Madde Detay

Hayatı hakkındaki bilgiler kısıtlıdır. 1897 ya da 1898 yılında Antakya’da doğmuştur. Darülfünûn Edebiyat Fakültesi’nden mezun olmuş, daha sonra Afyon Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak tayin edilmiştir. Gökaytaç soyadını alarak Zekeriya Gökaytaç adını kullanmaya başlamıştır. Hataylı olduğunun anlaşılması üzerine Bakanlar Kurulu Kararı ile 1938 yılında Hatay’a gitmesine izin verilen Zekeriya Rıza, Antakya Erkek Lisesi’nde müdürlük ve edebiyat öğretmenliği görevlerinde bulunmuş, 1939 yılında Afyon’a geri dönüş yapmıştır. Afyon Halkevi bünyesindeki çalışmalarıyla dikkat çeken Zekeriya Rıza, 1940 yılında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından izinsiz olarak ayrılmış ve 1948 yılının sonunda Resmi Gazetede yayımlanan karar ile vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Ölüm tarihi ve yeri bilinmemektedir.

Edebiyat Fakültesi’nde eğitim almak için İstanbul’a gelen Zekeriya Rıza, neşrettiği Şâir-i A’zam adlı eseriyle dikkat çekmiş ve bu eser vasıtasıyla tanınmıştır. Abdülhak Hâmid’e ithaf edilen ve baştan sona Hâmid övgüsünü içeren Şâir-i A’zam, dönemin Hâmid algısını önemli ölçüde yansıtmaktadır. Hamid'in eserlerini ve şahsiyetini konu alan Şâir-i A’zam, doğrudan Hamid'e ithaf edilmiş olması ve şairin en meşhur unvanıyla aynı adı taşıması bakımından dikkat çekicidir. Mesnevi nazım biçimiyle kaleme alınan bu manzume, Abdülhak Hamid'in övgüsü ile başlar. Daha sonra Hamid'in şiir ve tiyatrolarının muhtevası ve tesirleri hakkındaki akisler aktarılır. Zekeriya Rıza'nın ilk eseri olan Şair-i Azam, onun ciddi şekilde Abdülhak Hamid'den etkilendiğini de ortaya koymaktadır. Özellikle Hamid'in dehasına vurgu yapan Zekeriya Rıza, eserin sonuna eklediği “Nazar-ı Dikkate” başlıklı yazıda, şiirde aşırıya kaçan bazı ifadeler için açıklama yapmak durumunda kalmıştır. Şâir-i A’zam’ın arka kapağında Zekeriya Rıza'nın neşredilecek üç eserinden söz edilmiştir. Yanardağ (vatanî piyes), Leyla (manzum ve mensur piyes) ve Şahika (şiir mecmuası) adlı bu eserler kütüphane kataloglarında mevcut değildir.

Zekeriya Rıza’nın ayrıca Afyon Lisesi’ndeki görevi esnasında neşrettiği Hicran Sabahı ve Armağan adlı iki şiir kitabı daha bulunmaktadır. Aşk, özlem, gurbet acısı, yalnızlık gibi ferdî konuların yanı sıra toplumsal meselelere de temas eden Hicran Sabahı, esere adını veren ve daha önce Millî Mecmua’da neşredilen bir şiirle başlamaktadır. Armağan ise daha çok Cumhuriyet’in temel ilke ve inkılaplarını, Millî Mücadele kahramanlarını konu edinen hamasî bir hüviyete sahiptir. Eserde devlet büyüklerine ithaf edilen şiirler de yer almaktadır. Zekeriya Rıza’nın ayrıca Millî Mecmua, Kurtulan Yurd ve Taşpınar gibi dergilerde çeşitli şiirleri ve yazıları da yayımlanmıştır.