NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Bey

(d. ?/? - ö. 1255/1839)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da doğmuştur. Asıl adı Mahmûd Nedîm Bey'dir. Dergâh-ı Âlî kapıcıbaşılarından Eğinli Genç Halîl Ağa'nın oğludur. Eğinli-zâde ve Kanarya sanlarıyla tanındı. Atâ Târîhi'nde "Eğinli Genç Halîl Ağa-zâde Kassâbbaşı ve İşkodralı Mustafa Paşa Kethudâsı Kanarya Mahmûd Nedîm Bey" şeklinde tanıtılmaktadır (Arslan 2010: 548). Sicill-i Osmânî'de ise Genç Halîl Ağa'nın torunu ve Turunç Mustafa Ağa'nın oğlu olarak bildirilmektedir (Mehmed Süreyyâ 1311: 549). Babasının vefatından sonra Hazîne-i Hümâyûn'a alınmış ve Enderundan yetişmiştir. 1223/1808'de Duhân Gümrükçüsü, sonra kassâbbaşı oldu. Sır kâtibi yamaklığı görevinde iken yükselerek kuyûd müdürü oldu, Sultan IV. Mustafa zamanında mâbeyincilik görevine getirildi. Bir süre sürgüne gönderildi. Affedildikten sonra Yeni Câmi tevliyeti verildi. Bir ara İşkodralı Mustafa Paşa'nın kapı kethudası oldu. 1255/1839 senesinde surre emini oldu fakat Mısır ihtilaliyle gidemeyip Şam'da kaldı. Vefatı konusunda kaynaklar muhtelif tarihler veriyorlar. Bâğçe-i Safâ-endûz'un metin kısmında ölümü için 1257/1841, haşiyede 1252/1836 tarihi verilmektedir (Oğraş 2001: 248). Sicill-i Osmânî'de, Kâmûsu'l-A'lâm'da, Osmanlı Müellifleri'nde ve Fatîn Tezkiresi'nde 1253/1837'de vefat etmiştir, deniliyor (Mehmed Süreyyâ 1311: 549; Şemseddîn Sâmî 1316: 4571; Bursalı Mehmed Tahir 1342: 157; Fatîn Dâvud 1271: 401). 1255/1839'da surre emini olduğuna göre vefatı için bu tarihi tercih etmek daha uygun olacaktır. Hakkındaki diğer kaynaklar Şam'da vefat ettiğini bildirmesine rağmen Sicill-i Osmânî'de ve Osmanlı Müellifleri'nde Eyüp'te medfun bulunduğu yazılmaktadır (Mehmed Süreyyâ 1311: 549; Bursalı Mehmed Tahir 1342: 157). Hatta Osmanlı Müellifleri'nde, Eyüp'te Sultan İskelesi'nde Mihrişah Sultân haziresinde medfundur, şeklinde ayrıntılı bilgi de verilmektedir.

Kaynaklar şu'aradan olduğunu ve Mehmed Şevket Bey adında bir oğlu bulunduğunu bildirmektedir.

Osmanlı Müellifleri'ne göre kendi zamanında meydana gelen günlük hadiseleri, dîvan tevcihatlarını, avârız-ı mülkiyyeden zabt ve tahrire şayan olan olayları seçerek bir Târîhçe yazmıştır, ayrıca bir Dîvânçe'si de bulunmaktadır (Bursalı Mehmed Tahir 1342: 157).

Kaynakça

Arslan, Mehmet (hzl.) (2010). Tayyârzâde Atâ - Osmanlı Saray Tarihi - Enderûn Tarihi. C. IV. İstanbul: Kitabevi Yay.

Bursalı Mehmed Tahir (1342). Osmanlı Müellifleri. C. III. İstanbul.

Fatîn Dâvud (1271). Hâtimetü'l‑Eş‘âr. İstanbul.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî. C. IV. İstanbul.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz'u. Burdur.

Şemseddîn Sâmî (1316). Kâmûsü'l‑A‘lâm. C.VI. İstanbul.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 28.06.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Şu'â'-ı şark-ı vasl-ı yâr pür-şûr oldı gitdikçe

O şûhun hüsn-i âlem-sûzı meşhûr oldı gitdikçe

Felek de sînesin mecmû'a-i hakkâka döndürdi

O mâhın defter-i dâgında mestûr oldı gitdikçe

Kırıldı şîşe-veş seng-i sitemle kalb-i üftâde

Hemân kasr-ı dil-i agyâr ma'mûr oldı gitdikçe

Ne hikmet pertev-i lutfın dirîg itmez iken ol mâh

O meh-rû hüsn-i âlem-tâba magrûr oldı gitdikçe

Humâr-ı keyf-i vuslat çekmezem dirdi Nedîm ammâ

Şarâb-ı şîv-i aşkınla mahmûr oldı gitdikçe

(Arslan, Mehmet (hzl.) (2010). Tayyârzâde Atâ - Osmanlı Saray Tarihi - Enderûn Tarihi. C. IV. İstanbul: Kitabevi Yay. 548.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1RUHÎ, Şuayb Ruhî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931Doğum YeriGörüntüle
3SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Doğum YeriGörüntüle
4RUHÎ, Şuayb Ruhî Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931Doğum YılıGörüntüle
6SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Doğum YılıGörüntüle
7RUHÎ, Şuayb Ruhî Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931Ölüm YılıGörüntüle
9SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Ölüm YılıGörüntüle
10RUHÎ, Şuayb Ruhî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931MeslekGörüntüle
12SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586MeslekGörüntüle
13RUHÎ, Şuayb Ruhî Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RUHÎ, Şuayb Ruhî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Mehmet Raufd. 12 Ağustos 1875 - ö. 23 Aarılık 1931Madde AdıGörüntüle
18SEMÂ'Î, Solak-zâde Hasand. ? - ö. 1586Madde AdıGörüntüle