Mehmet Murat Somer

(d. 1959 / ö. -)
Yazar, mühendis, bankacı, kişisel gelişim eğitmeni, danışman
(Polisiye – Bilim Kurgu / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mehmet Murat Somer, 1959 yılında Ankara'da doğdu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği'nden mezun oldu. 1982 yılında İstanbul'a taşındı. Kısa bir süre mühendislik yaptı; uzunca bir süre bankacı olarak çalıştı. 1994'ten itibaren yönetim danışmanlığı yaptı ve kişisel gelişim seminerleri verdi. 2000'li yılların başlarında Hop-Çiki-Yaya serisiyle yazarlık hayatına başladı. Yazarın bu seriden çıkan polisiye romanları pek çok dile çevrildi. Çeviri romanları Penguin ve Serpent's Tail gibi saygın yayınevleri tarafından yayınlandı.

Özellikle yurtdışında Hop-Çiki-Yaya serisiyle eleştirmenlerden ve okuyuculardan yoğun ilgi gördü. En son romanı Pembe Tütülü Amiral 2012 yılında yayımlanan Mehmet Murat Somer uzunca bir süredir (sosyal) medyaya çıkmamıştır ve yeni bir roman yazmamıştır.


Mehmet Murat Somer popüler veya gündemde bir yazar olmamasına rağmen, güncel Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Bunun en büyük nedeni 2000'li yılların başında yayımlanmaya başlayan Hop-Çiki-Yaya başlıklı seriden çıkan altı adet polisiye romanıdır. Bu romanlar Türkçe'de eşcinsellik üzerine yazılmış "en cüretkâr" edebi metinlerdendir (Bayındır 2016). Bu polisiyelerin baş karakteri Burçak Veral, "dünyanın ilk travesti detektifi" olarak tanımlanır (Renay 2005:100). Bu serideki Peygamber Cinayetleri (2004), Buse Cinayeti (2004), Huzur Cinayetleri (2004), Peruklu Cinayetler (2004), Jigolo Cinayeti (2005) ve Kader'in Peşinde (2009) başlıklı polisiyeleri seneler içinde Everest, Can Yayınları, İletişim gibi pek çok yayınevi tarafından yayımlanmıştır.


Bu polisiyelerde Burçak Veral'e ek olarak Ponpon ve Gönül isimli Burçak'ın yakın arkadaşları ve/ya iş arkadaşları olarak karşımıza çıkan diğer karakterlerin günlük hayatları, amatörce çözmeye çalıştıkları cinayetler, cinsel kimlikleri nedeniyle çeşitli kişi ve kurumlarca maruz kaldıkları şiddet, mizahi bir dille konu edilir. Polisiye türün özelliklerini ustaca kullanarak ve metinlerarasılık tekniğine sıklıkla başvurarak, Mehmet Murat Somer Hop-Çiki-Yaya serisinde, LGBT karakterler üzerinden ustaca bir toplum eleştirisi yapar.


Mehmet Murat Somer’in romanlarında eşcinsellere dair genellemeller, ön yargılar ve ayrımlaştırıcı söylem güçlü bir mizahla sorgulanır. 1960'lı yıllarda eşcinselleri küçümsemek icin kullanılan "hop çiki yayalık" kavramını ilk polisiye serisinin ana başlığı olarak özellikle seçen Mehmet Murat Somer, Burçak ve arkadaşlarının çözmeye çalıştıkları cinayetler ekseninde özellikle İstanbul'u ve genel olarak Türkiye'yi yenilikçi ve farklı bir açıdan resmeder (Renay 2005:100). Bu romanlarda eğitim ve kültür seviyeleri, zevkleri, maddi durumları, geçmişleri birbirinden oldukça farklı olan pek çok LGBT karakter İstanbul'da cinsel şiddet ve ayrımcılık karşısında gülmeyi, kendileriyle ve hayatla dalga geçmeyi seçen ve birbirine tutunan küçük bir grup olarak karşımıza çıkar. Burçak Veral, Audrey Hepburn hayranı, klasik müzik tutkunu, iyi eğitimli, şehirli, gündüzleri bilgiyasar programcısı geceleri ise bir gece klübü işletmecisi olarak çalışan, sadece Türk edebiyatının değil, dünya polisiye edebiyatının da marjinal karakterlerinden biridir.


Yazarın Hop-Çiki-Yaya serisi yurtdışında oldukça ilgi görmüştür. Bu serideki romanları çeşitli dillere çevrilmiş ve Fransa'da, İspanya'da, Almanya'da ve İngiltere'de saygın yayınevleri tarafından yayımlanmıştır. Mehmet Murat Somer, eserleri Penguin yayınevi tarafından basılan ilk Türkiyeli yazardır (Renay 2005: 101).

