Madde Detay

Zâtî mahlaslı bu şair, tezkirelerde madde başı olarak yer almamaktadır. Ancak Âşık Çelebi meşhur Zâtî’nin biyografisinde ondan da bahsetmektedir. Buradan şairin Zâtî’yle aynı dönemde yaşadığı anlaşılmaktadır. Âşık Çelebi’nin (Meredith-Owens 1971: 277b) anlattığına göre bir şiir meclisine Zâtî-i Hallâc da gelir. Necâtî onun da mahlasının Zâtî olduğunu öğrenince bir şiirini okumasını ister. Şiiri dinledikten sonra da “Bre edebsiz! Bu sermâye ile Zâtî’nin karşısına çıkup onunla boy ölçüşmek senin ne haddine!” diyerek onu azarlar ve “Vallahi şimdi İstanbul’a padişahın yanına gidiyor olsaydım, bir mahlası kullanan kudretli bir şair varken her küstah taklitçi o mahlası kullanamasın diye bir kaside yazar ve padişahımıza arz ederdim.” der ve meclisinden kovar. Pervâne Bey Mecmû’ası’nda iki, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde bir şiiri bulunan Zâtî’nin, devrinde fazla tanınmayan, pek de velud olmayan bir şair olduğu tahmin edilmektedir. Âşık Çelebi’nin anlattığı olaya itibar edilirse Pervâne Bey Mecmû’ası’nda (vr. 118b, 590b) şairin mahlasının Zâdî şeklinde geçmesinin doğru kabul edilmemesi gerekir. Nitekim adı geçen mecmuadaki şiirlerden birinin Mecma’u’n-Nezâ’ir’dekiyle aynı oluşu Zâdî-i Hallâc’ın başka bir şair olma ihtimalini de ortadan kaldırmaktadır.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013].

Meredith-Owens, G. M. (hzl.) (1971). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (Meşâ’irü’ş-Şu’arâ or Tezkire of Âşık Çelebi). London: Brydone Printers Ltd. vr. 277a.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. Nr. 406. vr. 118b, 590b.

Gazel

Her kim ey şâh işigünde yüzini hâk eyler

Külehin göge atar cânı ferahnâk eyler

Gül yüzün vasfını bülbül nice medh eyledi kim

Gül güler gonçe o şevke yakasın çâk eyler

Zerrece agzunı fehm idemedi pîr-i hıred

Acabâ kılca miyânun nice idrâk eyler

Ey tabîb-i dil ü cân hecrüne sabr eyleyelüm

Şerbet-i vaslun anı zehr ise tiryâk eyler

Zâti’yem bûsene cân virmege cânlar virürem

Sanma bir bûseye cân virmege imsâk eyler

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.07.2013]. 841.)