Madde Detay

Molla Ahmed-zâde Mehmed Çelebi, Bursa'da doğmuştur. Oraya yerleşen İran tüccarlarından Molla Ahmed adlı kişinin oğludur. Bilinmeyen bir sebeple babası ile araları açıldıktan sonra, El-hac Ömer-zâde İbrahim ve İshak Hocası Ahmed Edendi'den akli ve nakli ilimleri öğrendi. Ahmed Gazzî ve Mehmet Sükutî'den dersler aldı. Hatta 1111/1699-1700 senesinde en bilgili âlimlerden kabul edilen Mehmed Veli Efendi, Acem'den Bursa'ya geldiğinde ondan Şerh-i Cedîd Alet-Tecrîd okudu (Abdülkadiroğlu 1999: 405).  Böylece gençliğinde eğitimini tamamladı (Arslan 1994:55). Edirne'ye giderek şeyhülislam Sadık Mehmed Efendi'nin eğitiminden de geçti ve padişahın huzurunda ders vermeye yeterli görüldü (Abdülkadiroğlu 1999: 405).

 1106/1694-95'te, doğum yeri olan Bursa'da Hançeriye Medresesi'nde müderris oldu. Bu medresede on sene kadar eğitim vererek Cemaziyelevvel 1116/ Eylül 1704'te vebadan vefat etti. Beliğ, "Taun her Müslüman için şehadettir" hadisini bir yıl eksikle şairin ölüm tarihine denk gelmesini keramet olarak yorumlar (Abdülkadiroğlu 1999: 405). Vefat tarihini, Şeyhî ve Sicill-i Osmânî de1116/1704-05 olarak gösterir (Mehmed Süreyya 1308-15/ 1890-97: 4/203; Özcan 1989: 261-262). Eşref-zâde Es-seyyid Şeyh İzzeddin'e intisap ettiği için Bursa'daki Eşref-zâde Türbesi'ne gömüldü (Arslan 1994:55; Kurnaz 2001: 3822/920).  Cehdî Mustafa Efendi'nin "Eyleye nûr türbesin Mevlâ" mısraı vefatına tarihtir (Abdülkadiroğlu 1999: 405).

Bilim ve erdemiyle tanınan, güzel huylara sahip bir kişi idi. Matematikte Bahâiyye üzerine haşiyesi, bazı önemli metinlere talikatı vardı (Abdülkadiroğlu 1999: 405). Şiir ve inşada yetenekli ve hüsnühata kadir biridir (Abdülkadiroğlu 1999: 405, Arslan 1994:55). Şiirlerinde mahlas kullanmayan şair için tezkireler, gönül açıcı şiirler yazdığını kaydeder (Arslan 1994:55).

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay.

Arslan, Mehmet (hzl.) (1994). Mecma-ı Şuarâ ve Tezkire-i Üdebâ: Mehmet Siraceddin. Sivas: Dilek Matbaacılık.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C. IV. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekayiü’l-Fuzelâ. Şakayık-ı Numaniye ve Zeyilleri. C. 4. İstanbul: Çağrı Yay.

Ya Rab dilimi zikrine mutâd eyle

Işkunla gönül hânesin âbâd eyle

Ol beyti harâb eylemeye fikr-i sivâ

Lutf eyle efendim kerem imdâd eyle

(Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay. 405.)