NECÂTÎ

(d. ?/? - ö. ?/19. yy.)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı bilinmemektedir. Malatya’da doğmuştur (Şentürk, Gülseren 1990: I/88; Kavruk, Özer 2006: 495). Doğum ve ölüm tarihleri hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte müellif nüshası olan Dîvân’ında yer alan Yeni Câmi’nin yapılışı nedeniyle yazdığı kasideden (Dîvân, vr. 37a) ve 1889 yılındaki yangını anlatan destanından (Dîvân, vr. 49a) 19. yüzyılın ikinci yarısı yaşayıp 20. yüzyılın başlarında öldüğü anlaşılmaktadır.

Şairin bilinen tek eseri Dîvân’ıdır.1308/1890 yılında telif edilen eser, müellif nüshası olup 60 varaktır. Gayr-ı müretteb olan Dîvân, iki bölümden oluşmaktadır. 38 varaklık ilk bölüm divan şiiri nazım şekilleriyle söylenmiş manzumelerden müteşekkildir. Bu bölümde 3 kaside, 1 müseddes, 1 tahmis, 4 murabba, 2 nazım, 63 gazel yer almaktadır. 39. varaktan başlayan ikinci bölümde ise üç destan vardır. Dîvân’ın sonunda Erzurumlu Hüseyin Nazmi ve Şerbetçi-zâde İsmâîll Har3im’in takrizleri bulunmaktadır (Dîvân, vr. 60a-60b). Divanı yayımlandı (Çeçen 2016). 

Dîvân’ındaki bazı manzumelerinde kaderden ve bulunduğu durumdan sık sık şikâyet etmesi, onun hayatı boyunca çok sıkıntı çektiğini göstermektedir. Şiirlerinde Malatya’da gerçekleşen bazı sosyal olaylara yer vermesi, Dîvân’ın önemini artırmaktadır. Şair, aruz veznini kullanmada başarılıdır. Aruzla yazdığı şiirlerinde Nâbî etkisi hissedilmektedir. Ayrıca Dîvân’ında yer alan destanlar, onun halk şiiri geleneğine de yakın olduğunu göstermesi bakımından önemlidir.

Kaynakça

Çeçen, Mehmet Korkut (2016). Malatyalı Necâtî Divanı. Ankara: Grafiker Yay. 

Kavruk, Hasan ve M. Özer (2006). Geçmişten Günümüze Malatya Şairleri. Malatya: Malatya Belediyesi Kültür Yay.

Şentürk, Ahmet ve M. Gülseren (1990). Malatyalı Şairler Antolojisi. C. I. Malatya.

Necâtî. Dîvân-ı Necâtî-i Malatyevî. Milli Kütüphane. Yz A 8876.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HAKAN YEKBAŞ
Yayın Tarihi: 02.04.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Kemâlât ehliyim dirsen bu şâna bir nişân ister

Geyerler hırka vü tâcı bu zevke izz ü şân ister

 

Cehâlet ehl olan dervîş ebed emmâreden çıkmaz

Şeyâtîn şerbetin içmiş hemen ol nefs nân ister 

 

Görünür sûreten zâhid velâkîn fitne-i âlem

Bu dünyâ bâtına sığmaz ki zîrâ dü-cihân ister

 

Yedinden gelmez ey sûfî sakın kibr ü riyâdan geç

Çıkup meydân-ı aşk içre ki hasma pehlivân ister

 

Gelen geçdi bu fânîden sana da kalmaz ey gâfil

Necâtî mürşid-i kâmil gibi pes ârifân ister

(Necâtî. Dîvân-ı Necâtî-i Malatyevî. Milli Kütüphane. Yz A 8876. 29a.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Rıza Beşerd. 1922 - ö. 16 Temmuz 2011Doğum YeriGörüntüle
2VELİ, Karabaş Veli Efendid. ? - ö. 1686Doğum YeriGörüntüle
3SEFİLÎ, Ali Asgar Berktaşd. 1933 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Rıza Beşerd. 1922 - ö. 16 Temmuz 2011Doğum YılıGörüntüle
5VELİ, Karabaş Veli Efendid. ? - ö. 1686Doğum YılıGörüntüle
6SEFİLÎ, Ali Asgar Berktaşd. 1933 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Rıza Beşerd. 1922 - ö. 16 Temmuz 2011Ölüm YılıGörüntüle
8VELİ, Karabaş Veli Efendid. ? - ö. 1686Ölüm YılıGörüntüle
9SEFİLÎ, Ali Asgar Berktaşd. 1933 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Rıza Beşerd. 1922 - ö. 16 Temmuz 2011Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11VELİ, Karabaş Veli Efendid. ? - ö. 1686Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12SEFİLÎ, Ali Asgar Berktaşd. 1933 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Rıza Beşerd. 1922 - ö. 16 Temmuz 2011Madde AdıGörüntüle
14VELİ, Karabaş Veli Efendid. ? - ö. 1686Madde AdıGörüntüle
15SEFİLÎ, Ali Asgar Berktaşd. 1933 - ö. ?Madde AdıGörüntüle