Madde Detay

Asıl adı Abduşşekûr olup Bayramiyye’nin Şems kolundan türeyen Himmetîliğe bağlı bir şeyh ailesinden gelmektedir. Babası Bayramiyye tarikatı şeylerinden Himmet Efendi’nin oğlu Şeyh Abdullah Efendi’dir. Himmet Efendi ise Bolu’nun Dökmeci Köyü’nden İstanbul’a göç etmiştir ve Bayramiyye-Şemsiyye tarikatının Himmetiyye kolunun kurucusu; mutasavvıf ve şairdir (Albayrak 1998: 57-58). Şekûrî’nin adı bazı kaynaklarda (İpekten vd. 1988: 493; Levend 1998: 418; Kurnaz ve Tatçı 2001: 495, 636) yanlışlıkla Şükûrî ve Abduşşükûr olarak geçmektedir. Şekûrî’nin Abdüssamed Efendi adlı bir kardeşi olup anne tarafından silsile-i selâtine mensuptur (Ekinci 2013: 99). Ayvansarâyî (Ekinci 2013: 100)’deki “Zaviyesi damadına tevcih olundu” ifadesinden kızı ve damadı, şiirlerinden de (Gültekin 2009: 3) şehit olan iki oğlu olduğu anlaşılmaktadır. Babası tarafından çok iyi yetiştirilmiş olan Abduşşekûr Efendi, Üsküdar’daki Bezci-zâde Tekkesi şeyhliği ve Ayasofya Câmii vaizliği yaptı. 1180/1766-1767 yılı sonlarında vefat etti ve Üsküdar’daki Bezci-zade Tekkesi’nin bahçesinde atalarının yanına defnedildi. İlahileri ve güzel konuşmaları ile   tanındı. “Vâ’iz-i Ayasofya” ifadesi ölüm tarihini göstermektedir (Ekinci 2013: 100). Şiirlerinden hareketle öldüğünde yetmiş yaşını aştığı anlaşılmaktadır (Gültekin 2009: 4).

Şekûrî'nin eserleri şunlardır:

1. Dîvân: Süleymaniye Kütüphanesi Haşim Paşa Koleksiyonu 79 ve Milli Kütüphane Mf 1994 A 3939 numarada kayıtlı iki nüshası vardır.  180 ilâhî, 111 gazel, 44 murabba, 2 muhammes ve 1 müseddes ihtiva etmektedir. Dîvân üzerine bir yüksek lisans (Gültekin 2009) çalışması yapılmıştır.

2. Kur’ân Tefsiri: Mevize/vaaz şeklinde bir tefsirdir (Ekinci 2013: 100).

Abduşşekûr Efendi şiirlerinde Şekûrî ve Abduşşşekûr mahlaslarını kullanmıştır. Hem divan hem halk şiirine meyillidir. Şiirlerinde dinî ve tasavvufî muhteva ağır basmaktadır. Hem aruzu hem de heceyi kullanmıştır. Heceyle yazılan şiirlerinde Yunus Emre tesiri görülmektedir. Şiirleri aynı zamanda eğiticidir. Devrindeki kültürel yozlaşmayı da yer yer işlemiştir. Heceyle yazdığı şiirlerinde daha sade bir söyleyişi yakalamıştır (Gültekin 2009: 9-14).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 1. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 

Albayrak, Nurettin (1998). “Himmet Efendi”. İslâm Ansiklopedisi. C. 18. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 57-58.

Bayram, Ömer (hzl.)(2000). Himmetzâde Abdî ve Gencîne-i İ‘câz İsimli Mesnevisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi.

Bursalı Mehmed Tâhir (2000). Osmânlı Müellifleri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Ekinci, Ramazan (hzl.) (2013). Hâfız Hüseyin Ayvânsarâyî-Vefeyât-ı Ayvânsarâyî (İnceleme-Tenkitli Metin). ed. Âdem Ceyhan. İstanbul: Buhara Yay. 

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 

Gültekin, Menekşe (hzl.)(2009). Divan-ı Şekûrî, İnceleme-Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. 

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Levend, Agâh Sırrı (1998). Türk Edebiyatı Tarihi. C. I. Ankara: TTK Yay.

Müstakîm-zâde Süleyman Sa’deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb (Tıpkıbasım). Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. 311b.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). “Şekûrî Abdüşşekûr Efendi (Şeyh Himmetzâde)”. C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 126.

Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. (2007). “Şekûrî”. C. 8. Ankara: AKM Yay. 58.

Bismi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm

Âşık-ı âvârenim lutf eyle ey nūr-ı Hudâ

Bana arz eyle cemâlin yâ Muhammed Mustafâ

Vuslatından eyleme bu bendeni dûr u cudâ

Bana arz eyle cemâlin yâ Muhammed Mustafâ

Ey Habîb-i Hazret-i Hak server-i peygamberân

Hazret-i Mevlâ cemâlin sana çün etti ‘ayân

El-amân ey fahr-ı ‘âlem maksad-ı her dü cihân

Bana arz eyle cemâlin yâ Muhammed Mustafâ

Aşk u şevkın bu dil-i vîrânemi pâk eyledi

Derd-i vaslın sîne-i pür-yâremi çâk eyledi

Firkatde elemi bu dîdemi nemnâk eyledi* 

Bana arz eyle cemâlin yâ Muhammed Mustafâ

Eyleyip derd-i firâkınla şehâ zâr ile âh

Bulmadı derdine tîmâr bu za’îf u pür-günâh

Yâ Resûlallâh Şekûrî bendeni etme tebâh

Bana arz eyle cemâlin yâ Muhammed Mustafâ

Gültekin, Menekşe (hzl.)(2009). Divan-ı Şekûrî, İnceleme-Metin-Dizin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi. 75.