şükr ü
senâlar eylediler
Ki senin gibi
bir vezîr-i müşîr
Sâhib-i akl u
mâlik-i tedbîr
Terbiyet eyleyüp
ma‘ârif ile
Hilmile ilmile
avârif ile
Sad-hezâr âferîn
o sultâna
Ma‘den-i ilm ü
kân-ı irfâna
Böyle olur
olursa fehm ü şinâs
Ehl ü nâ-ehli
eylemekde kıyâs
İntihâb itdi
gevher-i zâtın
Gördi çün kim
sıfât u âyâtın
Her husûs ile
fâzıl u kâmil
Ma‘rifet kânı
ilmile âmil
Nazar-ı pâkine
idüp mazhar
Kıldı ayn-ı
inâyetiyle nazar
Didi ey mazhar-ı
inâyet-i Hakk
İhtiyâr eyledim
seni mutlak
Ki varup mülk-i
Mısra rây idesin
Lâyık olanını
edâ idesin
Göresin hâlini
re‘âyânın
Alasın hâtırın
berâyânın
Lâyık olanı dîn
ü devletime
Sebeb olanı izz
ü rif‘atime
Şer‘ u kânûnla
ki kıl icrâ
Tâ ki râzî ola
Resûl-i Hudâ
Hâsılı ey
güzîde-i devrân
İlm ü fazl ile
zübde-i akrân
Devlet ü izzet ü
sa‘âdetle
Rif‘at ü haşmet
ü adâletle
Mülk-i Mısrı eyâ
vücûd-ı şerîf
Makdeminle ki
eyledin teşrîf
Nîl-cûd-ı
vücûd-ı pür-cûdun
Lutf-tab‘ u
hısâl-i mahmûdun
Kıldı sîr-âb
gülşen-i dehri
İtdi müstagrak-ı
atâ şehri
Sît-ı adlinle
doldı mülk-i Arab
Duydı ehl-i
Hicâz u Şâm u Haleb
Devr-i adlinde
halk râhatda
Hasteler sıhhat
ü selâmetde
Gûsfendile gürg
hem-sohbet
Oldı âhû vü şîr
hem-halvet
Çok zamândır ki
gelmedi Mısra
Zât-ı pâkin
misâli bu şehre
Adl ü insâfile
ola meşhûr
Lutf ü cûdıyla
halk ola mesrûr
Bâreka’llâh zihî
huceste-hısâl
Levhaşa’llâh
zihî sütûde-cemâl
Ehl-i İslâma
eyledin hıdmet
Hıdmetin oldı
mûcib-i izzet
İzz ü devletle
ber-devâm olasın
Ömr-i sermedle
müstedâm olasın
Ey olan ilm ü
fazlile fâyık
Gördi bu sadra
Hakk seni lâyık
Fukarâya kapın
penâh olsun
İşigin taşı
bûse-gâh olsun
Cümleden biri
ben fakîr u hakîr
Fâkaya mübtelâ
vü fakra esîr
Geldim ol
âsitâna yüz yerde
Yüz yere kodum
anda yüz yerde
Arz-ı hâl
eyledim fakîrâne
Ne fakîrâne bel
hakîrâne
Umarım zerrece o
mihr-i sehâ
İde ahvâlimi
benim ısgâ
Bir gece kûşe-i
felâketde
Ya‘ni künc-i
belâ vü fürkatde
Gam-ı devrân ile
olup pür-gamm
Hem-demim âh idi
enîsim hemm
Fikr idüp
gurbetin belâlarını
Zikr idüp
kürbetin cefâlarını
Tâli‘imden biraz
şikâyet idüp
Hâl-i dilden
biraz hikâyet idüp
Olur iken bu
derd ile nâlân
Oldı bir pîr
hânem içre ayân
Sakalı ag u yüzi
nûrânî
Berk urur
sînesinde îmânı
Beni gördi bu
vechile pür-gam
Rahm idüp hâlime
o Hızır-kadem
Didi ey gam-güsâr-ı
künc-i cefâ
Hasta vü
mübtelâ-yı renc ü anâ
Kevkeb-i tâli‘in
olup tâli‘
Ahter-i baht gün
gibi lâmi‘
Oldı subh-ı
sa‘âdetin peydâ
Dogdı rif‘atle
mihr-i burc-ı alâ
İster isen
sa‘âdet ü iclâl
Rif‘at ü mecd ü
izzet ü ikbâl
Sür yüri hâk-i
pâyını yüzüne
İzi tozını kuhl
idüp gözüne
Âsitânında eyle
var hıdmet
Bulasın tâ ki
gün gibi rif‘at
Kerem ü cûd ile
o şân-ı şerîf
Lutf [u] in‘âm
ile o zât-ı latîf
Âdem arar ki
eyleye ihsân
Tek hemân hâlini
var eyle beyân
Bir senin gibi
görse üftâde
Lutf ile gamdan
eyler âzâde
Didim âyâ kim
ola o hazret
Böyle lutf ile
eşref-i millet
Bana di tâ
cenâbına varayın
Yüzümi hâk-i
pâyına süreyin
Didi insâf ile
adâlet ile
Lutf ile cûd ile
mürüvvet ile
Mâlik-i mülk-i
Mısr-ı izzetdir
Sâhib-i tâc u
taht-ı devletdir
Mülket-i Mısrın
ol sehâ kânı
Oldı adl ile
mîr-i mîrânı
