Madde Detay

Diyarbakır'a bağlı Çermik ilçesinde doğdu. Kilis kaymakamı Sa'dullah Bey ve Kilis müftüsüne, Halep valisi Süreyyâ Paşa'ya yazdığı kasidelerden ömrünün önemli bir kısmını Halep ve Kilis'te geçirdiği ve Kilis'te vefat ettiği tahmin edilmektedir. Bir kasidesinden Ricâl-i Nakşbendiye'den Mehmed Can Hazretleri'ne müntesip olduğu anlaşılmaktadır.

Çermikli Zihnî'nin bilinen tek eseri olan Dîvân'ı 91 sayfa hâlinde 1291'de Dîvân-ı Zihnî-i Çermikî adıyla basılmıştır. Dîvân'da 12 kaside, 6 müseddes, 2 muhammes, 8 tahmis, 1 murabba', 23 tarih manzumesi, 1 müstezad, 207 gazel yer almaktadır.

Çermikli Zihnî güçlü taşra şairlerindendir. Dîvân'ındaki manzumelerden divan edebiyatı mazmunlarına hakim olduğu görülmektedir. Yazdığı tarih manzumeleri ve devrin ileri gelenlerine sundukları kasideler dönemindeki bazı kişilere ve olaylara ışık tutmaktadır.

Beysanoğlu, Şevket (1997). Diyarbakırlı Fikir ve Sanat Adamları. C. II. Ankara:

Erdemir, Nale (2005). Dîvân-ı Zihnî-i Çermikî. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya. Sakarya Üniversitesi.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. IV. İstanbul: Dergah Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  C.I. Ankara: Bizim Büro Yay.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). "Zihnî". C. VIII. İstanbul: Dergah Yay. 659.

Ünver, N. (2007). "Zihnî". Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. VIII. Ankara: AKM Yay.

Gazel

Sırr-ı sahbâ-yı ezel câm-ı leb-i nâbındadır

Nûr-ı hurşîd-i ebed ruhsâr-ı pür-tâbındadır

Secde-gâhından başın kaldırmaz erbâb-ı niyâz

Kıble-i matlab kaşın ser-tâk-ı mihrâbındadır

Mushaf-ı hattından ancak sırr-ı ma'nâdır garaz

İştiyâk-ı dil ne elfâz u ne elkâbındadır

Niçe bin şîr-i dili çekdi mukayyed eyledi

Bend-i zencîr-i muhabbet zülf-i kullâbındadır

Keyfe mâ-kâne yekûn keyfiyyetin bildirmege

Câm-ı aşkın zâhidâ bir cur'a işrâbındadır

Eylemem dâd u sited-gâh-ı temennâdan ferâg

Halk hep kesb-i ma'âşın kayd-ı esbâbındadır

Her sühanda nükte-i ma'nâya dikkat eyle kim

Gavta-hârın çeşmi bahrin dürr-i nâ-yâbındadır

Câhil-i dünyâ-perestin ülfetinden kıl hazer

Er olan zâtın nişânı tavr-ı ahbâbındadır

Zihniyâ kat'-ı ümîd etmem der-i dildârdan

Çeşm-i muhtâc-ı gedâ her dem kerem bâbındadır

(Erdemir, Nale (2005). Dîvân-ı Zihnî-i Çermikî. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya. Sakarya Üniversitesi. 160, 161.)