REF'Î

(d. ?/? - ö. 983/1575-76)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ref’î Çelebi, Ref’î-i Leng, Topal Ref’î gibi isimlerle tanındı. İsmi bazı kaynaklarda Refî’î olarak kaydedilmişse de bu kayıt bilgi yanlıştır. Çorlu’da dünyaya geldi. Doğum tarihi belli değildir. Âşık Çelebi tezkiresinde verilen bir bilgiden hareketle onun 1568 yılında medreseden yeni mülazım olmuş bir genç olduğu sonucuna ulaşmaktayız. Kınalı-zâde Ali Efendi emsali değerli şahsiyetlerin yanında eğitim aldıktan sonra Anadolu Kazaskeri Pervîz Efendi’den mülazım olup çeşitli yerlerde kadılık ve nâiblik görevlerini ifa etti. Mesleki hayatında daha yüksek mevkilere ulaşamadan yirmi ve otuz akçe gibi düşük mertebelerde kadı iken 983/1575-76 yılında vefat etti. Kendisi gibi Çorlu’da ikamet eden 16. yüzyıl divan şairi Behiştî ile arkadaşlık kurup onun edebi ciheti haiz kişilerin uğrak yeri olan meclisinde bulunması şiir ve edebiyatla olan ilişkisini etkiledi. Bağdatlı Ahdî tezkiresinde onunla pek çok kez görüşüp arkadaşlık kurduklarını ve onun derviş tabiatlı, hoş sohbet, yetenekli ve bu yeteneklerini ilimle süsleyen biri olduğunu yazmaktadır. Ref’î’nin kayıtlara geçen mürettep divanı veya başka bir eseri bulunmamaktadır. Hasan Çelebi, onun tarihe ilgi duyduğunu ve günlük olaylarla ilginç hikâyeleri yazıya geçirdiğini belirtir ancak ondan bu içerikte bir eser günümüze ulaşmamıştır. Ref’î’nin bugün elimizde bulunan şiirleri mecmualar ve tezkireler aracılığıyla zamanımıza intikal etmiştir. Şiirlerine bakıldığında Ref’î’nin deyim, atasözü ve yerel ifadeler açısından zengin, Necâtî Beg tarzına yakın, sade ama etkili bir şiir anlayışına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Biyografik kaynakların ve şiir örneklerinin delaletiyle başarılı bir şair diyebileceğimiz Ref’î’nin daha kalıcı ve daha çok eser bırakmasına muhtemelen erken yaşta vefatı engel olmuştur.  

Kaynakça

İsen, Mustafa (hzl.) (1994).  Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. Milli Kütüphane Yz. A 679 vr. 20b-22a.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Riyâzî. Riyâzü’ş-Şu’arâ. Manisa İl Halk Kütüphanesi Yazma Eserler Bölümü, No: 45 Hk, 5185. s. 104.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı. Ankara: AKM Yay.

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: SUAT DONUK
Yayın Tarihi: 27.07.2013
Güncelleme Tarihi: 29.10.2020

Eserlerinden Örnekler

Varaḳ-ı gül degül üstünde perīşān çemenün

            Penbe-yi dāġıdur ol bülbül-i ḫūnīn-kefenün


            Dil-i bīmāruñ eger zārunı gūş itmeseler

Ṣaġ kim derdi içinde bana bu pīrehenün


Baḳmayup ḳanlu yaşuma görün ol merdi kim

Gözüm öninde yire çaldı ‘aḳīḳun Yemenün


Büsr-i mūdur diseler m­ū-yı miyānuñ söz yoḳ

Andadur söz ki hemān bir ser-i mūdur dehenün


Baḥs idüp zülf ile çıḳmadı başa Ref‘ī

Kendüye ḳıldı yüzi ḳarası misk-i Ḫotenün


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FAHRÎ, Mehmed Fahrî Çelebid. ? - ö. 1645Doğum YeriGörüntüle
2ALÎMÎ, Çorlulu Kâsım Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1725Doğum YeriGörüntüle
3ES'AD EFENDİ, Çorlulud. ? - ö. 1899Doğum YeriGörüntüle
4FAHRÎ, Mehmed Fahrî Çelebid. ? - ö. 1645Doğum YılıGörüntüle
5ALÎMÎ, Çorlulu Kâsım Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1725Doğum YılıGörüntüle
6ES'AD EFENDİ, Çorlulud. ? - ö. 1899Doğum YılıGörüntüle
7FAHRÎ, Mehmed Fahrî Çelebid. ? - ö. 1645Ölüm YılıGörüntüle
8ALÎMÎ, Çorlulu Kâsım Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1725Ölüm YılıGörüntüle
9ES'AD EFENDİ, Çorlulud. ? - ö. 1899Ölüm YılıGörüntüle
10FAHRÎ, Mehmed Fahrî Çelebid. ? - ö. 1645MeslekGörüntüle
11ALÎMÎ, Çorlulu Kâsım Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1725MeslekGörüntüle
12ES'AD EFENDİ, Çorlulud. ? - ö. 1899MeslekGörüntüle
13FAHRÎ, Mehmed Fahrî Çelebid. ? - ö. 1645Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ALÎMÎ, Çorlulu Kâsım Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1725Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ES'AD EFENDİ, Çorlulud. ? - ö. 1899Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FAHRÎ, Mehmed Fahrî Çelebid. ? - ö. 1645Madde AdıGörüntüle
17ALÎMÎ, Çorlulu Kâsım Efendid. ? - ö. Mayıs-Haziran 1725Madde AdıGörüntüle
18ES'AD EFENDİ, Çorlulud. ? - ö. 1899Madde AdıGörüntüle