NİYÂZ/NİYÂZÎ, Seyyid Ahmed

(d. ?/? - ö. 1192/1778-79)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Seyyid Ahmed’dir. Hoca Neş’et Efendi (ö. 1807)’den ders aldı. Silahdâr Tezkiresi ve Sicill-i Osmânî'de ise Hoca Neş’et’in muallimi olduğu söylenir. Fakat Dîvân’ındaki Hoca Neş’et hakkında iki medhiyesi, onun öğrencisi olma ihtimalini güçlendirmektedir. Ordu şeyhi olarak görev yaptı. 1192/1778-79 senesinde vefat etti.

Niyâz’ın bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Eserin bir yazma nüshası Âtıf Efendi Kütüphanesi 2114 numarada kayıtlıdır. Bu nüshada 1 na’t, Hz. Hasan ve Hüseyin hakkında bir mersiye, ikisi Hoca Neş’et üçü Hüsameddin Paşa, biri Veli Efendi-zâde vasfında 6 kaside, biri müstezad 35 gazel, 4 tahmis, 2 tercî-bend, 1 sâkînâme, 28 tarih ve bazı mektup suretleri yazılıdır. Bu eser 1291 yılında basılmıştır. (İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu 1967: 829-830).

Niyâz, kaynaklara göre fâzıl ve şair bir kimsedir.

Kaynakça

İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu  (1967). C.III. İstanbul: MEB Yay. 829-30.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014].136.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 1127.

Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. C. 4. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Silahdar-zâde Mehmed Emin. Tezkire-i Şu'arâ. Ali Emirî Efendi (Millet) Ktb. Nu. 79. vr. 16b.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 70.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ORHAN KURTOĞLU
Yayın Tarihi: 08.05.2014
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Nüh felek raksa gelir vâdi-i reftârından

Lâl olur vasf-ı zebân hâlet-i güftârından

Kim rehâ-yâftedir öyle cefâ-mu’tâdın

Dûzah-ı derde düşen âteş-i efkârından

Çok füsûn-sâz-ı cihân böyle giderse yârin

Bâbilistâna kaçar gamze-i mekkârından

Vaz’-ı tıflâne-edâdan felek-i pîre-zenin

Kırılır şîşe-i dil dest-i ziyân-kârından

Mazhar-ı sırr-ı Mesîh olsa mücerred âşık

Yine iflâh olamaz dîde-i bîmârından

Dür olur mürde mezâmîn yem-i tab’ında Niyâz

Hazret-i Hayrinin ihyâ olup âsârından

O cenâb-ı sadef-i dürr-i ma’ârif buyurur

Bellidir şâ’ir olan nazm-ı dürer-bârından

x x x

Meyve-i maksûda ragbet etme bî-hengâm iken

Bâr-ı nahli sanma şîrîn târsîde hâm iken

Olmuşuz hum-hânede rindâne meşreble bedîd

Câm-ı ser-şâr-ı muhabbet içmişiz bî-nâm iken

Zulmet-i hicrân ile âh-ı şebândan pür-şerer

Şem’-i ikbâl-i fürûzân eyledi akşâm iken

Keşti-i bahr-ı hüner olmak dilersen ey gönül

Bâdbân-ı himmeti aç rûzgâr eyyâm iken

Dergeh-i Neş’etde rû-mâl olmaga ‘azm et Niyâz

Pâ-nihâde tuhfe-i nazm etmedin bayram iken

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014]. 136).