SÂ’İLÎ/SÂLİKÎ, Mehmed Efendi

(d. ?/? - ö. 960/1553)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mehmed olan Sâ’ilî Yenişehirli’dir. İlim ve marifet öğrenmeye hevesli, tasavvufla meşgul ve çok çalışkan biridir. Halvetîlik tarikatına mensuptur. Karamânî isimli, yaptığı kötü işlerle bilinen bir şeyhin yanındayken yapılan teftişte sûfîler hakkında konuşup onlara saldırmış fakat sonradan dönemin şeyhü’l-islamı olan Ebu’s-suûd Efendi’nin yanına gidip kendini affettirmiştir. Lakin bu mesele Sâ’ilî üzerinde derin yaralar bırakmış ve olanları zihninden atamadığı için kısa süre sonra aklî dengesini kaybetmiştir. Bunun üzerine Sâ’ilî dârü’ş-şifâ’ya yatırılmış ve orada zincire vurulmuştur. Kullandığı ilaçlar fayda vermemiş, tabiplerin uğraşlarına rağmen kısa bir süre sonra vefat etmiştir (960/1553). Âşık Çelebi’nin naklettiğine göre; kâtipler zümresinden ve dönemin bilginlerinden Şirâzî isimli yakın arkadaşı, ölümünden bir gün önce Dârü’ş-şifâ’ya Sâ’ilî’yi ziyarete gitmiş ve onu bu hale nasıl düştüğü konusunda azarlarlarken “be dîvâne” dediğinde Sâ’ilî, “Beni küçümseyerek deli deme, asıl deli sensin çünkü aklın vardır.” mânâsına gelen Dîvâne mehân merâ be-hârî / Dîvâne tuyî ki akl dârî beytiyle cevap vermiştir (Kılıç 2010: 942). 

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Öztürk, Ali (2003). XVI. Yüzyıl Halvetî Şiirinde Din ve Tasavvuf, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE.

Öztürk, Ali (2005). Halvetiyye Tarikatına Mensup XVI. Yüzyıl Divan Şairleri Üzerine Bir İnceleme, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, S. 15.

Sungurhan-Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi,Tezkiretü'ş-Şu’arâ http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
Yayın Tarihi: 23.02.2014
Güncelleme Tarihi: 06.06.2022

Eserlerinden Örnekler

Katre katre sînem üzre eşk sanma ey püser

Âteş-i hicrân ile sînem kabardı ser-te-ser 

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 942).


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Doğum YeriGörüntüle
2MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Doğum YeriGörüntüle
3Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Doğum YeriGörüntüle
4SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Doğum YılıGörüntüle
5MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Doğum YılıGörüntüle
6Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Doğum YılıGörüntüle
7SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Ölüm YılıGörüntüle
8MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Ölüm YılıGörüntüle
9Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Ölüm YılıGörüntüle
10SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Madde AdıGörüntüle
14MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Madde AdıGörüntüle
15Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Madde AdıGörüntüle