NASÛHÎ

(d. ?/? - ö. 940 veya 943/1533/34 veya 1536/37)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

 Edirnelidir. Attâr-zâde Nasûhî olarak tanındı. Babası gibi kendisi de attâr idi. Âşık Çelebi, Nasûhî’nin attarlık yaptığı zamanda dükkanının zamanın zarif kişileriyle dolup taştığını, bu dükkanın âdeta bir zevk, safa ve işret merkezi hâlinde olduğunu kaydetmektedir. Nasûhî aynı zamanda tabip idi. Diğer kaynaklarda, attarlıkla uğraşırken tıp ilmine merak sardığı ve kendince tabip “geçindiği” mealinde ifadeler varken Sehî, düzenli bir eğitim gördüğünü ve bu eğitim sonucunda tabip olduğunu, hatta Edirne’de II. Bayezıd Darüşşifası’nda baştabip olduğunu kaydetmektedir. Sehî, Nasûhî’yi “tabîb-i fâzıl ve hekîm-i kâmil” sıfatlarıyla anmıştır. Tezkirelerde Ahî Çelebi’den yardım istediği, ancak bu yardımın kabul edilmemesi üzerine onu hicvettiği bildirilmektedir. Şair Sicill-i Osmanî’ye göre 940/1533/34’te, Tuhfe-i Nâilî’ye göre 943 /1536/37’de öldü. Takvîm-i Nasûhî adını verdiği mizahî tarzda yazılmış mensur bir eseri vardır. Tekirelerdeki örnek parçalara bakılırsa bu eser, çeitli meslek erbabının o yıl başlarına gelecekleri, “Demirciler yüz karalığı dükkânında kazana, değirmencinin sakalı değirmende ağara, sâzendeler her kıldan çalalar..” gibi meslekleriyle ilgili kinaye, iham, mecaz gibi sanatlardan yararlanarak açıkladığı mensur bir takvimdir. Diğer tezkire yazarları sanatıyla ilgili görüş beyan etmezlerken Sehî Bey, gazellerinin nefis ve ince, üslûbunun benzersiz olduğunu söylemektedir. Nasûhî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda ve Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde yedişer adet şiiri mevcuttur.

Kaynakça

 Abdurrahman Hıbrî. Enîsü’l-müsâmirîn. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY 451, vr. 169a.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Beyzadeoğlu, Süreyya (1994). “Edirne’de II. Bayezid Dârüşşifâsı’nda İki Tabib Şair: Nasûhî ve Atâ”. Yedi İklim 47: 83-85.

Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Kazancıgil, Ratip (1994). “Edirne İlimizin Tıp Tarihindeki Yeri”. Yedi İklim 47: 74-82.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf.

Köksal, M. Fatih (2006). “Nâsûhî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 539.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurtoğlu, V. Behçet (1967). Şair Tabibler. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn. Mecelletü’n-nisâb fi’n-neseb ve’l-künâ ve’l-elkâb. Süleymaniye Kütüphanesi, Hâlet Ef. Nu. 628, vr. 423a.

Peremeci, Osman Nuri (1940). Edirne Tarihi. İstanbul: Resimli Ay Matbaası.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Nu. 406, vr. 49a, 74b, 83b…

Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 09.09.2013
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020

Eserlerinden Örnekler

 GAZEL 

 Göreli hurşîd-i ruhsâruñ senüñ ey meh-likâ

 Gösterür nergis-i mestâneleri ayn-ı vefâ

 Seyr iderken bâg içinde kâmetüñ reftârını

 Gördi ey şeh bende oldı serv-i âzâde saña

 Bülbül-i şûrîdeveş nâlişler eyler murg-ı dil

 Ravza-i kûyuñda gül yüzüñe karşu dil-berâ

 Nice bir cevrüñ çeküp her dem olam gam-gîn ü zâr

 Sen dün ü gün süresin agyâr ile zevk u safâ

 Dün tabîbe derdümi sordum didi ey derdmend

 La’l-i cânân emseminden özge yok saña devâ

 Em buyur cânâ lebüñden çün senüñ bîmâruñam

 Şerbet-i la’lüñ gibi olmaz baña şehd-i şifâ

 Cevrüñ ile bu Nasûhî mübtelâya ölmedin

 Kılmaduñ bir gün vefâ ey pür-belâ vü pür-cefâ

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 213)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87Doğum YeriGörüntüle
2ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616Doğum YeriGörüntüle
3İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendid. 1591-92 - ö. 1659Doğum YeriGörüntüle
4TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87Doğum YılıGörüntüle
5ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616Doğum YılıGörüntüle
6İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendid. 1591-92 - ö. 1659Doğum YılıGörüntüle
7TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87Ölüm YılıGörüntüle
8ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616Ölüm YılıGörüntüle
9İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendid. 1591-92 - ö. 1659Ölüm YılıGörüntüle
10TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87MeslekGörüntüle
11ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616MeslekGörüntüle
12İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendid. 1591-92 - ö. 1659MeslekGörüntüle
13TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendid. 1591-92 - ö. 1659Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebid. ? - ö. 1686-87Madde AdıGörüntüle
17ŞU’ÂÎd. ? - ö. 1616Madde AdıGörüntüle
18İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendid. 1591-92 - ö. 1659Madde AdıGörüntüle