Hop-Çiki-Yaya serisinden sonra da Mehmet Murat Somer polisiye türünde yazmaya ve farklı cinsel kimlikleri yenilikçi bir biçimde konu etmeye devam etmiştir. 2006 yılında yayımlanan Ajda'nın Elmasları romanının alt başlığı Başka Türlü Bir Hop-Çiki-Yaya Entrikası'dır. Bu romanda Hop-Çiki-Yaya serisinin baş karakteri Burçak yerine daha önceki romanlarından okuyucunun bildiği Ponpon ve Hasan karakterleri cinayetleri çözmeye çalışırlar. Üç Pastoral ve Pastoral Tablo romanında, olaylar İstanbul'da değil, taşrada geçer. Bu eserinde Somer, "cinselliğin ve marjinal cinselliğin sadece şehirli ve zengin kesimlere özgü olmadığını söylemek" istediğini belirtmiştir (Renay 2005:102). En son romanı Pembe Tütülü Amiral'de 'hegemonik erkeklik' kavramıyla nitelendirilebilecek askeriyenin içindeki eşcinsellik konusuna değinir. Bu romanında askerlik ve askeriye ile ilgili tabuları kırma çabasında olduğu mu sorulduğunda, Somer "yeni tabu falan aradığım yok açıkçası ama bir şeylere de dokunmayı seviyorum. Hiçbir şeye dokunmayacaksam, yazdıklarım en azından bazı okuyucuların zihninde bir şeyleri biraz olsun esnetmeyecekse neden yazayım ki?" cevabını vermiştir (Tatlıpınar 2012). Yazar, bu romanını tamamladıktan sonra ilk romanı Peygamber Cinayetleri'nde olduğu gibi bir yayıncı bulmak için beklemiş, iki sene sonunda ise bu eseri Sel Yayıncılık tarafından yayımlanmıştır (Tatlıpınar 2012).
Mehmet Murat Somer eserlerinde polisiye unsurlari mizah ve ironiyle ustaca birleştirerek Türkiye'nin farklı bir portresini çizer. Özellikle eşcinsellik konusunun Türkçe edebiyatta cesurca ve yenilikçi bir bicimde işlendiği eserler yaratmış; "Türkiye edebiyatında gökkuşağı renkleri"ni çekinmeden işleyen az sayıdaki yazardan biri olarak edebiyat tarihinde yerini almıştır (Oksaçan 2016).

Kaynakça


Bayındır, Güzella (2016) "Mehmet Murat Somer Kitaplarında Eşcinselliğin Yeniden Sunumu." Kitap Eki. 17 Şubat 2016. https://kitapeki.com/mehmet-murat-somer- kitaplarinda-escinselligin-yeniden-sunumu/. Erişim Tarihi: 13.11.2019.

Çağan, Oğuzcan (2014): "‘Tanıştığımız, görüştüğümüz herkes için sırtımızda ayrı bir küfe taşıdığımıza inanıyorum.’ Okur Yazar. 12 Ağustos 2014. https://www.okuryazar.tv/mehmet-murat-somer-pembe-tutulu-amiral/. Erişim Tarihi: 17.11.2019.

Okçasan, Halit Erdem (2016). "Türkiye edebiyatında gökkuşağı renkleri." K24. 7 Ocak 2016. https://t24.com.tr/k24/yazi/turk-edebiyatinda-gokkusagi-renkleri,522. Erişim Tarihi: 13.11.2019.

Renay, Murat (2015). "Mehmet Murat Somer." G Zone. Aralık 2015. http://gzone.com.tr/lgbt-temali-kitaplari-40-ulkede-yayinlandi-mehmet-murat-somer/. Erişim Tarihi: 13.11.2019.

Somer, Mehmet Murat (2012). "Suçu 'beyaz' Türkler'e yıkmayı seviyorum." KAOS GL. 1 Ekim 2012.
https://www.kaosgl.org/haber/lsquosucu-rsquobeyazrsquo-turklere-yikmayi-seviyorumrsquo. Erişim Tarihi: 17.11.2019.

Tatlıpınar, Eyüp (2012). "Suçu 'beyaz' Türkler'e yıkmayı seviyorum." Akşam Pazar. 30 Eylül 2012. https://www.aksam.com.tr/pazar/sucu-beyaz-turklere-yikmayi-seviyorum--141777h/haber-141777. Erişim Tarihi 17.11.2019.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP TÜFEKCİOGLU
Yayın Tarihi: 29.11.2019
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Peygamber Cinayetleri Bir Hop-Çiki-Yaya PolisiyesiEverest / İstanbul2003Roman
Buse Cinayeti Bir Hop-Çiki-Yaya PolisiyesiEverest / İstanbul2004Roman
Huzur Cinayetleri Bir Hop-Çiki-Yaya PolisiyesiEverest / İstanbul2004Roman
Peruklu Cinayetler Bir Hop-Çiki-Yaya PolisiyesiEverest / İstanbul2004Roman
Jigolo Cinayeti Bir Hop-Çiki-Yaya PolisiyesiEverest / İstanbul2005Roman
HoldingEverest / İstanbul2005Roman
Ajda’nın Elmasları/Başka Türlü Bir Hop Çiki Yaya EntrikasıTurkuaz / İstanbul2006Roman
PodyumMerkez / İstanbul2006Roman
Kader’in Peşinde Bir Hop-Çiki- Yaya PolisiyesiCan Yayınları / İstanbul2009Roman
Üç Pastoral ve Pastorize TabloEverest / İstanbul2011Hikâye
Pembe Tütülü AmiralSel Yayıncılık / İstanbul2012Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Alper Beşed. 30 Eylül 1983 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Bahattin Gemicid. 16 Mart 1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Gülsün Siren Kınald. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Fahri Tunad. 1959 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Remzi Çayırd. 01 Ocak 1959 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ayşin Bumind. 24 Haziran 1959 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mehemmetimin Obulkasimovd. 7 Nisan 1943 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Mehmet Leventd. 1946 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931MeslekGörüntüle
10Ahmet Sönmezd. 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Birol Oğuzd. 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Funda Özlem Şerand. 11 Ağustos 1984 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Mehmet Ayd. 1960 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14HACI MEHMET, Hacı Mehmet Ünald. 05.01.1964 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Mehmet Yılmaz Karaibrahimoğlud. 15 Mayıs 1949 - ö. 5 Eylül 2020Madde AdıGörüntüle