SAMUT

(d. ?/? - ö. 981?/1573?)
tekke şairi
(Tekke / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hayatı hakkında kesin bir bilgi yoktur. 16. yüzyılda yaşadığı sanılmaktadır. Asıl adı Abdüssamet’tir. Anlatılan söylenti şeklindedir. Kimileri Hacı Bektaş Veli ile kimileri de Bağdat Fatihi Sultan IV. Murat ile karşılaştığını söylemektedir (1638). Halbuki birisi 13. diğeri 17. yüzyılda yaşamışlardır (Yıldız 2003: 761-763). Sivas, Kangal’ın Tekke köyünde yatmaktadır.  Samut ile Hacı Bektaş Veli arasındaki bağlantıyla ilgili şunlar anlatılır:

“Asıl adı Samut değilmiş. Ne olduğunu biz de bilmiyoruz. Hacı Bektaş Veli’nin yakınlarından olduğu söyleniyor. Birgün Hacı Bektaş halifelerine ruhsat veriyormuş. Gidip bu da ruhsat istemiş. Hacı Bektaş birdenbire celallanmış, ‘Kime ruhsat vereceğimi ben bilirim, sen samut ol bakalım.’ diye bağırmış. Samut, az konuşan demektir. İşte o günden sonra adına Samut demişler. Yedinci senenin sonunda dili çözülmüş. Hacı Bektaş Veli, onu yanına ısmarlayıp eline bir izin kâğıdı vermiş. Arkasından da ocaktan bir kösevi alıp havaya fırlatmış. ‘Git, demiş; bu köseviyi bul, düştüğü yerde bekle. Kösevi yeşerirse orada kal ve tekkeni aç, yeşermezse sen bu işi yapamayacaksın demektir, o zaman başının çaresine bak.” (Aslanoğlu 1995: 145-152).

Diğer söylenti ise şöyledir:

Samut, Bağdat’a giden Sultan 4. Murat’ı Deliktaş geçidinde karşılamış. Sultan Murat, köpekleri Samut’un üzerine salmış, köpekler ise onu ısırmamış, bilakis kedi gibi uysallaşmıştır. Onun ermiş kişi olduğunu anlayan Sultan Murat, Samut’un kendisine duasını eksik etmemesini istemiştir. Samut, Sultan Murat’ın askerlerine bir bulgurdan yemek yapmış ve gösterdiği keramet sayesinde yaptığı yemekler bir orduya yetmiş (Aslanoğlu 1995: 145-152).

Türbe kapısında ölüm tarihi ile ilgili olarak “Evasıt-ı Rebiülahir 981” yazılıdır. Söz konusu hicri tarih, Temmuz 1573 yılına tekabül eder. Bunun doğru olduğu kuvvetle muhtemeldir. Bu durumda her iki söylenti, halkın yakıştırması olarak düşünülmelidir (Cılga 2006: 56). Elimizde beş şiiri bulunmaktadır. Bunlar, 11 heceli olup Alevi-Bektaşi itikadı ile söylenmiştir.

 

 

Kaynakça

Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Erman Yay. 

Cılga, Hüseyin [2006]. Samut Baba. İstanbul: yyy.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Vakfı. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. DOĞAN KAYA
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Olmaz

Be hey kalbi çürük fi’li tezazil

Hakk’ı perdeleme gizli yâr olmaz

Yazık sana yazık yersin içersin

Bu yiyip içtiğin bize sır olmaz

 

Kara var kalbinde çürüktür özün

Ahdinde vefa yok yalandır sözün

Er-Hak meydanında karadır yüzün

Yalan Hak katında muteber olmaz

 

İşin benlik özün örcüm söylemek

Nefsine uyar da çekersin emek

Bu mudur Hak için hizmet eylemek

Nefse uyan bu meydanda er olmaz

 

Samut’um ol Hakk’ı severdi gerçek

Yalancı yâr olmaz sen ondan el çek

Bir kardeşin kavli yalan oluncak

Pîr olsa da hakikatte yer (i) olmaz

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri. C. 5. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 39.

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Doğum YeriGörüntüle
2ELİFÇE, Elif Kılıçd. 11.06.1954 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Doğum YılıGörüntüle
5ELİFÇE, Elif Kılıçd. 11.06.1954 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Ölüm YılıGörüntüle
8ELİFÇE, Elif Kılıçd. 11.06.1954 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ELİFÇE, Elif Kılıçd. 11.06.1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Madde AdıGörüntüle
14ELİFÇE, Elif Kılıçd. 11.06.1954 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15GÖKÇE/HASRETÎ/ÖZLEMÎ, Ahmet Gökçed. 01.03.1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle