Madde Detay
NİYÂZ/NİYÂZÎ, Seyyid Ahmed
(d. ?/? - ö. 1192/1778-79)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Seyyid Ahmed’dir. Hoca Neş’et Efendi (ö. 1807)’den ders aldı. Silahdâr Tezkiresi ve Sicill-i Osmânî'de ise Hoca Neş’et’in muallimi olduğu söylenir. Fakat Dîvân’ındaki Hoca Neş’et hakkında iki medhiyesi, onun öğrencisi olma ihtimalini güçlendirmektedir. Ordu şeyhi olarak görev yaptı. 1192/1778-79 senesinde vefat etti.
Niyâz’ın bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Eserin bir yazma nüshası Âtıf Efendi Kütüphanesi 2114 numarada kayıtlıdır. Bu nüshada 1 na’t, Hz. Hasan ve Hüseyin hakkında bir mersiye, ikisi Hoca Neş’et üçü Hüsameddin Paşa, biri Veli Efendi-zâde vasfında 6 kaside, biri müstezad 35 gazel, 4 tahmis, 2 tercî-bend, 1 sâkînâme, 28 tarih ve bazı mektup suretleri yazılıdır. Bu eser 1291 yılında basılmıştır. (İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu 1967: 829-830).
Niyâz, kaynaklara göre fâzıl ve şair bir kimsedir.
Kaynakça
İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1967). C.III. İstanbul: MEB Yay. 829-30.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014].136.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay. 1127.
Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî Yâhud Tezkire-i Meşâhir-i Osmâniyye. C. 4. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Silahdar-zâde Mehmed Emin. Tezkire-i Şu'arâ. Ali Emirî Efendi (Millet) Ktb. Nu. 79. vr. 16b.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1990). C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 70.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. ORHAN KURTOĞLUYayın Tarihi: 08.05.2014Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Nüh felek raksa gelir vâdi-i reftârından
Lâl olur vasf-ı zebân hâlet-i güftârından
Kim rehâ-yâftedir öyle cefâ-mu’tâdın
Dûzah-ı derde düşen âteş-i efkârından
Çok füsûn-sâz-ı cihân böyle giderse yârin
Bâbilistâna kaçar gamze-i mekkârından
Vaz’-ı tıflâne-edâdan felek-i pîre-zenin
Kırılır şîşe-i dil dest-i ziyân-kârından
Mazhar-ı sırr-ı Mesîh olsa mücerred âşık
Yine iflâh olamaz dîde-i bîmârından
Dür olur mürde mezâmîn yem-i tab’ında Niyâz
Hazret-i Hayrinin ihyâ olup âsârından
O cenâb-ı sadef-i dürr-i ma’ârif buyurur
Bellidir şâ’ir olan nazm-ı dürer-bârından
x x x
Meyve-i maksûda ragbet etme bî-hengâm iken
Bâr-ı nahli sanma şîrîn târsîde hâm iken
Olmuşuz hum-hânede rindâne meşreble bedîd
Câm-ı ser-şâr-ı muhabbet içmişiz bî-nâm iken
Zulmet-i hicrân ile âh-ı şebândan pür-şerer
Şem’-i ikbâl-i fürûzân eyledi akşâm iken
Keşti-i bahr-ı hüner olmak dilersen ey gönül
Bâdbân-ı himmeti aç rûzgâr eyyâm iken
Dergeh-i Neş’etde rû-mâl olmaga ‘azm et Niyâz
Pâ-nihâde tuhfe-i nazm etmedin bayram iken
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014]. 136).
Yayın Tarihi: 08.05.2014Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Nüh felek raksa gelir vâdi-i reftârından
Lâl olur vasf-ı zebân hâlet-i güftârından
Kim rehâ-yâftedir öyle cefâ-mu’tâdın
Dûzah-ı derde düşen âteş-i efkârından
Çok füsûn-sâz-ı cihân böyle giderse yârin
Bâbilistâna kaçar gamze-i mekkârından
Vaz’-ı tıflâne-edâdan felek-i pîre-zenin
Kırılır şîşe-i dil dest-i ziyân-kârından
Mazhar-ı sırr-ı Mesîh olsa mücerred âşık
Yine iflâh olamaz dîde-i bîmârından
Dür olur mürde mezâmîn yem-i tab’ında Niyâz
Hazret-i Hayrinin ihyâ olup âsârından
O cenâb-ı sadef-i dürr-i ma’ârif buyurur
Bellidir şâ’ir olan nazm-ı dürer-bârından
x x x
Meyve-i maksûda ragbet etme bî-hengâm iken
Bâr-ı nahli sanma şîrîn târsîde hâm iken
Olmuşuz hum-hânede rindâne meşreble bedîd
Câm-ı ser-şâr-ı muhabbet içmişiz bî-nâm iken
Zulmet-i hicrân ile âh-ı şebândan pür-şerer
Şem’-i ikbâl-i fürûzân eyledi akşâm iken
Keşti-i bahr-ı hüner olmak dilersen ey gönül
Bâdbân-ı himmeti aç rûzgâr eyyâm iken
Dergeh-i Neş’etde rû-mâl olmaga ‘azm et Niyâz
Pâ-nihâde tuhfe-i nazm etmedin bayram iken
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014]. 136).
