MUHLİSÎ, Mehmed Muhlis

(d. ?/? - ö. 1099/1687-88)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Muhlisî’nin asıl adı Mehmed Muhlis olup Sarı Ali Paşa’nın (ö. 1085/1674) oğludur. Babası da vezir rütbesiyle defterdar olan Muhlisî, eğitimini tamamlayıp Dîvân-ı Hümâyûn hocalığında bulunduktan sonra 1086/1675-76 yılında Ahmed Paşa’nın yerine defterdar oldu. Bu görevinden dolayı "Defterdar Bey" sanıyla tanındı. Babasının görevi sebebiyle "Defter-zâde" olarak da kaynaklara geçen Muhlisî, iki kez yeniçeri kâtibi oldu, yeniçeri kâtipiğinden azledildikten sonra 1088/1677-78'de tekrar yeniçeri kâtipliği görevine getirildi. 1090/1679-80'de Haseki Sultan Kethüdası; 1096/1684-85 yılında başdefterdar oldu ve 1099 /1687-88’de vezaret ile kubbevezirliğine atandı. Himmet-zâde Abdullah Efendi, Muhlisî'nin bu görevi için şu tarihi düşürmüştür: "Beg efendim vezîr-i âsafına verdin zîver". Muhlisî, 1099/1687-88’de felç oldu, ardından da vefat etti. (Çapan 2005: 544; Kurnaz vd. 2001: 937; Abdülkadiroğlu 1999: 379; Ekinci 2013: 225). Mezarı, Edirnekapı'da babasının yanındadır. Şairliğinin yanında âlimliği ile de tanınmıştır.

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li-Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

Ekinci, Ramazan (hzl.)(2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarayî, Vefeyât-ı Ayvansarayî. İstanbul: Buhara Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, RecepToparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fudalâ”. C. 2. İstanbul: Çağrı Yay. 95

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. C. 4. İstanbul: Matbaa-i Âmire.188.

Müstakim-zâde Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım).  Ankara: KB Yay. 388.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 17.12.2013
Güncelleme Tarihi: 25.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Merhabâ ey feyz-bahş-i sîne-i erbâb-ı dil

Pertev-i hüsnün nigârâ mihr-i âlem-tâb-ı dil 

(Ekinci, Ramazan (hzl.)(2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarayî, Vefeyât-ı Ayvansarayî. İstanbul: Buhara Yay. 225.)

Zülf-i yâri pîç ü hâm çekmiş 'izâr-ı safhaya

Resm iderken lerze düşmiş hâmede yok tâb-ı dil 

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 620.)