Ol Alî-sîret ü
Hasen-sûret
Ol Ömer-haslet ü
velî-himmet
Ya‘ni kim
mazhar-ı atâ-yı Hudâ
Adlile dâdile
Alî Paşa
Müjde-i pîrile
olup şâdân
Beni gül gibi
eyledi handân
Şâd-mân oldı bu
dil-i mahzûn
Gerçi olmuşdı
derdile pür-hûn
Benim ol bî-kes
ü fakîr u hakîr
Mihnet ü derd ü
ızdırâba esîr
Kaldım ayakda
bî-mecâl oldum
Gamm-ı devrâna
pâyimâl oldum
Behre-mend eyle
hıdmetinle beni
Vireyin yoluna
bu cân u teni
Ömrüm oldukça
ideyin hıdmet
Benden olmagıla bulam
izzet
Bana izzet
kapında olmakdır
Hıdmet idüp
yolunda ölmekdir
Bana yiter
cihânda bu devlet
Bu sa‘âdet bu
izzet ü rif‘at
Sen şehe cân ile
olam bende
Hıdmetinde olam
ser-efgende
Ol güzel başın içün
ey server
Benden olsun bu
bende-i kemter
Gül-sitânında
olayın bülbül
Bâg-ı devletde
dâyimâ sen gül
Rûz u şeb olayın
du‘â-gûyun
Dâyimâ olayın
senâ-cûyun
Lutfuna i‘timâd
idüp geldim
Cûduna istinâd
idüp geldim
Umarım kim bu
dîde-i giryân
Ola devrinde gül
gibi handân
Gel uzatma dilâ
hikâyetini
Niçe bir idesin
şikâyetini
Sen dahi arza
kılmadın hâlin
Ana ma‘lûm olur
hep ahvâlin
Dili âyîne-i
musaffâdır
Levha-i hâtırı
mücellâdır
Nazarı kîmyâ-yı
devletdir
Sözi sermâye-i
sa‘âdetdir
Sen nice vasf
idersin ol zâtı
Aded itmek olur
mı zerrâtı
Başla şimden gerü
du‘â eyle
Ol kerem kânına
senâ eyle
Evvelâ budurur
du‘â benden
Ola tâ haşr
olunca sag u esen
İzzeti rif‘ati
ziyâd olsun
Devleti kapusı
küşâd olsun
Dilerin Hazret-i
Mehemmed Hân
Ol şehin-şâh-ı
mülket-i Osmân
Lutf u ihsânile
ide mümtâz
Kerem ü cûdile ide
ser-bâz
İzz ü devletle
kâm-rân olsun
İki âlemde
şâd-mân olsun
Anı şâha şeh-i
cihânı ana
Dilerin kim bagışlaya
Mevlâ
(Vekâyi‘-i
Ali Paşa. vr. 119a-121a)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NÂŞİD, Mehmed | d. ? - ö. 1766 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SAÎDÂ / SA'ÎD DEDE | d. ? - ö. 1727-28 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | SEM'Î, Mustafa Efendi | d. ? - ö. 1762-63 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NÂŞİD, Mehmed | d. ? - ö. 1766 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SAÎDÂ / SA'ÎD DEDE | d. ? - ö. 1727-28 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | SEM'Î, Mustafa Efendi | d. ? - ö. 1762-63 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NÂŞİD, Mehmed | d. ? - ö. 1766 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SAÎDÂ / SA'ÎD DEDE | d. ? - ö. 1727-28 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | SEM'Î, Mustafa Efendi | d. ? - ö. 1762-63 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NÂŞİD, Mehmed | d. ? - ö. 1766 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | SAÎDÂ / SA'ÎD DEDE | d. ? - ö. 1727-28 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | SEM'Î, Mustafa Efendi | d. ? - ö. 1762-63 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | NÂŞİD, Mehmed | d. ? - ö. 1766 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | SAÎDÂ / SA'ÎD DEDE | d. ? - ö. 1727-28 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | SEM'Î, Mustafa Efendi | d. ? - ö. 1762-63 | Madde Adı | Görüntüle |