Nutkî, Şeyh Muslihiddin Mustafa Nutkî Efendi

(d. ?/? - ö. 1099/1688)
divan-tekke şairi
(Divan-Tekke / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Tekfurdağlı Muslî Efendi adıyla da bilinmektedir. Tahsilinden sonra Âdil-i Halvetî’den bazı kaynaklara göre- İbâdî-i Halvetî’den el alan Mustafa Nutkî Efendi, şeyhin 1086/1675’te ölümü üzerine yerine geçmiş, yirmi bir sene şeyhlik yapmıştır. “Hüsnü’z-zân” tamlamasının karşılığı olan 1099/1688 senesinde vefat etmiş, kendi zaviyesine şeyhinin yanına defnedilmiştir. 

Muslihiddin Mustafa Efendi, Halvetiliğin Sinaniyye kolundan ayrılan Muslihiyye’nin kurucusudur. Sadık Vicdanî, şeyhin silsilesinin İbrahim Ümmî Sinan, Alemdar Ali Efendi, Üsküplü Ali Efendi, Alaaddin Efendi, Habib Efendi, Âdil Çelebi şeklinde olduğunu kaydeder. Muslihiyye kolu, “Muslih”in yanlış kullanımı olan “Musilî” lakabıyla meşhur Mustafa Muslihiddin Efendi’den adını almıştır. Bu koldan ayrılan Ahmed ez-Zührî’ye nisbet edilen Zühriyye isimli bir şube daha vardır. Muslihiddin Efendi Halvetî tacını altı terkli kullanarak diğerlerinden ayrılmıştır. Hüseyin Vassaf bu sebeple onun şeyhi ile arasının açıldığını söylemekte, Müstakimzade ise Risâletü’t-tâcda daha sonra aralarının düzeldiğini belirtmektedir. Fakat Muslihiddin Efendi tacını giymemesine rağmen, tacın alâmeti olan imâmesini takmış, beyaz rengi kullanmıştır. Şeyhin Tekirdağ’da kurduğu tekke araştırmacılara göre Salı Tekkesi diye bilinen tekkedir. Hüseyin Ayvansarayî, ilahiyatının olduğunu kaydetmektedir.

Kaynakça

Ahmed Bâdî Efendi (2014). Riyâz-ı Belde-i Edirne, 20. Yüzyıla Kadar Osmanlı Edirne’si. C. 3. İstanbul: Trakya Üniversitesi Yay. 

Ekinci, Ramazan (2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî . Vefeyât-ı Ayvansarâyî. İstanbul: Buhara Yay. 

Osmanzâde Hüseyin Vassâf (2011). Sefîne-i Evliyâ. Hzl. Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz. C. 4. İstanbul: Kitabevi Yay. 

Serin, Rahmi (1984). İslâm Tasavvufunda Halvetilik ve Halvetiler. İstanbul: Petek Yay. 

Şimşek, Selami (2008). “Anadolu ile Balkanlar Arasında Geçit Bölgesi Tekirdağ’da Tasavvuf ve Tarikatlar”. Süleyman Uludağ Kitabı. İstanbul: Dergâh Yay. 393.

Vicdani, Sâdık (1995). Tarikatler ve Silsileleri (Tomâr-ı Turûk-ı Aliyye). İstanbul: Enderun Kitabevi. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MÜJGÂN ÇAKIR
Yayın Tarihi: 09.09.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

İlahi’den

fâ‛ilâtün fâ‛ilâtün fâ‛ilâtün fâ‛ilün


Âlem-ârâyı buldum âlem-ârâ benem (?)

Mâlik-i kevn ü mekânam tâc ile Dârâ benem

 

Bu rumûzı Nutkiyâ ancak yine ‛ârif bilür

Vâdi-i Eymen’de gûyâ Tûr ile Mûsâ benem


Ekinci, Ramazan (2013). Hâfız Hüseyin Ayvansarâyî . Vefeyât-ı Ayvansarâyî. İstanbul: Buhara Yay. 156.