Madde Detay

Mahlası Bostânî/Bustânî ya da Bistânî şeklinde okunabilecek bu şair hakkında tezkirelerde ve diğer biyografik kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Bugünkü tespitlere göre onun mahlası bir gazeline yer verilmesi dolayısıyla Bahru’l-Ma’ârif veya Kâsımî Mecmû’ası da denilen eserde geçmektedir. Bu manzumenin başına “Gazel-i Bostânî fî-Cülûs-ı Mustafâ Han” ibaresi yazılmıştır. Şiirin bir beytinde Mustafa Han’ın “çâh”tan kurtularak tahta geçtiğine işaret edilmekte, bu da zindân/hücre hayatından sonra tahta geçen Sultan I. Mustafa’nın biyografisi ile örtüşmektedir. Sultan Mustafa’nın cülusu olan 1026/1617 da 1034/1625 yılında kaleme alınan Kâsımî Mecmû’ası’nın yazım tarihiyle uyuşmaktadır. Bu nedenle Bostânî’nin 16. yüzyıl sonları ile 17. yüzyılın ilk yarısında yaşamış olabileceğini tahmin etmek mümkündür. Şairin mahlasını Bostânî okursak o, kaynaklarda Şeyhülislâm Bostanzâde Mehmed Efendi (öl. 1006/1598) ile oğlu Şeyhülislâm Bostanzâde Mehmed Efendî (öl. 1035/1627) ve Bostanzâde Mustafâ (öl. 977/1570) gibi âlimlerin yetiştiği Bostanzâde ailesine mensup biri, hatta oğul Bostanzâde Mehmed Efendi'nin kendisi de olabilir. Ayrıca edebiyatımızda Bostanzâde İbrâhim Azerî (öl. 1057/1647) ve Bostanzâde Yahyâ Efendi (Öl. 1049/1639) gibi şair ve nasirler de bulunmaktadır. 

Aksoyak, İsmail Hakkı. “ÂZERÎ, Bostanzâde İbrahim Âzerî Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2087 . [erişim tarihi: 17.12.2018].

Aksoyak, İsmail Hakkı. “BOSTANZADE, Mehmed Efendi b. Şeyhülislâm Bostanzâde Mehmed Efendi b. Mustafa Efendi b. Bostan Efendi b. Tireli Mehmed Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6803. [erişim tarihi: 17.12.2018].

Doğan, Ahmet. “BOSTANZÂDE, Mehmed Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3909. [erişim tarihi: 17.12.2018].

Kâsımî. Bahru’l-Ma’ârif. Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Seyfettin Özege Yazma Eser Koleksiyonu. ASL 625 Mec. 83.

Sucu, Nurgül. “YAHYÂ, Bostanzâde Yahyâ Efendi”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=1334 .[ erişim tarihi: 17.12.2018].

Gazel-i Bostânî fî​-Cülûs-ı Mustafâ Han

Bihamdillah yine peyk-i beşâret geldi her şâra

Ki virdi Hazret-i Mevlâ bu dem tahtın cihân-dâra

Kaluben Hazret-i Yûsuf gibi çâh içre nice dem

Niyâz eyledi ol yerde Cenâb-ı Rabb-i Gaffâra

Şu dem ki şehriyâr oldı bu âlem mülkine ol şâh

Hemân ol demde havf irdi umûmen cümle küffâra

Temennâmuz budur Hakdan ahibbâsı ola mesrûr

Ki Lehdür anun a’dâsı vücûdı ola bin pâre

Yagup bârân-ı rahmetler bu âlem mülkine ol dem

Bu dünyâ milketi cümle sanasın döndi gülzâra

Devâm-ı devletinden çün bulupdur herkes âsâyiş

Anun içün cihân halkı du’âlar itdi hünkâra

İlâhî Mustafâ hakkı vir ana fursat u nusret

Ne gam düşerse bed-hâhı anun feryâd ile zâra

Hudâ şân-ı vücûdını anun hıfz ide âfetden

Du’âlar eyle Bostânî demâdem sen de Settâra

(Kâsımî. Bahru’l-Ma’ârif. Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi Seyfettin Özege Yazma Eser Koleksiyonu. ASL 625 Mec. 83. yk. 244b.)