Madde Detay
SÂLİK, Kasımpaşalı
(d. 1130/1717-18 - ö. 1215/1800\'den sonra)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kasımpaşalı Sâlik Efendi adıyla bilinmektedir. Şefkat Tezkiresinde lakabı "Halebiyyü’l-asl" olarak kayıtlıdır (Kılıç:76). Doğumuna kendisi tarafından bir rubaisinde 1130/1717-18 tarihi düşürüldü. Ölüm tarihi ve yeri hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte Dîvân’ının Topkapı nüshasında “Bu Divan vezirlerin efendiliğinde bulunmuş olan Sâlik Çelebi’nindir. 1215/1800’den sonra vefat etmiştir.” denildiğine göre ölümünde 85 yaşın üzerinde olduğu söylenebilir. Sicill-i Osmanî'de III. Mustafa dönemi Kethüda-yı Sadrıali kalemi kâtiplerinden olduğu yazılıdır (Mehmed Süreyya 1308: 3).Râmiz Tezkiresinde iyi bir tahsil gördüğü, ilim ve irfan sahibi biri olduğu yazılı olup, şiirinden övgü ile bahsedilir (vr. 52). Sâlik Efendi’nin zaman zaman diğer Sâlik’lerle karıştırıldığı da görülmektedir. Hatta onun Halep asıllı gösterilmesinin sebebi ömrünün çoğunun Halep, Şam ve Şehr-i Ruhâ (Urfa)’ da geçmesine bağlanabilir. Vezir Mehmed Paşa’nın ve Vezir İbrahim Paşazade'nin divân kâtipliği göreviyle Halep’e gitti. İbrahim Paşazade sayesinde lütuf görmüş, yüksek şerefe nail oldu. Ondan önce birçok devlet büyüğünün eteğine yapıştıysa da itibar görmedi. Sâlik Efendi, uzun zaman Şam ve Halep’te kaldı ve divân kâtipliği yaptı. Hacca gitmeğe niyet ettiyse de gidip gitmediği, gittiyse hangi tarihte gittiği hakkında bir bilgi yoktur. Feyzullâh adında bir oğlu olup, doğumu için 1157/1744-45 tarihini düşürmüştür. Hayatı hakkında sınırlı bilgi olan Sâlik Efendi’nin nerede vefat ettiği ve mezarının nerede olduğu da kaynaklarda belirtilmemiştir.
Sâlik, Devhatü’l-Eser adını verdiği Dîvân'ını 1150/1737-38 tarihinde tertip ettiğini, tarih manzumeleri arasındaki “Tarih-i tedvīn-i âsâr-ı in faķîr” manzumesinde bir kaç defa aynı tarihi düşürerek belirtmiştir. Dîvân'ın bilinen 5 yazma nüshası vardır: Millet Ktp. Ali Emiri Ef. Mzm. 192; Süleymaniye Ktp. Esad Efendi, 2642; Topkapı Ktp. Emanet Haz. 932 (2577); Milli Ktp. 06 Mil Yz FB 319; İngiltere Milli Ktp. Türkçe Yazmalar Or 11235. Dîvân, 64 kaside, 1 terkib-i bent, Arapça ve Farsça 43 manzume, 74 tarih, 290 gazel, 4 terci-i bent, 7 tahmis,159 muamma, 24 kıta, 34 rubai, 34 müfret ve 5 adet lügazdan oluşmaktadır. Dîvân'ın tenkitli metni doktora tezi olarak hazırlanmıştır (Kılıç 1998).
Kaynakça
Arif Hikmet. Arif Hikmet Tezkiresi. Millet Ktp. Ali Emiri 789. yk. 34a.
İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1967). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 699-700.
Karatay, Fehmi Ethem (1961). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu. İstanbul.
Kılıç, Müzahir (1998). Sâlik Efendi (Kasımpaşalı) Hayatı, Edebi Kişiliği, Divanının Tenkitli Metni ve İncelenmesi. 2 C. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Kılıç, Filiz. Tezkire-i Şuarâ-yı Şefkat-i Bağdâdî. Kültür ve Turizm Bakanlığı; Kültür Eserleri. e-kitap : www.kulturturizm.gov.tr [erişim tarihi:11.04.2014]. 76-78.
Mehmed Süreyya (1308). Sicill-i Osmânî. C.3. İstanbul: Matbaa-i Amire. 3.
Râmiz Tezkiresi. Süleymaniye Kütüphanesi. Esåd Efendi. 3875, yk. 52 ve Millet Kütüphanesi Ali Emiri 762, yk. 123
Safâyî Tezkiresi. Süleymaniye Kütüphanesi. Esad Efendi 2549, yk. 134a-b.
