Madde Detay

1925’te Giresun'da doğdu. İlkokulu Piraziz ve Giresun'da okudu. Galatasaray Lisesi’ni ve İstanbul Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. İlk hikâyesini 1943 yılında Yeşilgiresun gazetesinde yayımladı. 1946 yılında Tasvir gazetesinde, muhabir olarak gazeteciliğe başladı. 1947 yılında Giresun'da Karadeniz Postası'nı çıkardı. Tirali, 1950 yılında lisansüstü eğitim için Paris'e gitti. Orada Attilâ İlhan, Metin Toker ve Lütfi Özkök gibi Türk arkadaşlarıyla bir araya geldi. Babasının ölümü üzerine hukuk doktorasını yarıda bıraktı ve bir yıl kaldığı Paris'ten yurda döndü. Yenilik Basımevini kurdu. Devrin önemli şair ve yazarları olan Fazıl Hüsnü Dağlarca, Suut Kemal Yetkin, Tarık Buğra, Salâh Birsel, Bedii Faik ve Nurullah Ataç'ın kitapları bu basımevinde basıldı. Beş yıl süreyle Yenilik dergisini çıkardı. 1956 yılında Vatan gazetesine girdi. 1961 yılında Giresun milletvekili seçildi. 1962'de Vatan gazetesini devraldı ve 1975 yılına dek Ankara ile İstanbul'da bu gazetenin yayımını sürdürdü. 1977 ve 1982 yılları arasında Ankara'da günlük İktisat ve Ticaret gazetesini çıkardı. 1977 yılında basın şeref kartı aldı. Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası İkinci Başkanlığı, Dünya Parlamentolar Birliği Türkiye Grubu Başkanlığı ve CHP Meclis Grubu Onur Kurulu Üyeliği yaptı. 25 Mayıs 2009 tarihinde İstanbul’da vefat etti.

Tirali, hikâye yazma isteğinin kendiliğinden gelen bir şey olduğunu belirtir ve bu konuda şunları söyler: “Ben hikâyeyi bir paylaşım aracı olarak görüyorum. Yani insanın insanlara, hemcinslerine duyduğu bir yakınlığın ifadesidir, hikâye yazmak. Niye hikâye yazıyorum? Çünkü hikâye yazamadığım zaman bir rahatsızlık duyuyorum. Hikâye yazdığım zaman ise, bir rahatlık hissediyorum. Bu rahatlık yaşadığım bir olayın sevinçli tarafını, eğlenceli tarafını, bir yakınımla paylaşmanın rahatlığıdır. Ben ancak yakınlarıma anlatabilirim, başımdan geçen ya da tanık olduğum bir olayı. Ama yazdığım zaman, anlatmak yerine kâğıda döktüğüm zaman, yakınlarımın sayısı kendiliğinden çoğalır. Ne kadar okurum varsa, o kadar yakınım olmuş oluyor. Ben de bir yerde çoğalmış oluyorum.” (Davutoğlu 2001: 85)

Tirali, yazdığı hikâyelerde konu seçimine dikkat eder. Herkesin bildiği konuları tekrar etmez. O, bilinenin tekrarı yerine olayın gözden kaçan ayrıntıları üzerine yoğunlaşır. Sıradan olaylar, sıradan kişiler, ona daha ilginç gelir. Kendisi, bu nedenle okurla özdeşleşen hikâye kahramanlarına yönelir. Ona göre, hikâye bir gazete yazısı veya bilimsel bir çalışma alanı değildir. Hikâyede, üslûp önemlidir. Hikâyeci, ağdalı bir dille, girift bir üslûpla ve şizofrenik bir anlayışla okurla iletişim kuramaz. Hikâyeyi, bu anlayışın dışında değerlendirmek gerekir. Tirali, hikâyelerinin konularını genellikle kendi yaşamından ya da yakın çevresinden seçer. Bu yönüyle hikâyeleri belgesel bir nitelik taşır. Onun hikâyelerinde açıklık, gerçeklik ve anlaşılırlık önemli bir yer tutar.

Tirali, Türk hikâyeciliğinin ana damarları olan Memduh Şevket Esendal ve Sait Faik anlayışının bir devamı gibidir. Durum hikâyeciliğini benimseyen Tirali, insanlara iyimserlik duygusu vermekten yanadır. Onun hikâyelerinde bazı kentler sıkça gündeme gelir. Bunlar; Giresun, Piraziz, Ankara, İstanbul, Ordu, Paris ve Münih'tir. Hikâyelerde sözü edilen bu kentler, insan unsurunun önüne geçmez ve insanı perdelemez. Kent insanı ve gençliğin cinsel sorunları, Tirali'nin hikâyelerine belirgin biçimde yansır. Fakat o bunu gerçeküstü boyutta ele almaz. Cinsellik, aynı zamanda II. Dünya Savaşı'ndan sonra yaygınlaşan hedonist anlayışın bir uzantısıdır. 1950 sonrası pek çok yazar cinsellik konusunu tema olarak eserlerinde işler. Tirali'ye göre, her canlıda cinselliğin önemli bir yeri vardır. Burada asıl önemli olan cinsel öğenin Batılıların erotik dediği ölçüyü aşmamasıdır. Cinsellik arkadaşlık gibi, çalışma gibi, insanın etkisinden kurtulamadığı doğal bir olay olduğuna göre, hikâyelerde de cinsellik aynı doğallıkla yer almalıdır. Ayrıca onun hikâyelerinde çocukluk anıları, aşk, arkadaş çevresi ve yaşlılık da sıkça işlenen temalardandır. Tirali'nin bazı hikâyelerinde günlük, anı ve röportaj hatta birkaçında da makale havası hâkimdir. Bu metinlere tam bir hikâye denilemez. Onun hikâyelerinin yazılış tarihine bakıldığında bunların çoğunun yazarın öğrencilik yıllarına ait olduğu görülür.

Tirali, Sait Faik ve Çehov'u seven ve onların etkilerini taşıyan bir yazardır. Gazeteciliği nedeniyle hikâye yazmaya bir müddet ara verir. Ancak, son yıllarında tekrar hikâye yazmağa yönelir. Onun bu dönem hikâyelerinde ise yaşlılık psikolojisi ve bunun kişiliğe yansıması ele alınır.