Madde Detay

Samsun’un Tekkeköy ilçesine bağlı Çırakman köyünde doğdu. Öğretmen Sıdıka Hanım ile mübaşir Emin Alkan’ın oğludur. Aile kökeni Sivas Şarkışla’dır. İlköğrenimini Samsun İnönü İlkokulunda tamamlayan Alkan, 1955’te Samsun On Dokuz Mayıs Lisesinden mezun oldu. Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde tamamladı (1960). 1960-1965 yılları arasında sırasıyla Samsun’da maiyet memurluğu; Mesudiye, Derze, Vezirköprü, Ladik, Darende ve Esbiye’de kaymakamlık yapmıştır. 1966 yılında Brüksel Inbel Enstitüsünde halkla ilişkiler alanında staj gördü. 1965-67’de Turizm Bakanlığı Periyodik Yayınlar şube müdürlüğü; Millî Prodüktivite Merkezi iktisat uzmanlığı (1969-1971) görevlerinde bulundu. 1967-1969 yılları arasında yedek subay olarak görev yaptı. TRT Ankara Televizyonu yapımcılık ve yönetmenliği ile gazete yazarlığı (1973-93) yaptıktan sonra emekli oldu. 12 Mart sürecinde TRT’deki görevinden uzaklaştırılınca İstanbul’a yerleşti. İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Yüksekokulunda öğretim görevliliği yaparak yaşamını sürdürdü (1973-83). Bir süre Belçika Tarım Bakanlığında iktisatçı olarak görev yapan Alkan 1985-1989 yılları arasında kuruculuğunu yaptığı Deyiş Yayınları’nı yönetti. İyi derecede Fransızca ve orta derecede İngilizce bilmekteydi. Birsen Alkan ile evli olan şairin bir oğlu (Aydın Tozan) ve bir kızı (Elif Su) bulunmaktadır. Oğlu ve kızı da şair ve çevirmendir.

Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS), ATURJET, Mülkiyeliler Birliği, PEN Yazarlar Derneği ve Türkiye Gazeteciler Derneği üyesi olan Erdoğan Alkan, sürekli basın kartı sahibiydi. Alkan, geçirdiği kalp krizi sonucu 20 Haziran 2014 günü 79 yaşında İstanbul’da vefat etti. Cenazesi ertesi gün Dolmabahçe Bezm-i Âlem Valide Sultan Camiinde kılınan cenaze namazının ardından Ortaköy Mezarlığında toprağa verildi. Kaymakam, TRT yapımcısı, öğretim görevlisi, gazeteci, iktisatçı olarak görev yapan Erdoğan Alkan; 1970 TRT Kitle İletişim Başarı Ödülü; Arthur Rimbaud’dan Seçme Şiirler ile 1982 Yazko Çeviri Büyük Ödülü ve 1989 TRT Dizi Film Senaryosu Ödülü sahibidir.

Erdoğan Alkan, ailesinin geçmişi nedeniyle çocukluğunda yaz tatillerini genellikle Şarkışla’da geçirmiş, yöredeki âşıklık geleneğine bağlı olarak küçük yaşlardan itibaren bağlama çalmayı öğrenmiş ve şiirle ilgilenmiştir. Şarkışla’da karşılaşıp konuştuğu Âşık Veysel’den etkilenerek şiir yazmaya başlamıştır. “Ben O İnsanlardan Değilim” başlıklı ilk şiiri 1957’de Türk Dili’nde, Paul Verlaine’den çevirdiği ilk şiir “Batan Güneşler” ise 1958’de Varlık dergisinde yayımlanmıştır. Alkan’ın şiir ve çevirileri Türk Dili, Varlık, Papirüs, Somut, Milliyet Sanat ve Yazko Edebiyat dergilerinde çıktı. Şiirlerinin yanı sıra Fransız şiir ve şairleri başta olmak üzere Batı edebiyatının ünlü şair, romancı ve düşünürlerinden birçok önemli eseri Türkçeye çevirmiştir.

Şiirlerinde İkinci Yeni’nin genel özelliklerinden yararlandığı kabul edildiyse de kendisi bu akımın “uydurma” ve “yapay” olduğun ileri sürmüştür. Cemal Süreya onu “Önceleri klasik bir duyarlılıkla kuruyordu şiirlerini. Sonraları zekâ şiirine yönelmiş, bir eğleni havasının çevresinde hareket etmeye başlamıştır” (Süreya 1966: 93) biçiminde değerlendirmiştir. Şiirlerinde “çoğunluk, duygusal ve insancıl konulara yönelen Erdoğan Alkan, Türk dilinin kıvraklığına varabilmiş, halk şiirinin lirizmiyle modern şiirin özgürlüğünü bağdaştırmaya çalışmıştır” (Akkoyunlu 2019). Ataol Behramoğlu da Erdoğan Alkan’ı “İkinci Yeni şiirinin genel özelliklerinden aşırıya kaçmadan, klasik kıta düzenine bağlı kalarak yararlanmış bir şair” (Behramoğlu 1987) olarak değerlendirmiştir. Şiirlerinin bir kısmı bestelenerek çeşitli sanatçılar tarafından yorumlandı. Âşık Veysel’in yaşamını konu alan Kör Oldum Veysel Oldum (1991) adlı romanı radyo oyununa uyarlanarak 1998’de yayımlandı.