Tezkire-i Sâlim. Topkapı Kütüphanesi H.1271, yk. 127a-b.
Tuman, Nail. Tuhfe-i Naili. Milli Kütüphane, İslam Ansiklopedisi Böl. Yazma nüsha. 571-573.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜZAHİR KILIÇYayın Tarihi: 15.04.2014Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey murg-i âh bâl ü perün yok mudur senin
Ey nâvek-i derûn eserin yok mudur senin
Âlem harîf-i şevk gönül sende yok neşât
Bu meclis-i safâda yerin yok mudur senin
Bîhûde hayli dem nem-i eşk eyledin telef
Ey şâh-ı ârzû semerün yok mudur senin
Tayy eyle yak kademde neşîb-i firâzı geç
Hiç kişver-i dile seferîn yok mudur senin
Tertîb-i bezm-i feyzi makâl eyle Sâlikâ
Zayf-ı hayâle mâ-hazerün yok mıdır senin
(Kılıç, Müzahir (1998). Sâlik Efendi (Kasımpaşalı) Hayatı, Edebi Kişiliği, Divanının Tenkitli Metni ve İncelenmesi. 2 C. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 15.04.2014Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey murg-i âh bâl ü perün yok mudur senin
Ey nâvek-i derûn eserin yok mudur senin
Âlem harîf-i şevk gönül sende yok neşât
Bu meclis-i safâda yerin yok mudur senin
Bîhûde hayli dem nem-i eşk eyledin telef
Ey şâh-ı ârzû semerün yok mudur senin
Tayy eyle yak kademde neşîb-i firâzı geç
Hiç kişver-i dile seferîn yok mudur senin
Tertîb-i bezm-i feyzi makâl eyle Sâlikâ
Zayf-ı hayâle mâ-hazerün yok mıdır senin
(Kılıç, Müzahir (1998). Sâlik Efendi (Kasımpaşalı) Hayatı, Edebi Kişiliği, Divanının Tenkitli Metni ve İncelenmesi. 2 C. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 14.11.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey murg-i âh bâl ü perün yok mudur senin
Ey nâvek-i derûn eserin yok mudur senin
Âlem harîf-i şevk gönül sende yok neşât
Bu meclis-i safâda yerin yok mudur senin
Bîhûde hayli dem nem-i eşk eyledin telef
Ey şâh-ı ârzû semerün yok mudur senin
Tayy eyle yak kademde neşîb-i firâzı geç
Hiç kişver-i dile seferîn yok mudur senin
Tertîb-i bezm-i feyzi makâl eyle Sâlikâ
Zayf-ı hayâle mâ-hazerün yok mıdır senin
(Kılıç, Müzahir (1998). Sâlik Efendi (Kasımpaşalı) Hayatı, Edebi Kişiliği, Divanının Tenkitli Metni ve İncelenmesi. 2 C. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Ey murg-i âh bâl ü perün yok mudur senin
Ey nâvek-i derûn eserin yok mudur senin
Âlem harîf-i şevk gönül sende yok neşât
Bu meclis-i safâda yerin yok mudur senin
Bîhûde hayli dem nem-i eşk eyledin telef
Ey şâh-ı ârzû semerün yok mudur senin
Tayy eyle yak kademde neşîb-i firâzı geç
Hiç kişver-i dile seferîn yok mudur senin
Tertîb-i bezm-i feyzi makâl eyle Sâlikâ
Zayf-ı hayâle mâ-hazerün yok mıdır senin
(Kılıç, Müzahir (1998). Sâlik Efendi (Kasımpaşalı) Hayatı, Edebi Kişiliği, Divanının Tenkitli Metni ve İncelenmesi. 2 C. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Necmettin Halil Onan | d. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Gülseren Engin | d. 4 Mayıs 1946 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Selin Tunç | d. 1971 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Necmettin Halil Onan | d. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Gülseren Engin | d. 4 Mayıs 1946 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Selin Tunç | d. 1971 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Necmettin Halil Onan | d. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Gülseren Engin | d. 4 Mayıs 1946 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Selin Tunç | d. 1971 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Necmettin Halil Onan | d. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968 | Meslek | Görüntüle |
11 | Gülseren Engin | d. 4 Mayıs 1946 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Selin Tunç | d. 1971 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Necmettin Halil Onan | d. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Gülseren Engin | d. 4 Mayıs 1946 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Selin Tunç | d. 1971 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Necmettin Halil Onan | d. 1902 - ö. 17 Ağustos 1968 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Gülseren Engin | d. 4 Mayıs 1946 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Selin Tunç | d. 1971 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |