Madde Detay

Kaynaklarda Mehmed Necîb hakkında bilgi bulunmaz. Hilye-i Hâkânî adlı eserinin sonunda yer alan kayda göre asıl adı Mehmed’dir. Necîb mahlasını kullanmıştır. Mevlevî tarikatına mensup olup Afyonkarahisar’da Molla-zade Medresesi’nde  müderris olarak görev yapmıştır. 1259/1843’ten sonra vefat etmiştir.

Bilinen tek eseri Hilye-i Hâkânî adıyla anılan manzum Hz. Muhammed hilyesidir. 1259/1843’te tamamlanmıştır. 702 beyitlik bir mesnevi olup Hâkânî’ye nazire olarak yazılmıştır. Eser üzerine Ömer Dokumacı (1973) ve Mehtap Erdoğan (2013) çalışmıştır.

Yaptığı görevden iyi bir eğitim aldığı anlaşılan Mehmed Necîb’in eldeki tek eserinden hareketle başarılı bir şair olduğu söylenebilir. Arapça ve Farsça kelimeleri yer yer fazla kullansa da sade bir Türkçeyle yazdığı beyitlere de rastlanır. Üslubu akıcıdır.

Dokumacı, Ömer (1973). Mehmed Necîb Efendi’nin Hilye-i Hâkânî’ye Nazîre Hilyesinin Transkripsiyonlu Metni ve Hilye-i Hâkânî ile Karşılaştırılması. Bitirme Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.

Erdoğan, Mehtap (2013). Türk Edebiyatında Manzum Hilyeler. İstanbul: Kitabevi Yay.

Necîb. Nazîre-i Hâkânî. Süleymaniye Kütüphanesi. Hacı Mahmut Efendi Bölümü. No. 3784. vr.1b-31b.

Besmeleyle virelim nazma nizâm

Tâ bula nazm-ı sühan hüsn-i hitâm

Nokta-i besmele sırr-ı vahdet

Sîn’i imkân-ı vücûb-ı kesret

Mîm’idir mahzen-i sırra hem-dem

Âhir-i mühr-i nübüvvet hâtem

Hemzesi medd-i hayât-ı âdem

Lafzatullâhda meddi elzem

Besmele kadd-i cinân-ı tûbâ

Ez-ezel-tâ-be-ebed hem bâlâ

Lâm’ı şemşîr-i Hudâ kesdi kalem

Besmele çekdi süver üzre alem (Erdoğan 2013: 511).