MEŞREBÎ, Kalender

(d. ?/? - ö. ?/?)
tekke şairi
(Tekke / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

   

Meşrebî’nin hayatı, eserleri ve edebî kişiliği ile ilgili mevcut bilgiler sınırlıdır. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi'nde, Bektaşi olduğu, ikinci Selim’e şehzadeliği sırasında nedim olduğu ve cülusundan önce vefat ettiği belirtilir (1986: 295). Latifi Tezkiresi’nde ise Meşrebî’nin İstanbul’da ve Haydari mezhepli olduğu, musiki ilminde yetenekli ve şiire henüz heves etmişken öldüğü yazılıdır (Canım 2000: 500). Sehi Bey, tezkiresinde Meşrebî’nin tarikatta Hayderi ve Baba Ali Mest köçeklerinden olduğunu kaydeder (www.hbvdergisi.gazi.edu.tr). Baba Ali Mest, Gelibolulu Âli’nin Künhü’l-Ahbâr’ın tezkire kısmında belirttiğine göre Kalenderiler zümresinin başı, kalender ve yiğit bir şeyhtir (www.hbvdergisi.gazi.edu.tr). Köçek ise, Farsça bir kelime olup küçük anlamına gelir. Mevlevi ve Bektaşilerde tarikata yeni bağlanan ve sema eden gençlere denir (www.hbvdergisi.gazi.edu.tr). Latifi Tezkiresi’nde kaydedilen beyitlerde sevgiliden ayrı olmakla çaresiz ve dertli olan şairin, sevgilinin elinden gelecek ölümle ihya olacağını dile getirdiği görülür. Bu çerçevede şairin divan edebiyatı şiir yazma geleneklerini gözeterek şiirini oluşturduğu söylenebilir.  

Kaynakça

http://www.hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/1446/1302 [erişim tarihi: 01.01.2014]. 

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latifî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nüzemâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

“Meşreb-i Kalender” (1986). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 6. İstanbul: Dergâh Yay. 295.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. FADİME TİKBAŞ APAK
Yayın Tarihi: 07.12.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Firakunla zaif ü natüvan ü derd-naküm ben
Gamundan şerha şerha pare pare çak çaküm ben

Sarardum hasret-i ab-ı ‘ınebden hake yüz urdum
Hazan vaktinde guya yire düşmiş berk-i taküm ben

Kimi öldürse ihya eyler ol İsa-sıfat amma
Bu ben ölümlüsin katl eylemez ana helaküm ben

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latifî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nüzemâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 500.


Latifi Tezkiresi’nde ayrıca Meşrebi-i Kalender’in Hayali’ye hırsızlık töhmetiyle yazdığı bir kıta da mevcuttur:

Katı katı Hayali şi’r okudı
Didüm anun kulagına yap yap
Bu gazeller kimün ola didi ki
Issı çıkmaz ise benümdür hep

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latifî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nüzemâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 501.