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Nüh felek raksa gelir vâdi-i reftârından
Lâl olur vasf-ı zebân hâlet-i güftârından
Kim rehâ-yâftedir öyle cefâ-mu’tâdın
Dûzah-ı derde düşen âteş-i efkârından
Çok füsûn-sâz-ı cihân böyle giderse yârin
Bâbilistâna kaçar gamze-i mekkârından
Vaz’-ı tıflâne-edâdan felek-i pîre-zenin
Kırılır şîşe-i dil dest-i ziyân-kârından
Mazhar-ı sırr-ı Mesîh olsa mücerred âşık
Yine iflâh olamaz dîde-i bîmârından
Dür olur mürde mezâmîn yem-i tab’ında Niyâz
Hazret-i Hayrinin ihyâ olup âsârından
O cenâb-ı sadef-i dürr-i ma’ârif buyurur
Bellidir şâ’ir olan nazm-ı dürer-bârından
x x x
Meyve-i maksûda ragbet etme bî-hengâm iken
Bâr-ı nahli sanma şîrîn târsîde hâm iken
Olmuşuz hum-hânede rindâne meşreble bedîd
Câm-ı ser-şâr-ı muhabbet içmişiz bî-nâm iken
Zulmet-i hicrân ile âh-ı şebândan pür-şerer
Şem’-i ikbâl-i fürûzân eyledi akşâm iken
Keşti-i bahr-ı hüner olmak dilersen ey gönül
Bâdbân-ı himmeti aç rûzgâr eyyâm iken
Dergeh-i Neş’etde rû-mâl olmaga ‘azm et Niyâz
Pâ-nihâde tuhfe-i nazm etmedin bayram iken
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014]. 136).
Eserlerinden Örnekler
Nüh felek raksa gelir vâdi-i reftârından
Lâl olur vasf-ı zebân hâlet-i güftârından
Kim rehâ-yâftedir öyle cefâ-mu’tâdın
Dûzah-ı derde düşen âteş-i efkârından
Çok füsûn-sâz-ı cihân böyle giderse yârin
Bâbilistâna kaçar gamze-i mekkârından
Vaz’-ı tıflâne-edâdan felek-i pîre-zenin
Kırılır şîşe-i dil dest-i ziyân-kârından
Mazhar-ı sırr-ı Mesîh olsa mücerred âşık
Yine iflâh olamaz dîde-i bîmârından
Dür olur mürde mezâmîn yem-i tab’ında Niyâz
Hazret-i Hayrinin ihyâ olup âsârından
O cenâb-ı sadef-i dürr-i ma’ârif buyurur
Bellidir şâ’ir olan nazm-ı dürer-bârından
x x x
Meyve-i maksûda ragbet etme bî-hengâm iken
Bâr-ı nahli sanma şîrîn târsîde hâm iken
Olmuşuz hum-hânede rindâne meşreble bedîd
Câm-ı ser-şâr-ı muhabbet içmişiz bî-nâm iken
Zulmet-i hicrân ile âh-ı şebândan pür-şerer
Şem’-i ikbâl-i fürûzân eyledi akşâm iken
Keşti-i bahr-ı hüner olmak dilersen ey gönül
Bâdbân-ı himmeti aç rûzgâr eyyâm iken
Dergeh-i Neş’etde rû-mâl olmaga ‘azm et Niyâz
Pâ-nihâde tuhfe-i nazm etmedin bayram iken
(Kılıç, Filiz (hzl.) (2014). Şefkat-Tezkîre-i Şu’arâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. kulturturizm.gov.tr. e-kitap: [erişim tarihi: 15.04.2014]. 136).