Madde Detay
VİSÂLÎ
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı İsâ. Aydınlıdır. Ailesi ve eğitimi üzerine bilgimiz yoktur. II. Bayezıd ve Yavuz Selim zamanlarında Edirne’de Saray-ı Âmire hocalığı yaptı. Şairler arasında, adının İsâ olmasından dolayı Hıristiyan ve sünnetsiz olduğu da söylenmiştir. Bu hususta hakkında çağdaşı Şevkî’nin yazdığı kıt’ada geçen “Şi’r içinde gayr-ı farziyyâtı arz eyler bize” mısraı da buna delalet eder. Sehî Tezkiresi’nde dilinde kekemelik olduğu belirtilmektedir. Hayatı hakkında fazla bilgi bunulmayan Visâlî, Yavuz Selim devrinde Edirne’de saray hocalığı görevindeyken öldü. Şair hakkında kaynaklarda yer alan bilgiler göz önüne alındığında Sicill-i Osmanî’de “Visâlî Çelebi. Sünnetsiz” ve “Visâlî Çelebi” başlıkları altında iki ayrı şair gibi takdim edilmesinin doğru olmadığı anlaşılmaktadır. Sade Türkçecilikten söz edilince ismi anılan üç şairden biri (Diğerleri Edirneli Nazmî ve Tatavlalı Mahremî) budur. Kaynaklarda Divan’ı ve mahbûbların isimlerinin her biri için alfabetik olarak söylenmiş gazelleri olduğu kaydedilmektedir ki, gerçekten Mecma’u’n-Nezâ’ir’de yer alan çok sayıdaki şiirinden bir kısmını bu tür gazeller oluşturmaktadır. Sehî Bey terbiye sınırlarını aşan şiirler yazan Visâlî’nin şiirlerini tatsız ve can sıkıcı bulmaktadır. Ancak Sehî de dahil olmak üzere tezkire yazarları şairin şiir sanatını, ilm-i beyân ve aruzu hakkıyla bildiği ve bu yüzden diğer şairlerin şiirlerine teknik yönden türlü müdahalelerde bulunduğundan bahsetmektedirler. Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’inde 13, Pervâne Bey Mecmuası’nda 33, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde 35 adet şiiri yer almaktadır. 16. yüzyılın en önemli şiir mecmuası olan bu mecmuaların üçünde de bu miktarda şiirinin bulunması Visâlî’nin devrinde ne denli beğenildiğinin göstergesidir.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ. Ankara: AKM Yay.
Eğridirli Hacı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi No. 5782, vr. 80a, 131a, 141a…
Kaf-zâde Fâizî. Zübdetü’l-Eş’âr. Milli Kütüphane, Yz. A. 679, vr. 124b.
Köksal, M. Fatih (hzl.)(2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013]
Köksal, M. Fatih (2007). “Visâlî”. Türk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 8. Ankara: AKM Yay. 537.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.
Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat No. 406, vr. 11a, 57a, 100b…
Riyâzî. Riyâzü’ş-Şu’arâ. Süleymaniye Kütüphanesi, Es’ad Ef. No. 3871, vr. 114a.
Sehî (1325). Tezkire-i Sehî. İstanbul: Matbaa-i Âmidî.
Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.
“Visâlî” (1998). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Dergâh Yay. 536.
Yaltkaya, Şerafettin ve Kilisli Rıfat Bilge (hzl.) (1971). Kâtip Çelebi, Keşf-el-Zunûn. İstanbul: MEB Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 05.09.2013Güncelleme Tarihi: 03.11.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Bir belâ-engîz bâlâsına oldum mübtelâ
Âh kim bugün getürdüm başuma müşkil belâ
Turresi dâm-ı belâdur yâ kemend-i hâdisât
Kim anuñ her bir kılında bagludur biñ mübtelâ
Yüzüñe yüz sürmedi kimse meger kim kâkülüñ
Urmadı zülfüñ ucına el meger bâd-ı sabâ
Nâzenînüñ nâzı hoşdur nâz idene dûstum
Hûblar içinde olma dünye gibi bî-vefâ
Gözlerüñ ne Türk-i tîr-endâzdur kim gamzeden
Câna bunca tîr urur itmez birisinde hatâ
Kumrıyı her gün çenâruñ dalı üstinde tutar
Her seher okıdugiçün kaddüñe medh ü senâ
Yâd idicek zülf ü ruhsâruñ namâz içre imâm
Gâh ve’l-leyli izâ yagşâ okur geh ve’d-duhâ
Leblerüñ hurmâlarından virdügüñ demde zekât
Baña in’âm ide gör kim hem garîbem hem gedâ
Göricek yüzüñ Visâli’nüñ du’âlar itdügi
Bu ki dirler subh vakti müstecâb olur du’â
(Köksal, M. Fatih (hzl.)(2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013].110.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 05.09.2013Güncelleme Tarihi: 03.11.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Bir belâ-engîz bâlâsına oldum mübtelâ
Âh kim bugün getürdüm başuma müşkil belâ
Turresi dâm-ı belâdur yâ kemend-i hâdisât
Kim anuñ her bir kılında bagludur biñ mübtelâ
Yüzüñe yüz sürmedi kimse meger kim kâkülüñ
