MUHYÎ, Muhyî Mehmed Çelebi

(d. ?/? - ö. 1005/1596)
divan şairi, danişment
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Niğde’de doğdu. Asıl adı Mehmed’dir. Mehmed Çelebi, öğrenimini tamamladıktan sonra danişment oldu. Gelibolulu Âli’nin ders arkadaşıdır. Ebussuûd Efendi’nin oğlu Ahmed Çelebi’den mülazım oldu. Değişik yerlerde kadılık görevinde bulundu. Genç yaşında 300 akçe ile baş kadılığa tayin edildi (İsen 1994: 325). Edirne kadısı oldu. Edirne kadısı iken 1005/1596 tarihinde vefat etti.

Tezkirelerde Muhyî’nin şiir ve inşâda usta olduğu; Arapça, Farsça ve Türkçe şiirler yazdığı, pek çok kaside ve gazeli olduğu, özellikle de mesnevide tanındığı söylenir. Şiirlerindeki manalar orijinaldir (Hasan Çelebi 2009: 270). Künhü’l-Ahbâr’da nakledilen şu anekdot şiirlerinin başarısını göstermesi bakımından önemlidir. Gelibolulu Âli’nin bildirdiğine göre Muhyî, 970/1563 tarihinde bir gece âşık oldu ve âşık olduğu kişiye,

Gezerken yâr ben bîmâr ile âheste âheste

Didiler kim ölümlü oldı cânun gezdürür haste

matlalı gazeli yazdı. Bu gazele o devirde yaşayan 30 kadar şair nazire söyledi. Nazire yazanlar arasında Bâkî de vardır. (İsen 1994: 325) Biyografik kaynaklarda Muhyî’nin Leylâ ile Mecnûn mesnevisi yazdığı söylense de bu eseri ve şiirleri hakkında bilgi mevcut değildir.

Kaynakça

https://www.yazmalar.gov.tr/tarama.php?cmd=liste&ss=3 [erişim tarihi: 08.02.2014]

Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-şuarâ. http:// ekitap. kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf . [erişim tarihi: 07.02.2014].

Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şuarâ. B. Tenkitli Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 07.02.2014].

İpekten, Haluk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Alî, Künhü'l-ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Sungurhan, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-şuarâ. http:// ekitap. kulturturizm.gov. tr /dosya/1-215416/h/giris.pdf . [erişim tarihi: 07.02.2014].

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’ârâsı (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Şemseddin Sâmî (1311). Kâmûsü'l-A’lâm. 4.C. İstanbul.

Tuman, Mehmet Nail (2001). Tuhfe-i Nâilî. Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
Yayın Tarihi: 21.02.2014
Güncelleme Tarihi: 31.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Reh-i ışk içre idersem n’ola da’vâ-yı kadem

Nûh yaşından urur merdümek-i dîdem dem

Sen lebi âb-ı hayâtı koçan ölmez dirler

Ahdüm olsun seni cânâ koçayum ölmez isem

Yâr ellerle yabanlarda el oyunın oynar

Çekdirür âşık-ı pâmâl olana derd ü elem

Tâb-ı meyden rûh-ı sâkîde olan katre-i mey

Görinür gözüme berk-i gül-i terde şebnem

Her gazel kim okudı Muhyî ruhun vasfında

Başladı şevk ile tahrîre anı nây-ı kalem

(Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-şuarâ. B. Tenkitli Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0. [erişim tarihi: 07.02.2014]. 271).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005Doğum YeriGörüntüle
2Zühtü Bayard. 18 Kasım 1943 - ö. 26 Mart 2011Doğum YeriGörüntüle
3KUDDUSİ, Ahmedd. 15.07.1769 - ö. 1849Doğum YeriGörüntüle
4MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005Doğum YılıGörüntüle
5Zühtü Bayard. 18 Kasım 1943 - ö. 26 Mart 2011Doğum YılıGörüntüle
6KUDDUSİ, Ahmedd. 15.07.1769 - ö. 1849Doğum YılıGörüntüle
7MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005Ölüm YılıGörüntüle
8Zühtü Bayard. 18 Kasım 1943 - ö. 26 Mart 2011Ölüm YılıGörüntüle
9KUDDUSİ, Ahmedd. 15.07.1769 - ö. 1849Ölüm YılıGörüntüle
10MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005MeslekGörüntüle
11Zühtü Bayard. 18 Kasım 1943 - ö. 26 Mart 2011MeslekGörüntüle
12KUDDUSİ, Ahmedd. 15.07.1769 - ö. 1849MeslekGörüntüle
13MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Zühtü Bayard. 18 Kasım 1943 - ö. 26 Mart 2011Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KUDDUSİ, Ahmedd. 15.07.1769 - ö. 1849Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MEHMET/KOCATÜRK, Mehmet Kocatürkd. 1929 - ö. 2005Madde AdıGörüntüle
17Zühtü Bayard. 18 Kasım 1943 - ö. 26 Mart 2011Madde AdıGörüntüle
18KUDDUSİ, Ahmedd. 15.07.1769 - ö. 1849Madde AdıGörüntüle