Madde Detay
NASÛHÎ
(d. ?/? - ö. 940 veya 943/1533/34 veya 1536/37)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Edirnelidir. Attâr-zâde Nasûhî olarak tanındı. Babası gibi kendisi de attâr idi. Âşık Çelebi, Nasûhî’nin attarlık yaptığı zamanda dükkanının zamanın zarif kişileriyle dolup taştığını, bu dükkanın âdeta bir zevk, safa ve işret merkezi hâlinde olduğunu kaydetmektedir. Nasûhî aynı zamanda tabip idi. Diğer kaynaklarda, attarlıkla uğraşırken tıp ilmine merak sardığı ve kendince tabip “geçindiği” mealinde ifadeler varken Sehî, düzenli bir eğitim gördüğünü ve bu eğitim sonucunda tabip olduğunu, hatta Edirne’de II. Bayezıd Darüşşifası’nda baştabip olduğunu kaydetmektedir. Sehî, Nasûhî’yi “tabîb-i fâzıl ve hekîm-i kâmil” sıfatlarıyla anmıştır. Tezkirelerde Ahî Çelebi’den yardım istediği, ancak bu yardımın kabul edilmemesi üzerine onu hicvettiği bildirilmektedir. Şair Sicill-i Osmanî’ye göre 940/1533/34’te, Tuhfe-i Nâilî’ye göre 943 /1536/37’de öldü. Takvîm-i Nasûhî adını verdiği mizahî tarzda yazılmış mensur bir eseri vardır. Tekirelerdeki örnek parçalara bakılırsa bu eser, çeitli meslek erbabının o yıl başlarına gelecekleri, “Demirciler yüz karalığı dükkânında kazana, değirmencinin sakalı değirmende ağara, sâzendeler her kıldan çalalar..” gibi meslekleriyle ilgili kinaye, iham, mecaz gibi sanatlardan yararlanarak açıkladığı mensur bir takvimdir. Diğer tezkire yazarları sanatıyla ilgili görüş beyan etmezlerken Sehî Bey, gazellerinin nefis ve ince, üslûbunun benzersiz olduğunu söylemektedir. Nasûhî’nin Pervâne Bey Mecmuası’nda ve Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde yedişer adet şiiri mevcuttur.
Kaynakça
Abdurrahman Hıbrî. Enîsü’l-müsâmirîn. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY 451, vr. 169a.
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Beyzadeoğlu, Süreyya (1994). “Edirne’de II. Bayezid Dârüşşifâsı’nda İki Tabib Şair: Nasûhî ve Atâ”. Yedi İklim 47: 83-85.
Canım, Rıdvan (1995). Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.
Kazancıgil, Ratip (1994). “Edirne İlimizin Tıp Tarihindeki Yeri”. Yedi İklim 47: 74-82.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf.
Köksal, M. Fatih (2006). “Nâsûhî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: AKM Yay. 539.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.
Kurtoğlu, V. Behçet (1967). Şair Tabibler. İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yay.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.
Müstakîm-zâde Süleymân Sa’deddîn. Mecelletü’n-nisâb fi’n-neseb ve’l-künâ ve’l-elkâb. Süleymaniye Kütüphanesi, Hâlet Ef. Nu. 628, vr. 423a.
