Madde Detay
SAMUT
(d. ?/? - ö. 981?/1573?)
tekke şairi
(Tekke / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hayatı hakkında kesin bir bilgi yoktur. 16. yüzyılda yaşadığı sanılmaktadır. Asıl adı Abdüssamet’tir. Anlatılan söylenti şeklindedir. Kimileri Hacı Bektaş Veli ile kimileri de Bağdat Fatihi Sultan IV. Murat ile karşılaştığını söylemektedir (1638). Halbuki birisi 13. diğeri 17. yüzyılda yaşamışlardır (Yıldız 2003: 761-763). Sivas, Kangal’ın Tekke köyünde yatmaktadır. Samut ile Hacı Bektaş Veli arasındaki bağlantıyla ilgili şunlar anlatılır:
“Asıl adı Samut değilmiş. Ne olduğunu biz de bilmiyoruz. Hacı Bektaş Veli’nin yakınlarından olduğu söyleniyor. Birgün Hacı Bektaş halifelerine ruhsat veriyormuş. Gidip bu da ruhsat istemiş. Hacı Bektaş birdenbire celallanmış, ‘Kime ruhsat vereceğimi ben bilirim, sen samut ol bakalım.’ diye bağırmış. Samut, az konuşan demektir. İşte o günden sonra adına Samut demişler. Yedinci senenin sonunda dili çözülmüş. Hacı Bektaş Veli, onu yanına ısmarlayıp eline bir izin kâğıdı vermiş. Arkasından da ocaktan bir kösevi alıp havaya fırlatmış. ‘Git, demiş; bu köseviyi bul, düştüğü yerde bekle. Kösevi yeşerirse orada kal ve tekkeni aç, yeşermezse sen bu işi yapamayacaksın demektir, o zaman başının çaresine bak.” (Aslanoğlu 1995: 145-152).
Diğer söylenti ise şöyledir:
Samut, Bağdat’a giden Sultan 4. Murat’ı Deliktaş geçidinde karşılamış. Sultan Murat, köpekleri Samut’un üzerine salmış, köpekler ise onu ısırmamış, bilakis kedi gibi uysallaşmıştır. Onun ermiş kişi olduğunu anlayan Sultan Murat, Samut’un kendisine duasını eksik etmemesini istemiştir. Samut, Sultan Murat’ın askerlerine bir bulgurdan yemek yapmış ve gösterdiği keramet sayesinde yaptığı yemekler bir orduya yetmiş (Aslanoğlu 1995: 145-152).
Türbe kapısında ölüm tarihi ile ilgili olarak “Evasıt-ı Rebiülahir 981” yazılıdır. Söz konusu hicri tarih, Temmuz 1573 yılına tekabül eder. Bunun doğru olduğu kuvvetle muhtemeldir. Bu durumda her iki söylenti, halkın yakıştırması olarak düşünülmelidir (Cılga 2006: 56). Elimizde beş şiiri bulunmaktadır. Bunlar, 11 heceli olup Alevi-Bektaşi itikadı ile söylenmiştir.
Kaynakça
Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Erman Yay.
Cılga, Hüseyin [2006]. Samut Baba. İstanbul: yyy.
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Vakfı.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. DOĞAN KAYAYayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 11.12.2020Eserlerinden Örnekler
Olmaz
Be hey kalbi çürük fi’li tezazil
Hakk’ı perdeleme gizli yâr olmaz
Yazık sana yazık yersin içersin
Bu yiyip içtiğin bize sır olmaz
Kara var kalbinde çürüktür özün
Ahdinde vefa yok yalandır sözün
Er-Hak meydanında karadır yüzün
Yalan Hak katında muteber olmaz
İşin benlik özün örcüm söylemek
Nefsine uyar da çekersin emek
Bu mudur Hak için hizmet eylemek
Nefse uyan bu meydanda er olmaz
Samut’um ol Hakk’ı severdi gerçek
Yalancı yâr olmaz sen ondan el çek
Bir kardeşin kavli yalan oluncak
Pîr olsa da hakikatte yer (i) olmaz
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 39.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 11.12.2020Eserlerinden Örnekler
Olmaz
Be hey kalbi çürük fi’li tezazil
Hakk’ı perdeleme gizli yâr olmaz
Yazık sana yazık yersin içersin
Bu yiyip içtiğin bize sır olmaz
Kara var kalbinde çürüktür özün
Ahdinde vefa yok yalandır sözün
Er-Hak meydanında karadır yüzün
Yalan Hak katında muteber olmaz
İşin benlik özün örcüm söylemek
Nefsine uyar da çekersin emek
Bu mudur Hak için hizmet eylemek
Nefse uyan bu meydanda er olmaz
Samut’um ol Hakk’ı severdi gerçek
Yalancı yâr olmaz sen ondan el çek
Bir kardeşin kavli yalan oluncak
Pîr olsa da hakikatte yer (i) olmaz
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 39.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020Eserlerinden Örnekler
Olmaz
Be hey kalbi çürük fi’li tezazil
Hakk’ı perdeleme gizli yâr olmaz
Yazık sana yazık yersin içersin
Bu yiyip içtiğin bize sır olmaz
Kara var kalbinde çürüktür özün
Ahdinde vefa yok yalandır sözün
Er-Hak meydanında karadır yüzün
Yalan Hak katında muteber olmaz
İşin benlik özün örcüm söylemek
Nefsine uyar da çekersin emek
Bu mudur Hak için hizmet eylemek
Nefse uyan bu meydanda er olmaz
Samut’um ol Hakk’ı severdi gerçek
Yalancı yâr olmaz sen ondan el çek
Bir kardeşin kavli yalan oluncak
Pîr olsa da hakikatte yer (i) olmaz
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 39.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Olmaz
Be hey kalbi çürük fi’li tezazil
Hakk’ı perdeleme gizli yâr olmaz
Yazık sana yazık yersin içersin
Bu yiyip içtiğin bize sır olmaz
Kara var kalbinde çürüktür özün
Ahdinde vefa yok yalandır sözün
Er-Hak meydanında karadır yüzün
Yalan Hak katında muteber olmaz
İşin benlik özün örcüm söylemek
Nefsine uyar da çekersin emek
Bu mudur Hak için hizmet eylemek
Nefse uyan bu meydanda er olmaz
Samut’um ol Hakk’ı severdi gerçek
Yalancı yâr olmaz sen ondan el çek
Bir kardeşin kavli yalan oluncak
Pîr olsa da hakikatte yer (i) olmaz
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 39.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SÜLEYMAN, Süleyman Arsu | d. 1891 - ö. 1948 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ELİFÇE, Elif Kılıç | d. 11.06.1954 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçe | d. 01.03.1951 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | SÜLEYMAN, Süleyman Arsu | d. 1891 - ö. 1948 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ELİFÇE, Elif Kılıç | d. 11.06.1954 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçe | d. 01.03.1951 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | SÜLEYMAN, Süleyman Arsu | d. 1891 - ö. 1948 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ELİFÇE, Elif Kılıç | d. 11.06.1954 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçe | d. 01.03.1951 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | SÜLEYMAN, Süleyman Arsu | d. 1891 - ö. 1948 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ELİFÇE, Elif Kılıç | d. 11.06.1954 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçe | d. 01.03.1951 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | SÜLEYMAN, Süleyman Arsu | d. 1891 - ö. 1948 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ELİFÇE, Elif Kılıç | d. 11.06.1954 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçe | d. 01.03.1951 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |