METİNÎ, Ali Metin

(d. 1926/1930? / ö. 2006)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali Metin’dir. Yıldız’a göre 1930, Kaya’ya göre 1926’da Sivas’ın Divriği ilçesine bağlı Şahin köyünde doğmuştur. Babasının adı Haydar, annesinin adı Elif’tir. Şiirlerinde Metinî mahlasını kullanır. Mahlasını, ustası ve amcası olan Battal Karababa verir. İlkokulu köyünde okumuş (1942), askere gidinceye kadar rençberlik yapar. 1944’te evlendikten bir yıl sonra eşi ve kızı vefat eder. Askerlik hizmetini Antakya’da Kadirli’de (1950-1953) yapar. 1956’da ikinci defa evlenir, bu evlilikten Şemseddin ve Hüseyin Gazi adında iki oğlu olur. 1966’da İstanbul’a taşınır, SSK Hastanesine hasta bakıcı olarak işe girer. 1979’da emekli olmuştur. Ali Metin, aynı zamanda “dede”dir. Alevi kültürünü oldukça iyi bilir ve yaşar. Sayısız cem yönetmiştir. Pek çok usta malı deyiş bilmektedir. Gücü yettiğince Hüseyin Andal’ın dedelik-taliplik ilişkisi olan köylere gitmiştir. Saz çalabilen Metinî, önceleri usta malı deyişler söylerken daha sonra kendi deyişlerini çalıp söylemeye başlar. Şiirleri çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanır. Beş adet plağı bulunmaktadır. 2006’da vefat eden Ali Metin’in mezarı Şahin köyündedir (Yıldız 2003: 664; Kaya 2009: 130).

Metinî; ölçü, kafiye, ayak ve işlediği konuyu yansıtma açısından oldukça başarılıdır. Şiirleri, genellikle Alevi inancını yansıtan konulardır. Saz çalmaya 1942’de başlayan âşığın saz ustası, amcası Battal Karababa’dır. Meşhur Deli Derviş Ayağı’nı da yine ondan öğrenir. Ancak Âşık Veysel’den ve Gaziantepli Hasan Hüseyin’den etkilenir. Kendisi de Mahmut Erdal ve Feyzullah Çınar’ı etkiler. Çamşıhı yöresine has ezgiyi otantik özellikleriyle çalan bir ozandır. Yanık ve dokunaklı bir sesi vardır. Önceleri Yunus, Pir Sultan, Nesimî ve Viranî’den usta malı deyişler okurken askerlikten sonra saz eşliğinde kendi deyişlerini de söylemeye başlar. Alevi âşıklar hakkında oldukça fazla bilgisi vardır. Almanya’da konserler verir. 1970’de İstanbul Radyosunda mahallî sanatçı olarak çalışmıştır. Otuz kadar 45’lik plak ve 1977’ten itibaren doldurduğu kasetlerin sayısı 30 kadar vardır. Şiirlerinin bir kısmının ve Alevi kültürünün ayrıntılarıyla yer aldığı Pençe-i Âl-i Aba adlı bir kitabı vardır (Kaya 2009: 130). Kaya eserinde âşığın, “Çamşıhı Elleri, Allah Bir Muhammed Ali Yazılı, Nefsi Öldürmeden Namaz Kılamam, Ordum, El Bel Dil, Güle Benzersin, Muhammed Ali Çağırır” (Yıldız, 2003: 664-665; Kaya 2009: 131-134) şiirlerine yer verir. Âşığın Alevi-Bektaşi geleneğinde önemli yer eden nefesleri mevcuttur. Dili sade ve anlaşılırdır. Ali Metin hakkında Şengül Gülçiçek tarafından 1997’de “Âşık Ali Metin’in Hayatı Felsefesi ve Şiirleri” adlı lisans bitirme tezi hazırlanmıştır.

Kaynakça

Gülçiçek, Şengül (1997). Âşık Ali Metin’in Hayatı Felsefesi ve Şiirleri. Lisans Tezi. İstanbul: İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Ses Eğitimi Bölümü.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 4. Sivas: Önder Matbaacılık.

Metin, Ali (1992). Pence-i Âl-i Aba. İstanbul: Kişisel Yay.

Özhan, Mevlüt vd. (1992). Yaşayan Halk Ozanları Antolojisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şiirler Antolojisi. İstanbul: Kitap Matbaacılık.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. EMİNE ÇAKIR
Yayın Tarihi: 21.08.2019
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Pence-i Âl-i Abaİstanbul / Kişisel Yay.1992Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Zemçi Çetinkayad. 1960 - ö. 30 Mayıs 2004Doğum YeriGörüntüle
2HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Zemçi Çetinkayad. 1960 - ö. 30 Mayıs 2004Doğum YılıGörüntüle
5HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Zemçi Çetinkayad. 1960 - ö. 30 Mayıs 2004Ölüm YılıGörüntüle
8HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Zemçi Çetinkayad. 1960 - ö. 30 Mayıs 2004MeslekGörüntüle
11HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?MeslekGörüntüle
12FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Zemçi Çetinkayad. 1960 - ö. 30 Mayıs 2004Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Zemçi Çetinkayad. 1960 - ö. 30 Mayıs 2004Madde AdıGörüntüle
17HİKMETÎ, Hikmet Özkand. 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18FİKRİ/TORUN, Fikri Torund. 1969 - ö. ?Madde AdıGörüntüle