Madde Detay
TÜRKSEVER, Battal Türksever
(d. 01.07.1925 / ö. 28.03.2016)
âşık, esnaf
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Battal Türksever 1 Temmuz 1925 tarihinde Sivas'ın Gemerek ilçesinin Eskiyurt köyünde doğmuştur. Babasının adı Süleyman, annesinin adı Hediye'dir. Ailenin en küçüğü olan Battal'ın çocukluğu yoksullukla geçmiştir. Köylerinde okul olmadığı için okuma yazmayı nüfus mübadelesi sırasında köylerine gelen Batı Trakya Türklerinden öğrenmiştir. 1940 yılında âşık olduğu Zehra ile evlenmiştir. Bu evlilikten Elif, Elmas, Ayten ve Sami isimli üç kız bir erkek dört çocuğu olmuştur. Evlendikten sonra askere gitmiş ve Erzurum civarında dört yıl çavuş olarak askerlik hizmetini tamamlamıştır. Askerden dönünce arkadaşıyla birlikte köyüne bakkal dükkanı açmıştır. 1954 yılında köyüne muhtar seçilmiştir ve ilk iş olarak köye okul yaptırmıştır. Köyüne yaptığı hizmetlere rağmen kendisine atılan iftiralara dayanamayarak ailesi ile Bolu'ya göçmüştür. Çalıştığı fabrikanın yanması üzerine berberlik yapmaya başlamıştır. Bu dönemde dükkana gelen müşterilere Hacı Bektaş'tan, Pir Sultan'dan ve kendi şiirlerinden söyleyerek çevresinde tanınır hâle gelmiştir. 1967 yılında "Sivaslı Kardeşler" mağazası ile konfeksiyonculuğa başlamıştır ve Bolu'ya hazır giyimi getirmiştir. Bolu'nun tanınmış esnafları olarak 1969-1973 ve 1987-1989 yıllarında Bolu meclis üyeliğine seçilmiştir. Battal Türksever'in evi ozanların durağı ve misafirhanesi olmuştur. Âşık Veysel hayatı boyunca iki defa Bolu' ya gelmiştir ve bu gelişlerinde âşığın evinde misafir olmuştur. Musa Eroğlu da Türksever'in evinde ağırladığı misafirlerdendir. İLESAM üyesidir. 28 Mart 2016 tarihinde vefat etmiştir (Kaya 2009: 356; Tunçay 2017: 13-94).
Şiirlerinde soyadını mahlas olarak kullanan âşığın saza ve söze merakı küçük yaşlarda başlamıştır. On yaşına gelince bağlama çalmayı isteyen âşık, bir öğreticinin yardımıyla öğrenmeye başlamıştır. Öğreten kişi bir süre sonra para isteyince -ailenin bu parayı karşılayacak gücü olmadığı için- Türksever bağlama derslerini bırakmıştır. Âşık öğretmeninin bu davranışına çok üzülmüştür ve yaşamı boyunca bağlamayı bir daha eline almamıştır. Türksever'in sazda ve sözde ustası yoktur. Âşık Veysel, Yüzbaşıoğlu, Âşık Ali İzzet Özkan ve Mahmut Erdal en çok etkilendiği âşıklardır. Rüyaya ve badeye inanan âşık, askerlik döneminde bir rüya görmüştür ancak rüyayı kimseye anlatmamıştır ve kendisinde gizli kalmasını istemiştir. İlk şiirlerini âşık olduğu komşularının kızı (eşi) Zehra'ya yazmıştır. Şiirlerinde genellikle sevgi, saygı, çalışmak, öğrenip, öğretmek ve insan sevgisi konularını işlemiştir. Bu konuların dışında "Nasılsın" adlı şiirinde Anadolu bozkırlarının yokluk ve yoksulluğunu, "Garip Garip" adlı şiirinde de hayatının tüm safhalarını anlatmıştır. Âşık annesinin genç yaşta ölümü üzerine ağıtlar yazmıştır fakat bu şiirleri korumayı başaramamıştır. Şiirlerini genellikle 11'li ve 8'li hece ölçüsüyle kaleme almıştır. Şiirlerinde Arapça ve Farsça kelimelerden uzak sade bir dil kullanmaya özellikle dikkat etmiştir. Şiirlerini dörtlükler hâlinde yazan Türksever, "Can Sevgisi" ve "Dediği Olur" şiirlerinde beşlik kullanmayı tercih etmiştir. Doğup büyüdüğü yerleri unutamayan âşık, köyünde altında oturduğu, şiirler yazıp, hayaller kurduğu ağaca ve köyüne duyduğu özlemle ilk şiir kitabına Bozarmut (1982) adını vermiştir. Battal Türksever'in ilk şiir kitabıyla birlikte dört eseri yayımlanmıştır. Sevgi Yağmuru, Gönül Dostu (2001) ve Sevgi Pınarından Birkaç Yudum (2002) diğer kitaplarıdır (Kaya 2009: 356; Tunçay 2017: 13-94).
Kaynakça
Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şairleri V. Sivas: Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay.
Tunçay, Hüseyin (2017). Bolu'nun Pir Sultanı " Battal Türksever". Bolu: Bolu Belediyesi Kültür Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: GÜLAY YILDIZDAĞYayın Tarihi: 27.05.2019Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
Yayın Tarihi: 27.05.2019Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Bozarmut | Anadolu matbaası / İstanbul | 1982 | Şiir |
Sevgi Yağmuru | Kemal Matbaası / Bolu | - | Şiir |
Gönül Dostu | Adalya Ofset / Antalya | 2001 | Şiir |
Sevgi Pınarından Birkaç Yudum | Kemal Matbaası / Bolu | 2002 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | AHMET, Ahmet Hasdemir | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Alim Yıldız | d. 26 Haziran 1968 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ALENÎ, Ali Vişne | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | AHMET, Ahmet Hasdemir | d. 1934 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Alim Yıldız | d. 26 Haziran 1968 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ALENÎ, Ali Vişne | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | AHMET, Ahmet Hasdemir | d. 1934 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Alim Yıldız | d. 26 Haziran 1968 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ALENÎ, Ali Vişne | d. 1949 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | AHMET, Ahmet Hasdemir | d. 1934 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Alim Yıldız | d. 26 Haziran 1968 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | ALENÎ, Ali Vişne | d. 1949 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | AHMET, Ahmet Hasdemir | d. 1934 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Alim Yıldız | d. 26 Haziran 1968 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ALENÎ, Ali Vişne | d. 1949 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | AHMET, Ahmet Hasdemir | d. 1934 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Alim Yıldız | d. 26 Haziran 1968 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ALENÎ, Ali Vişne | d. 1949 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |