Madde Detay

Asıl adı Sa'dullah, mahlası Sa'dî'dir. Şeyhülislâm Arapzâde Ataullah Efendi’nin torunu ve Mehmed Arif Efendi’nin oğlu olup İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Öğrenimini tamamladıktan sonra 1225/1810’da İzmir, 1232/1817’de Bursa, 1235/1819-20’de ise Mekke kadısı olan Sa'dullah Efendi; 1236/1820-21’de İstanbul payesini aldıktan sonra 1237/1821-22 yılında İstanbul kadılığına atandı. 1242/1826-27’de Anadolu kazaskeri oldu. 1243/1827-28 yılında ise Rumeli payesini aldı. 1248/1832’de birinci defa ve 1255/1839’da ise ikinci defa Rumeli ka­zaskeri olup birer sene bu görevde kaldı. Reisülulemâ iken 6 Ramazan 1259/30 Eylül 1843'te vefat etti (Akbayar 1998: 1428-29). Fatîn’e göre ölüm tarihi 1258/1842’dir (Çiftçi ty. 222). Se­defçiler’de medfundur.

Alim ve şa­ir kişiliğiyle bilinen Sa’dullah Efendi Fatin tezkiresine göre şiirle fazla uğraşmamış, bu yüzden şiirleri hakkında fazla bir şey söylenememiştir. Sadullah Sa’dî Efendi talik yazıda yeteneği herkesçe kabul edilen bir hattattır (Fatin 1271: 195). Şemseddin Sâmî, büyük kazaskerlerden olduğunu, talik yazıda usta olduğunu ifadenin yanında; Sa’dî mahlasını kullandığını, tabiat-ı şi’riyyesi olduğunu söyler (Şemseddin 1996: 257). Sadullah Efendi, Yesârî Mehmed Esad Efendi’den nestalik dersleri alarak 1208/1794’te icazet aldı. Hattatlık hayatında başta hocası Yesârî Mehmed Esad’a, son devresinde ise Yesârizâde Mustafa İzzet’in üslubuna bağlı eserler vermiştir. Ünlü İranlı hattat İmâd’ı taklit ederek yazdığı bir kıt’ası TİEM (Türk İslam Eserleri Müzesi) 2497 numarasındadır. Bilinen nestalik levha ve kitabeleri şunlardır: İstanbul’da Devlet matbaası üstündeki “Dârü’t-Tıbâati’l-Ȃmire” ibaresi (1252/1823), Sütlüce Sa’diye Dergâhı (1252/1836) ve Kütahya Mevlevihânesi kitabeleri (Alparslan 2007: 172).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî). C. 5. İstanbul: KB-Tarih Vakfı Ortak Yay.

Alparslan, Ali (2007). Osmanlı Hat Sanatı Tarihi. İstanbul.172.

Çiftçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Dâvud, Hâtimetü’l-Eş’âr, (Fatîn Tezkiresi). Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83503/fatin-davud---hatimetul-esar.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014].

Fatin Davud (1271). Hâtîmetü’l-eş’âr. İstanbul: İstihkâm Alayları Litoğrafya Destgahı.195.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

Şemseddin Sâmî (1996). Kâmûsu’l-a’lâm. C. IV. Ankara. 257.

Gazel

Gam çeker sîneye dil şûh-ı dil-ârâ yerine

Nûş ider hûn-ı ciger bâde-i hamrâ yerine

Sahn-ı sînemde hem-i hecr u firâkınla şehâ

Dâglar oldu nümâyân gül-i zîbâ yerine

İtme ümmîd-i vefâ saymaz o hûnî bilirim

Lücce-i eşk-i teri mevce-i deryâ yerine

Âdet-i meclis-i hûbân budur âlemde

Hûn-ı âşık içilür sâgar-ı sahbâ yerine

İtdim eglence bu şeb katre-i eşkim Sa’dî

Aldatup tıfl-ı dili lü’lü-i lâlâ yerine

(Çiftçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Dâvud, Hâtimetü’l-Eş’âr, (Fatîn Tezkiresi). Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83503/fatin-davud---hatimetul-esar.html [Erişim Tarihi: 01.02.2014]. 222.)