Urmadı zülfüñ ucına el meger bâd-ı sabâ
Nâzenînüñ nâzı hoşdur nâz idene dûstum
Hûblar içinde olma dünye gibi bî-vefâ
Gözlerüñ ne Türk-i tîr-endâzdur kim gamzeden
Câna bunca tîr urur itmez birisinde hatâ
Kumrıyı her gün çenâruñ dalı üstinde tutar
Her seher okıdugiçün kaddüñe medh ü senâ
Yâd idicek zülf ü ruhsâruñ namâz içre imâm
Gâh ve’l-leyli izâ yagşâ okur geh ve’d-duhâ
Leblerüñ hurmâlarından virdügüñ demde zekât
Baña in’âm ide gör kim hem garîbem hem gedâ
Göricek yüzüñ Visâli’nüñ du’âlar itdügi
Bu ki dirler subh vakti müstecâb olur du’â
(Köksal, M. Fatih (hzl.)(2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013].110.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 03.11.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Bir belâ-engîz bâlâsına oldum mübtelâ
Âh kim bugün getürdüm başuma müşkil belâ
Turresi dâm-ı belâdur yâ kemend-i hâdisât
Kim anuñ her bir kılında bagludur biñ mübtelâ
Yüzüñe yüz sürmedi kimse meger kim kâkülüñ
Urmadı zülfüñ ucına el meger bâd-ı sabâ
Nâzenînüñ nâzı hoşdur nâz idene dûstum
Hûblar içinde olma dünye gibi bî-vefâ
Gözlerüñ ne Türk-i tîr-endâzdur kim gamzeden
Câna bunca tîr urur itmez birisinde hatâ
Kumrıyı her gün çenâruñ dalı üstinde tutar
Her seher okıdugiçün kaddüñe medh ü senâ
Yâd idicek zülf ü ruhsâruñ namâz içre imâm
Gâh ve’l-leyli izâ yagşâ okur geh ve’d-duhâ
Leblerüñ hurmâlarından virdügüñ demde zekât
Baña in’âm ide gör kim hem garîbem hem gedâ
Göricek yüzüñ Visâli’nüñ du’âlar itdügi
Bu ki dirler subh vakti müstecâb olur du’â
(Köksal, M. Fatih (hzl.)(2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013].110.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Bir belâ-engîz bâlâsına oldum mübtelâ
Âh kim bugün getürdüm başuma müşkil belâ
Turresi dâm-ı belâdur yâ kemend-i hâdisât
Kim anuñ her bir kılında bagludur biñ mübtelâ
Yüzüñe yüz sürmedi kimse meger kim kâkülüñ
Urmadı zülfüñ ucına el meger bâd-ı sabâ
Nâzenînüñ nâzı hoşdur nâz idene dûstum
Hûblar içinde olma dünye gibi bî-vefâ
Gözlerüñ ne Türk-i tîr-endâzdur kim gamzeden
Câna bunca tîr urur itmez birisinde hatâ
Kumrıyı her gün çenâruñ dalı üstinde tutar
Her seher okıdugiçün kaddüñe medh ü senâ
Yâd idicek zülf ü ruhsâruñ namâz içre imâm
Gâh ve’l-leyli izâ yagşâ okur geh ve’d-duhâ
Leblerüñ hurmâlarından virdügüñ demde zekât
Baña in’âm ide gör kim hem garîbem hem gedâ
Göricek yüzüñ Visâli’nüñ du’âlar itdügi
Bu ki dirler subh vakti müstecâb olur du’â
(Köksal, M. Fatih (hzl.)(2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 20.03.2013].110.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Ercüment Alacakaptan | d. 1923 - ö. 02 Mart 2001 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Refik Aydın | d. 1950 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Ali Rıza Ertan | d. 1944 - ö. 12 Şubat 1979 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Ercüment Alacakaptan | d. 1923 - ö. 02 Mart 2001 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Refik Aydın | d. 1950 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Ali Rıza Ertan | d. 1944 - ö. 12 Şubat 1979 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ercüment Alacakaptan | d. 1923 - ö. 02 Mart 2001 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Refik Aydın | d. 1950 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Ali Rıza Ertan | d. 1944 - ö. 12 Şubat 1979 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Ercüment Alacakaptan | d. 1923 - ö. 02 Mart 2001 | Meslek | Görüntüle |
11 | Refik Aydın | d. 1950 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Ali Rıza Ertan | d. 1944 - ö. 12 Şubat 1979 | Meslek | Görüntüle |
13 | Ercüment Alacakaptan | d. 1923 - ö. 02 Mart 2001 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Refik Aydın | d. 1950 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ali Rıza Ertan | d. 1944 - ö. 12 Şubat 1979 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ercüment Alacakaptan | d. 1923 - ö. 02 Mart 2001 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Refik Aydın | d. 1950 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Ali Rıza Ertan | d. 1944 - ö. 12 Şubat 1979 | Madde Adı | Görüntüle |