Madde Detay

Tire’de doğan şairin asıl adı Ramazan’dır. Memik-zâde Ramazan Efendi sanıyla meşhur olmuştur. Latîfî ve Ahdî, Sa’yî’nin Saruhanlı (Canım 2000: 308, Solmaz 2005: 339), diğer kaynaklar ise Tireli olduğunda müttefiktir (Kılıç 2010: 989, Eyduran 2009: 391, Riyâzî 61a). Çok iyi bir hattat ve kâtip olan şair, Merhaba Efendi’ye danişment oldu. Ondan mülazım olduktan sonra bazı yerlerde kadılık yaptı. Rumeli’de İskedos’ta kadılık yaparken hizmetçileri tarafından öldürüldü. Riyâzî’ye göre ölüm tarihi 960/1552-53’tür (Kılıç 2010: 989; Eyduran 2009: 391-92; 2008: 89; Canım 2000: 308; Solmaz 2005: 339; Riyâzî 61b).

Kaynaklar, Sa’yî’nin herhangi bir eserinin varlığını zikretmez. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda 6803/2 numarada “Gazeliyât” adıyla kayıtlı şaire ait 45 gazel bulunmaktadır. Ayrıca bazı şiir mecmularında da Sa’yî’nin çeşitli şiirleri mevcuttur.

Zevk ve eğlenceye düşkün biri olan şair daha çok hat sanatındaki maharetiyle meşhur olmuştur. Aynı zamanda Arapça ve Farsça eserler yazacak kadar bu dillere hâkimdir (Canım 2000: 308; Kılıç 2010: 989).

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-Şu'arâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275.

Sa’yî. Gazeliyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 6803/2.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]

Zahm-ı çeşmüm hûn-feşânumdan anuñ-çün kan gelür
Kim aña her dem hadeng-i fürkat-i cânân gelür

Çeng-i gam bir gûş-mâl itmiş ezel bezminde kim
Rişte-i cân-ı hazînümden henüz efgân gelür

Safha-i sînemde cânâ her zamân pergâr-ı dil
Nokta-i dâg-ı gam-ı ‘ışk üzre ser-gerdân gelür

Neylesün ma’mûre-i dehri dil-i dîvâne çün
Sensizin ‘âlem aña bir künci yok vîrân gelür

Menzil-i maksûda irmek isteyenler her kadem
Gird-bâd-âsâ belâ deştinde ser-gerdân gelür

Hâk-i Sa’yîden yaña itmiş güzer beñzer nesîm
Kim yine andan meşâm-ı dehre bûy-ı cân gelür 

(Sa’yî. Gazeliyât. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 6803/2. 50b-51a.)