ÜFTÂDE-ZÂDE, Mustafa Efendi

(d. ?/? - ö. 1017/1608)
tekke şairi
(Tekke / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

16. yüzyılda Bursa’da doğmuştur. Babası Mehmed Muhyiddin Üftâde (ö. 988/1580) olup, Bursa’da Pınarbaşı semtinde kendi adıyla kurduğu Üftâde Dergâhı’nın ilk şeyhidir. Mustafa Efendi Üftâde-zâde diye bilinmektedir. Ancak bu isimle bilinen iki kişi daha vardır ki, bunlardan biri 1134/ 1721, diğeri de 1217/1802 tarihlerinde vefat etmişlerdir. Hayatı hakkında bilgi verdiğimiz Mustafa Efendi, Şeyh Üftâde’nin büyük oğlu olup, küçük yaştan itibaren babasından ders almıştır. Aynı zamanda ondan tasavvufi eğitimini tamamlamış ve Celvetiyye tarikatının icazetini almıştır. İlim tahsili esnasında akranları arasında temayüz ederek babasının dikkatini çekmiştir. Ancak Şeyh Üftâde küçük oğlu Mehmed Efendi’nin ömrünün kısa olacağını öğrendiğinden kendisinden sonra yerine önce küçük oğlunun postnişin olmasını vasiyet etmiştir. Mustafa Efendi, babasının sağlığında ticaretle uğraşmış, Ulu Cami’de müezzinlik yapmıştır. Babasının yerine dergâh şeyhi olan Şeyh Mehmed Efendi’nin kısa bir müddet sonra vefat etmesi (ö. 994/1586) üzerine yerine Üftâde Dergâhı şeyhi olan Mustafa Efendi yaklaşık 20 yıl boyunca dergâhta hizmet etmiştir. 1608'de Vefat ettiğinde babası Şeyh Üftâde’nin Bursa Hisar semtindeki türbesine defnedilmiştir. Yerine oğlu Kutub İbrahim Efendi söz konusu dergâhın şeyhi olmuştur.

Vaktinin büyük çoğunluğunu uzlet hayatı, ibadet ve tevhid ü ezkar ile geçiren Şeyh Mustafa Efendi’nin şair yaradılışlı bir kimse olduğu kaynaklarda yer almaktadır. 
 

Kaynakça

Bahadıroğlu, Mustafa (1995). Celvetiyye’nin Piri Hz.Üftâde ve Dîvân’ı. Bursa: Üftâde Kur’an Kursu Öğrencilerini Derneği Yay.

Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri. Bursa: Asa Kitabevi.

Bakırcı Mehmed Raşid. Zübdetü’l-Vekayi’ der Belde-i Celile-i Burusa. Ankara: Türk Tarih Kurumu Ktp, Yazmalar No:58. vr.151a.

Baldırzâde Selisî Şeyh Mehmed (2000). Ravza-i Evliyâ. hzl. Mefail Hızlı-Murat Yurtsever. Bursa: Arasta Yay.

İsmail Beliğ (1302/1884). Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdiredân (Tıpkıbasım). Bursa: Hüdavendigâr Vilayeti Matbaası.

Kara, Mustafa (2012). Bursa’da Tarikatlar ve Tekkeler. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi Yay.

Mehmed Fahreddin, Gülzâr-ı İrfân. İstanbul: Millet Ktp. Ali Emirî. nu.1089. vr. 146b.

Mehmed Şemseddin (1997). Bursa Dergâhları Yâdigâr-ı Şemsî I-II. hzl. Mustafa Kara-Kadir Atlansoy. Bursa: Uludağ Yay.

Öcalan, Hasan Basri (2000). Bursa’da Tasavvuf Kültürü (XVII. Yüzyıl). Bursa: Gaye Kitabevi.

 "Mustafa” (2006). Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 6. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 447.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HASAN BASRİ ÖCALAN
Yayın Tarihi: 17.02.2015
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Beyit:
Cezbe-i aşkınle ey dil yine cevelân eyleyem
Bu tenüm tennûrına bağrımı büryân eyleyem

Bana bu derdi ezelden çünki Hakk etmiş nasîb
İstemem dersen tabîbâ derde dermân eyleyem

Mehmed Şemseddin (1997). Bursa Dergâhları Yâdigâr-ı Şemsî I-II. hzl. Mustafa Kara, Kadir Atlansoy. Bursa: Uludağ Yay. 68.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HÂŞİMÎ, Bakkâl-zâde Seyyid Mehmed Çelebid. ? - ö. 1641\\\'den sonraDoğum YeriGörüntüle
2MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Doğum YeriGörüntüle
3KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. 1644Doğum YeriGörüntüle
4HÂŞİMÎ, Bakkâl-zâde Seyyid Mehmed Çelebid. ? - ö. 1641\\\'den sonraDoğum YılıGörüntüle
5MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Doğum YılıGörüntüle
6KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. 1644Doğum YılıGörüntüle
7HÂŞİMÎ, Bakkâl-zâde Seyyid Mehmed Çelebid. ? - ö. 1641\\\'den sonraÖlüm YılıGörüntüle
8MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Ölüm YılıGörüntüle
9KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. 1644Ölüm YılıGörüntüle
10HÂŞİMÎ, Bakkâl-zâde Seyyid Mehmed Çelebid. ? - ö. 1641\\\'den sonraMeslekGörüntüle
11MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680MeslekGörüntüle
12KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. 1644MeslekGörüntüle
13HÂŞİMÎ, Bakkâl-zâde Seyyid Mehmed Çelebid. ? - ö. 1641\\\'den sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. 1644Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂŞİMÎ, Bakkâl-zâde Seyyid Mehmed Çelebid. ? - ö. 1641\\\'den sonraMadde AdıGörüntüle
17MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Madde AdıGörüntüle
18KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. 1644Madde AdıGörüntüle