Mehmet Şemsi Akanyeti

Mehmet Şemsi, Saygın Akanyeti
(d. 20 Mart 1947 / ö. -)
Mimar, yazar, şair
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Mehmet Şemsi Akanyeti, Kıbrıs'ın Limasol kazasına bağlı Yalova (Piskobu) köyünde Salih Bey ve Ferdiye Hanım'ın en büyük çocuğu olarak dünyaya geldi. Kadriye ve Hatice adlarında iki kız kardeşi oldu. Babası Salih Bey'in mesleği çiftçilik idi. Akanyeti soyadını almadan önce kayıtlardaki ismi Mehmet Şemsi Salih'i kullandı. Ailesiyle birlikte, 1974 Rum saldırıları nedeniyle köyünü terk ederek İngiliz Üssü'ne sığındı ve daha sonra kuzeye yerleşti.

Okula başlamadan okumayı öğrendi. İlköğrenimini Yalova İlkokulu'nda, liseyi ise Limasol'da 19 Mayıs Lisesi'nde tamamladı. Üniversite eğitimine başlamadan önce mesleğine karar verebilmek için bir gemi yolculuğuna çıktı. Türkiye, Yunanistan, İtalya, Fransa gibi çeşitli ülkeleri görerek İngiltere'ye kadar gitti. Kıbrıs'ta yaklaşık üç buçuk yıl İngiliz üslerinde çalıştı. Resim ve geometriyi sevdiğinden meslek olarak mimarlığı seçerek İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ne kaydını yaptırdı. Buradaki beş yıllık eğitimini bitirerek 1973 yılında "yüksek mühendis" olarak mezun oldu. Lefkoşa'da serbest mimar olarak çalışmaya başladı. 33 yaşındayken Gülser Hanım'la evlendi. Otar adlı bir oğlu ve İme adlı bir kızı dünyaya geldi. Meslekî ve edebî çalışmalarının yanı sıra Kıbrıs'ta satranç sporunun yaygınlaşması için çalıştı. 1985 yılında Kuzey Kıbrıs Satranç Federasyonu'nu kurdu ve başkanlığını yürüttü. Şiir yazmaya devam etmekle birlikte edebiyat çevrelerinden uzak yaşamayı tercih etti. 2018 yılı itibarıyla Lefkoşa'daki kendine ait ofiste mimarlık çalışmalarını sürdürmektedir.

Edebiyata olan ilgisi çok erken yaşlarda fark edildi ve öğretmenlerinin teşvikiyle yazılar yazdı. Öğrencilik yıllarında okul gazetesinde çıkan ve fizikte sesi tanımlayan "Ses" başlıklı yazısı, yayımlanan ilk yazısıdır. Ortaokul yılları boyunca Bozkurt ve Halkın Sesi gazeteleri, şiir ve yazı denemelerine yer verdi. 19 Mayıs Lisesi'nde öğrenciyken okulun dergisinde "Lacivertler" adlı şiiri yayımlandı. Renkler içinde lacivertin ayrı bir şahsiyeti olduğunu düşündüğünden ve diğer renklere göre ses, söyleyiş açısından farklı bulduğundan birçok şiirinde laciverti kullandı. Ayrıca "2" rakamı ve "uzay" şiirlerinde sıklıkla karşılaşılan imgelerdir. Edebiyatla ilgili olarak yayımlanmış iki kitabından birincisi, Yarınsızlık (1977) adlı romanıdır. Başında ve sonunda uzayla ilgili bölümler bulunan romanda, Kıbrıs'ta 1974 yılı yazını yaşayan bir Türk ailesinin fertleri ekseninde Kıbrıs Türklerinin göç, çatışma, ekonomi gibi temel meseleleri anlatılır. Eserde yazar ve ailesinden izler bulmak mümkündür.

Şiirlerini topladığı ikinci kitabı, 2 Ansızın Arasında Yaşamak (1978) adını taşır. Şaire göre, "birinci ansızın" doğum, "ikinci ansızın" ölümdür. Orhan Veli Kanık ve Nazım Hikmet etkisinde şiir yazmaya başladığından bütün şiirlerinde ironi, söz oyunu, serbset çağrışım ve vezni kırma özelliği dikkat çeker. Bazı şiirlerinde anlam ve duyguyu serbest bırakma isteğiyle adlandırma yerine numaralandırmayı tercih eder. "3.2.16." başlıklı şiiri bu özelliğine etkili bir örnektir: "ansızın doğmuşum 1 / ansızın öleceğim 2 / ve / 2 ansızın arasında / sen / 3. ansızın'ımsın" (Akanyeti 2008: 140). Dosya hâlinde henüz yayımlanmamış birçok şiiri bulunmaktadır.

Kaynakça

Fedai, Harid (1997). Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 9 (Batı Trakya ve Kıbrıs Türk Edebiyatı). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları: 394-397.

Demiryürek, Meral (2018). Lefkoşa (KKTC)'da Saygın Akanyeti'nin mimarlık ofisinde gerçekleşen görüşme.14 Temmuz 2018

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MERAL DEMİRYÜREK
Yayın Tarihi: 13.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
YarınsızlıkBaşaran Matbaası / İstanbul1977Roman
2 Ansızın Arasında YaşamakEvren Yayınları / İstanbul1978Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Leventd. 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Harid Fedaid. 12 Ekim 1930 - ö. 13 Ekim 2017Doğum YeriGörüntüle
3Tamer Öncüld. 3 Ekim 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Tülay Bilginerd. 07 Ocak 1947 - ö. 21 Nisan 2021Doğum YılıGörüntüle
5Nurullah Cand. 21 Haziran 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6DİVANE/CAVAKLI, Dursun Cavaklıd. 1947 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Süheyla Acard. 27 Ekim 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Zeynep Aliyed. 15 Ağustos 1952 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Turhan Oktayd. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Mete Şamilgild. 1934 - ö. 2015Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Necmiye Alpayd. 23 Kasım 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12İbrahim Altund. 30 Temmuz 1969 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Göktürk Mehmet Uytund. 27 Eylül 1935 - ö. 2 Temmuz 2001Madde AdıGörüntüle
14ŞEMSÎ, Şemseddin Karamand. 1927 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Mehmet Öztekd. 1 Eylül 1977 - ö. ?Madde AdıGörüntüle