SÂ’İLÎ/SÂLİKÎ, Mehmed Efendi

(d. ?/? - ö. 960/1553)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed olan Sâ’ilî Yenişehirli’dir. İlim ve marifet öğrenmeye hevesli, tasavvufla meşgul ve çok çalışkan biridir. Halvetîlik tarikatına mensuptur. Karamânî isimli, yaptığı kötü işlerle bilinen bir şeyhin yanındayken yapılan teftişte sûfîler hakkında konuşup onlara saldırmış fakat sonradan dönemin şeyhü’l-islamı olan Ebu’s-suûd Efendi’nin yanına gidip kendini affettirmiştir. Lakin bu mesele Sâ’ilî üzerinde derin yaralar bırakmış ve olanları zihninden atamadığı için kısa süre sonra aklî dengesini kaybetmiştir. Bunun üzerine Sâ’ilî dârü’ş-şifâ’ya yatırılmış ve orada zincire vurulmuştur. Kullandığı ilaçlar fayda vermemiş, tabiplerin uğraşlarına rağmen kısa bir süre sonra vefat etmiştir (960/1553). Âşık Çelebi’nin naklettiğine göre; kâtipler zümresinden ve dönemin bilginlerinden Şirâzî isimli yakın arkadaşı, ölümünden bir gün önce Dârü’ş-şifâ’ya Sâ’ilî’yi ziyarete gitmiş ve onu bu hale nasıl düştüğü konusunda azarlarlarken “be dîvâne” dediğinde Sâ’ilî, “Beni küçümseyerek deli deme, asıl deli sensin çünkü aklın vardır.” mânâsına gelen Dîvâne mehân merâ be-hârî / Dîvâne tuyî ki akl dârî beytiyle cevap vermiştir (Kılıç 2010: 942). 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Öztürk, Ali (2003). XVI. Yüzyıl Halvetî Şiirinde Din ve Tasavvuf, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE.

Öztürk, Ali (2005). Halvetiyye Tarikatına Mensup XVI. Yüzyıl Divan Şairleri Üzerine Bir İnceleme, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, S. 15.

Sungurhan-Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi,Tezkiretü'ş-Şu’arâ http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
Yayın Tarihi: 23.02.2014
Güncelleme Tarihi: 06.06.2022

Eserlerinden Örnekler

Katre katre sînem üzre eşk sanma ey püser

Âteş-i hicrân ile sînem kabardı ser-te-ser 

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 942).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Doğum YeriGörüntüle
2ATÂ, Yenişehirli Seyyidd. ? - ö. 1230Doğum YeriGörüntüle
3RÂTİB, Ahmed Paşad. 1711?-22? - ö. 1762Doğum YeriGörüntüle
4Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Doğum YılıGörüntüle
5ATÂ, Yenişehirli Seyyidd. ? - ö. 1230Doğum YılıGörüntüle
6RÂTİB, Ahmed Paşad. 1711?-22? - ö. 1762Doğum YılıGörüntüle
7Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Ölüm YılıGörüntüle
8ATÂ, Yenişehirli Seyyidd. ? - ö. 1230Ölüm YılıGörüntüle
9RÂTİB, Ahmed Paşad. 1711?-22? - ö. 1762Ölüm YılıGörüntüle
10Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ATÂ, Yenişehirli Seyyidd. ? - ö. 1230Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12RÂTİB, Ahmed Paşad. 1711?-22? - ö. 1762Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Madde AdıGörüntüle
14ATÂ, Yenişehirli Seyyidd. ? - ö. 1230Madde AdıGörüntüle
15RÂTİB, Ahmed Paşad. 1711?-22? - ö. 1762Madde AdıGörüntüle