Peremeci, Osman Nuri (1940). Edirne Tarihi. İstanbul: Resimli Ay Matbaası.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Nu. 406, vr. 49a, 74b, 83b…
Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]
Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 09.09.2013Güncelleme Tarihi: 30.10.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Göreli hurşîd-i ruhsâruñ senüñ ey meh-likâ
Gösterür nergis-i mestâneleri ayn-ı vefâ
Seyr iderken bâg içinde kâmetüñ reftârını
Gördi ey şeh bende oldı serv-i âzâde saña
Bülbül-i şûrîdeveş nâlişler eyler murg-ı dil
Ravza-i kûyuñda gül yüzüñe karşu dil-berâ
Nice bir cevrüñ çeküp her dem olam gam-gîn ü zâr
Sen dün ü gün süresin agyâr ile zevk u safâ
Dün tabîbe derdümi sordum didi ey derdmend
La’l-i cânân emseminden özge yok saña devâ
Em buyur cânâ lebüñden çün senüñ bîmâruñam
Şerbet-i la’lüñ gibi olmaz baña şehd-i şifâ
Cevrüñ ile bu Nasûhî mübtelâya ölmedin
Kılmaduñ bir gün vefâ ey pür-belâ vü pür-cefâ
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 213)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 09.09.2013Güncelleme Tarihi: 30.10.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Göreli hurşîd-i ruhsâruñ senüñ ey meh-likâ
Gösterür nergis-i mestâneleri ayn-ı vefâ
Seyr iderken bâg içinde kâmetüñ reftârını
Gördi ey şeh bende oldı serv-i âzâde saña
Bülbül-i şûrîdeveş nâlişler eyler murg-ı dil
Ravza-i kûyuñda gül yüzüñe karşu dil-berâ
Nice bir cevrüñ çeküp her dem olam gam-gîn ü zâr
Sen dün ü gün süresin agyâr ile zevk u safâ
Dün tabîbe derdümi sordum didi ey derdmend
La’l-i cânân emseminden özge yok saña devâ
Em buyur cânâ lebüñden çün senüñ bîmâruñam
Şerbet-i la’lüñ gibi olmaz baña şehd-i şifâ
Cevrüñ ile bu Nasûhî mübtelâya ölmedin
Kılmaduñ bir gün vefâ ey pür-belâ vü pür-cefâ
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 213)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 30.10.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Göreli hurşîd-i ruhsâruñ senüñ ey meh-likâ
Gösterür nergis-i mestâneleri ayn-ı vefâ
Seyr iderken bâg içinde kâmetüñ reftârını
Gördi ey şeh bende oldı serv-i âzâde saña
Bülbül-i şûrîdeveş nâlişler eyler murg-ı dil
Ravza-i kûyuñda gül yüzüñe karşu dil-berâ
Nice bir cevrüñ çeküp her dem olam gam-gîn ü zâr
Sen dün ü gün süresin agyâr ile zevk u safâ
Dün tabîbe derdümi sordum didi ey derdmend
La’l-i cânân emseminden özge yok saña devâ
Em buyur cânâ lebüñden çün senüñ bîmâruñam
Şerbet-i la’lüñ gibi olmaz baña şehd-i şifâ
Cevrüñ ile bu Nasûhî mübtelâya ölmedin
Kılmaduñ bir gün vefâ ey pür-belâ vü pür-cefâ
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 213)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Göreli hurşîd-i ruhsâruñ senüñ ey meh-likâ
Gösterür nergis-i mestâneleri ayn-ı vefâ
Seyr iderken bâg içinde kâmetüñ reftârını
Gördi ey şeh bende oldı serv-i âzâde saña
Bülbül-i şûrîdeveş nâlişler eyler murg-ı dil
Ravza-i kûyuñda gül yüzüñe karşu dil-berâ
Nice bir cevrüñ çeküp her dem olam gam-gîn ü zâr
Sen dün ü gün süresin agyâr ile zevk u safâ
Dün tabîbe derdümi sordum didi ey derdmend
La’l-i cânân emseminden özge yok saña devâ
Em buyur cânâ lebüñden çün senüñ bîmâruñam
Şerbet-i la’lüñ gibi olmaz baña şehd-i şifâ
Cevrüñ ile bu Nasûhî mübtelâya ölmedin
Kılmaduñ bir gün vefâ ey pür-belâ vü pür-cefâ
(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 213)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ŞU’ÂÎ | d. ? - ö. 1616 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ŞU’ÂÎ | d. ? - ö. 1616 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ŞU’ÂÎ | d. ? - ö. 1616 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Meslek | Görüntüle |
11 | ŞU’ÂÎ | d. ? - ö. 1616 | Meslek | Görüntüle |
12 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Meslek | Görüntüle |
13 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | ŞU’ÂÎ | d. ? - ö. 1616 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | TAL'ATÎ, Mehmed Tal'atî Çelebi | d. ? - ö. 1686-87 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | ŞU’ÂÎ | d. ? - ö. 1616 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Madde Adı | Görüntüle |