Madde Detay

Asıl ismi Yusuf’tur. Doğum tarihi bilinmeyen şair, Vardar Yenicesi’nde dünyaya geldi. İyi bir eğitim alarak medrese tahsilini tamamladı. Çivi-zâde Efendi’den mülâzım olarak küçük dereceli medreselerden birinde müderris olarak göreve başladı. Kademesi kırk akçe yevmiyeli medreseler seviyesine yükselince, 1005 Safer’inde/Eylül-Ekim 1596 Sinan Paşa Medresesi’ne tayin edildi. 1105 Zilhicce’sinde/Temmuz-Ağustos 1597 Kaplıca Medresesi’ne görevlendirildiyse de kabul etmeyerek azlini istedi. 1006 Rebîülâhir’inde/Kasım-Aralık 1597 Üç Şerefeli, 1011 Şaban’ında/Ocak-Şubat 1603 Cerrâh Paşa Sultânî, 1013 Rebîülevvel’inde/Temmuz-Ağustos 1604 Ayasofya ve 1015 Şaban’ında/Aralık 1606 Süleymaniye medreselerine atandı. Müderrislik görevinden ayrılan Yusuf Efendi, 1017 Receb’inde/Ekim-Kasım 1608 Medine-i Münevvere kadılığına tayin edildi. Yaklaşık iki yıl burada görev yaptıktan sonra 1019 Cemâziyellevvel’inde/Temmuz-Ağustos 1610 azledildi. 1022 Receb’inde/Ağustos-Eylül 1613 Bursa kadısı oldu. Bir yıl sonra azledildi. 1024 Zilhicce’sinde/Ocak 1616 tekrar Bursa kadılığına tayin edildi. Son görev yeri olan Bursa kadılığı 1027 Rebîülâhir’ine/Mart-Nisan 1618 kadar devam etti. Rızâ Tezkiresi’nde kayıtlı 1026’da/1617 vefat ettiği bilgisi yanlıştır (Zavotcu 2009: 228). Başta Zeyl-i Atâyî olmak üzere diğer kaynaklarda 5 Şevval 1027/25 Eylül 1618 tarihinde İstanbul’da vefat ettiği bildirilmektedir (Özcan 1989: 628; Müstakimzâde 227a). Keskin Dede Mezarlığı’na defnedildi. Kaynaklarda iyi huylu, temiz yaradılışlı, âlim bir zât olduğu bildirilen Yusuf Efendi, aynı zamanda hattattır. Atâyî, birçok zarif ve güzel kitap yazdığını belirtmiştir (Özcan 1989: 628). Şiirlerinde Râzî mahlasını kullandı. Edebî şahsiyeti ve eserleri hakkında malumat bulunmamaktadır. Kütüphane kayıtları ve mecmualarda yapılan taramalarda Râzî mahlaslı şairlere ait şiirler tespit edilmiştir. Ancak bunların hangilerinin Râzî Yusuf Efendi’ye, hangilerinin Râzî mahlaslı diğer şairlere (Râzî Mahmud, Râzî Mehmed, Râzî Ahmed, Râzî Abdüllatîf) ait olduğunu belirleyebilmek güçtür.

Açıkgöz, Namık (hzl.) (1982). Riyâzî, Riyâzü’s-Şu‘arâ. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi. 108.

Bekir Kayabaşı (hzl.) (1997). Kafzâde Fâizî’nin Zübdetü’l-Eş‘âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 306-07.

Ekinci, Ramazan (2012). “Osmanlı Kültür Merkezlerinden Vardar Yenicesi ve Tezkirelere Göre Vardar Yenicesi Şairleri”. Turkish Studies 7/4: 1672.

İpekten, Haluk vd. (1988). Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB. Yay. 372.

Komisyon (1990). “Râzî Yusuf Efendi”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 7. İstanbul: Dergâh Yay. 291.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay. 1268.

Müstakim-zâde Süleymân Sa‘deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb. Ankara: KB Yay. vr. 227a.

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Nev‘izâde Atâyî, Hadâiku’l-Hakᾱ’ik fi Tekmileti’s-Şakᾱ’ik. İstanbul: Çağrı Yay. 627-28.

Zavotcu, Gencay (hzl.) (2009). Rıza Tezkiresi. İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı. 228.

Garîk-ı bahr-i celâl itme dil sefînesini

Be Rûm ili güzeli yelkenün biraz indir

(Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Nev‘izâde Atâyî, Hadâiku’l-Hakᾱ’ik fi Tekmileti’s-Şakᾱ’ik. İstanbul: Çağrı Yay. 628.)