Madde Detay
Pîr Mahmûd, Emîr Alî oğlu Pîr Mahmûd, Pîr Mahmûd bin Pîr Alî
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
On dördüncü yüzyılın ikinci yarısında yaşayan şairlerden Emîr Alî oğlu Pîr Mahmûd (Pîr Mahmûd bin Pîr Alî)’un bilinen tek eseri Bahtiyâr-nâme isimli mesnevîsidir. Kaynakların verdiği bilgilere göre 2975 beyitten oluşan eser, aruzun “mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün” kalıbıyla yazılmıştır. Konusu bakımından hem dinî-tasavvufî hem de aşk konulu mesnevîlerden farklı olan metin, ibret verici ilginç dokuz hikâyeden oluşmaktadır. Ahlakî nasihatlere de yer verilen manzume boyunca araya farklı kalıplarla söylenmiş gazeller yerleştirilmiştir. Eser, Kelile ve Dimne ile Binbir Gece Hikâyeleri’ndeki zincirleme tekniğe göre düzenlenmiştir. Dil ve teknik bakımdan mükemmel olan, renkli ve canlı bir ifadeyle kaleme alınan mesnevîde zaman zaman İran şiirinin tesiri görülmekteyse de anlatı taklit niteliği taşımamaktadır. Şairin üslubu kuvvetlidir. eserin tek nüshası Ferâh-nâme ile aynı yazma içerisinde “Afyon İl Halk Kitaplığı Gedik Paşa Bölümü no: 18349/2, vr. 241b-337b”de kayıtlıdır (Kocatürk 1970: 132-134; Çelebioğlu 1999: 96-98; Kartal 2013: 275). Bahtiyâr-nâme üzerinde bir yüksek lisans tezi yapılmıştır (Sevinçli 1992).
Kaynakça
Çelebioğlu, Amil (1999). Türk Edebiyatı’nda Mesnevi (XV. yy.’a kadar). İstanbul: Kitabevi Yay.
Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
Kartal, Ahmet (2013). Doğu’nun Uzun Hikâyesi. İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yay.
Sevinçli, Veysi (1992). Pîr Mahmûd, Bahtiyâr-nâme. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzyüncü Yıl Üniversitesi.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ALİ YÖRÜRYayın Tarihi: 05.12.2014Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Bahtiyâr-nâme’den
Ger olursa bize Hakdan inâyet
Diyevüz girü bir zîbâ hikâyet
Ki hâtırlar anunla şâd ola hoş
Cemî’ unsûrdan âzâd ola hoş
Kim okursa bu zîbâ dâstânı
Bedâyi’den münevver kıla cânı
Ki bir tuhfe acâyib dâstândur
Gülistâna müşâbih bûstândur
(...)
Girü cevlân idüp tâvûs-ı eflâk
Kanatlarından altun saçdı ber-hâk
Yirün yüzini bu zer itdi pür-nûr
Harâbını cihânun kıldı ma’mûr
(...)
Mazlûmlar ki zulm içün âh-ı seher kılur
Ey nice zulm idenleri zîr ü zeber kılur
Ümmîdi nûr-ı vuslat-ı bâd-ı sabâ durur
Şol dem ki gicenün sonı gâyet siyâh olur
(Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi. 133-134.)
Yayın Tarihi: 05.12.2014Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Bahtiyâr-nâme’den
Ger olursa bize Hakdan inâyet
Diyevüz girü bir zîbâ hikâyet
Ki hâtırlar anunla şâd ola hoş
Cemî’ unsûrdan âzâd ola hoş
Kim okursa bu zîbâ dâstânı
Bedâyi’den münevver kıla cânı
Ki bir tuhfe acâyib dâstândur
Gülistâna müşâbih bûstândur
(...)
Girü cevlân idüp tâvûs-ı eflâk
Kanatlarından altun saçdı ber-hâk
Yirün yüzini bu zer itdi pür-nûr
Harâbını cihânun kıldı ma’mûr
(...)
Mazlûmlar ki zulm içün âh-ı seher kılur
Ey nice zulm idenleri zîr ü zeber kılur
Ümmîdi nûr-ı vuslat-ı bâd-ı sabâ durur
Şol dem ki gicenün sonı gâyet siyâh olur
(Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi. 133-134.)
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020Eserlerinden Örnekler
Bahtiyâr-nâme’den
Ger olursa bize Hakdan inâyet
Diyevüz girü bir zîbâ hikâyet
Ki hâtırlar anunla şâd ola hoş
Cemî’ unsûrdan âzâd ola hoş
Kim okursa bu zîbâ dâstânı
Bedâyi’den münevver kıla cânı
Ki bir tuhfe acâyib dâstândur
Gülistâna müşâbih bûstândur
(...)
Girü cevlân idüp tâvûs-ı eflâk
Kanatlarından altun saçdı ber-hâk
Yirün yüzini bu zer itdi pür-nûr
Harâbını cihânun kıldı ma’mûr
(...)
Mazlûmlar ki zulm içün âh-ı seher kılur
Ey nice zulm idenleri zîr ü zeber kılur
Ümmîdi nûr-ı vuslat-ı bâd-ı sabâ durur
Şol dem ki gicenün sonı gâyet siyâh olur
(Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi. 133-134.)
Eserlerinden Örnekler
Bahtiyâr-nâme’den
Ger olursa bize Hakdan inâyet
Diyevüz girü bir zîbâ hikâyet
Ki hâtırlar anunla şâd ola hoş
Cemî’ unsûrdan âzâd ola hoş
Kim okursa bu zîbâ dâstânı
Bedâyi’den münevver kıla cânı
Ki bir tuhfe acâyib dâstândur
Gülistâna müşâbih bûstândur
(...)
Girü cevlân idüp tâvûs-ı eflâk
Kanatlarından altun saçdı ber-hâk
Yirün yüzini bu zer itdi pür-nûr
Harâbını cihânun kıldı ma’mûr
(...)
Mazlûmlar ki zulm içün âh-ı seher kılur
Ey nice zulm idenleri zîr ü zeber kılur
Ümmîdi nûr-ı vuslat-ı bâd-ı sabâ durur
Şol dem ki gicenün sonı gâyet siyâh olur
(Kocatürk, Vasfi Mahir (1970). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi. 133-134.)