Madde Detay

Zekeriya Özhan, 12 Ekim 1965 tarihinde Konya’nın Hadim ilçesine bağlı, 1992'de yakınındaki Göynükkışla köyüyle birleşerek Göynükkışla kasabasının bir mahallesi olan eski adıyla Çuna, yeni adıyla Yeni Konak köyünde doğmuştur. Bu ad, âşığa kendi ifadesine göre Zekeriya Peygamber’in adı olarak konulmuştur (Ayva 2006: 19). Soyadı da 1934'te kabul edilen Soyadı Yasası’na göre aile büyüklerinin aldıkları soyadıdır. Zekeriya’nın ailesi, yörede İllezoğulları lakabıyla ün salmış köklü bir ailedir. Babası Recep Usta’nın demircilikle uğraşmasından dolayı Demirci’nin oğlu olarak da bilinmektedir. Zekeriya Özhan, Leylâ Hanımla evli olup üç kız ve bir erkek olmak üzere, dört çocuk sahibidir (Ayva 2006: 20). 1977'de Yeni Konak İlkokulu’ndan mezun olan Zekeriya, okumayı çok istemesine rağmen ailesinin maddi durumu yeterli olmadığı için bu isteğinden mahrum kalır, ancak içindeki okuma arzusuyla dışarıdan ortaokul bitirme sınavlarına girerek ortaokul diploması almayı başarır. Zekeriya Özhan’nın keşfedilişi Göynükkışla kasabası Türkçe öğretmeni aracılığıyla olmuştur. Âşık Özhanî’nin âşıklığını hazırlayan en önemli sebep sanatkâr bir çevrede büyümüş olmasıdır. Âşığın ustası ve aynı zamanda dayısı Konya’nın yaşayan en güçlü âşıklarından Mehmet Atar (Âşık Ataroğlu)’dır. Öğretmen olan ve sık sık köye gelen saz çalıp türkü söyleyen dayısına özenen Zekeriya Özhan, bir gün rüyasında dayısını görür. Dayısı da ona elinde tuttuğu sazı uzatarak, “Al yeğen, biraz da sen çal, seni dinleyelim!” der. Bu rüya Zekeriya’nın hayatında bir dönüm noktası olur (Ayva 2006: 21). Sade kişilikten sanatçı kişiliğe geçişinde mihenk noktası olur. Bu rüyada çaldığı saz ve söylediği türkünün tadını Özhanî yıllardır aradığını ifade eder (Ayva 2005: 304). Dışarıdan ortaokul diploması alan âşık sürekli okuyarak kendini yetiştirme gayreti içerisinde olmuştur. Askerliğini tamamlayıncaya kadar köyünde çiftçilik ve çobanlıkla uğraşan Özhanî, asker dönüşü Göynükkışla Belediyesi’nde şoför olarak işe girer ve uzun yıllar burada çalışır. Daha sonra çocuklarının eğitimi için Konya’ya göçer ve Konya İl Özel İdaresi’nde memur olarak çalışır. Bu birimin yasa ile kaldırılmasından sonra Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri’nde çalışmaya başlayan âşık, hâlen burada çalışmaktadır.

Şehzade Selim, Yavuz Sultan Selim ve Mısır Seferi, Esir Türk Ellerinde Doksan Gün, Oğlum Osman, Yazılmamış Destanlar vb. millî hislerle örülmüş kitapları okur ve milliyetçilik anlayışını sağlam temeller üzerine oturtmaya çalışır. Bu kitaplar aynı zamanda âşıklığını da geliştirir. Bu kitaplardan beslenerek yazdığı millî ve dinî içerikli şiirleri de oldukça fazladır. Beğendiği âşık ve şairleri de okumayı ihmal etmez ve Necip Fazıl, Abdurrahim Karakoç gibi şairleri de beğenerek okur (Ayva 2006: 25). Âşık Özhanî’nin şiirleri çoğunlukla koşma tarzında olup tür olarak güzelleme, taşlama ve destanlarıyla ünlenmiştir. Özhanî’nin şiirlerinde dikkati çeken başlıca konular; vatan sevgisi, bayrak sevgisi, aşk, tabiata özlem, vasiyetname türündeki şiirler, çocukluk günlerine özlem vb.’dir. Onun şiirlerinde mizah unsurları da göze çarpar. Babamın Keçisi, Elli Milyon, Alamanyalı ve Kamyon Destanı adlı şiirler bunlardandır. Zekeriya Özhan, her şiirinde mahlasını kullanır. Şiirlerinde; Özhanî’yim, Âşık Özhanî’yim, Özhanî der, Hey Özhanî, vb. söyleyiş biçimlerine sıkça yer verir.

Usta olarak dayısı Ataroğlu’nu sayan âşığın şiirleri ilk defa derli toplu olarak Aziz Ayva tarafından doktora semineriyle bir araya getirilmiştir: Âşık Özhanî Hayatı-Sanatı-Şiirleri (Konya 2002). Bu çalışmada Özhanî’nin hayat hikâyesi, âşıklığı, şiirlerinin teknik ve muhteva özellikleri ele alınmış ve 70 şiirine yer verilmiştir (Ayva 2005: 305). Özhanî hakkında yapılan birkaç antoloji dışında başka da bir yayın yoktur. Sakaoğlu-Alptekin Türk Saz Şiiri Antolojisi adlı ortak çalışmalarında Özhanî'nin kısa biyografisi ile Güzel Türkiyem adlı şiirine yer vermişlerdir (Sakaoğlu-Alptekin 2008: 346-347). Bunun dışında, Sazın ve Sözün Sultanları/ Yaşayan Halk Şairleri IX (Ankara 2013) adlı çalışmada da Mutlu Yalçın, Zekeriya Özhan'ın kısa biyografisine ve dört şiirine yer vermiştir. Âşığın, şiirlerine toplu şekilde yer veren bir eseri bulunmamaktadır. Bunlar dışında birçok lisans öğrencisine Zekeriya Özhan derleme konusunda yardımcı olmuş ve derleme dosyalarında da şiirleri yer almıştır.