Madde Detay
Cengiz Bektaş
(d. 26 Kasım 1934 / ö. 20 Mart 2020)
Mimar, Şair, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Denizli’de doğdu. Çocukluğu Denizli’de Çaybaşı Mahallesinde geçti. Annesinin adı Ayşe, babasının adı Halil Bektaş’tır. Esnaf bir babanın oğlu olan Bektaş’ın hayatta kalan erkek kardeşleri Cihan ve Ceylan Bektaş’tır. İlkokulu Denizli’de dördüncü sınıfa kadar Gazi İlkokulunda, beşinci sınıfı İstanbul Şehzadebaşı 56. İlkokulunda, ortaokul ve liseyi İstanbul Erkek Lisesinde bitirdi.
Mimarlığa ilk adımını ilkokul sonuna doğru Çocuk Haftası dergisinde yayınlanan ilk çizgisiyle atan Bektaş, lise yıllarında mimar olmaya karar kesi karar verdi. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde başladığı lisanseğitimini Münih Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümünde tamamladı (1959). 1960’ta Alman Şehircilik Akademisi kurslarına katıldı. 1959’dan itibaren Almanya’da serbest mimar olarak çalıştı. 1962’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne öğretim görevlisi olarak çağırılan Bektaş, 1962-63 öğretim yılında ODTÜ İnşaat işleri Başkanlığı, Mimarlık işliğini yönetti.
1954’te“Devlet Güzel Sanatlar Akademisi şiir yarışmasında birincilik Ödülü”nü; 1971’de“T.R.T. Şiir Başarı Ödülü”;1971’de“T.R.T. Kısa Metrajlı Film Başarı Ödülü”nü, 1988’de ″Türk Dil Kurumu″, 1992’de ″Haliçte Bir Taş Odanın Kitaplık Olarak Onarımı″ ile iki kez Ulusal Mimarlık Ödülü”nü; 1998’de“Serbest Mimarlar Derneği Eğitim BölümüÖdülü”nü; 2001’de “Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü”nü; 2003’te“Troya Şiir Ödülü”nü;2005’te Uluslararası O vidius; (Romanya) Şiir Ödülü”nü;2007’de“Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü”nü; 2012’de Dionysos Şiir Ödülü”nü; 2014’te “Uluslararası Mimar Sinan Ödülü”nüaldı.Türk mimarisine Cumhuriyet dönemi mimarlık tarihi örnekleri arasında sayılan yapılar kazandırdı.T.M.M.O.B., Türkiye Mimarlar Derneği, Koca Sinan Komitesi, İTÜ Şehircilik Enstitüsü Danışma Kurulu, TDK, PEN, Uluslararası Sanat Tenkitçileri Derneği, Yazarlar Sendikası gibi kurumlara da yöneticilik ve üyelik yapmıştır.
Amerika, Almanya ve Makedonya’da konuk öğretim görevliliği yapan Bektaş, Eskişehir Anadolu Üniversitesinde 1 yıl, Trakya Üniversitesinde 1,5 yıl ″Halk yapı Sanatı Sosyolojisi ″dersleri Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde 10 yıl ″Estetik″ dersi vermiştir. 20 Mart 2020 tarihinde vefat etti.
Edebiyata ilgisi çocukluk yıllarında ninesinden öğrendiği Yunus Emre şiirleriyle başladı.Edebiyat dünyasına 1950’de Denizli’de yerel bir gazetede yazdığı köşe yazıları adım attı. 1954’te Bedri Rahmi’nin jüride bulunduğu bir şiir yarışmasında aruzla yazdığı şiirle onuncu, serbest vezinle yazdığı şiirle birinci oldu.1960’ta şair Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Türkçe dergisinde ilk şiirini yayınlayarak yazın dünyasına kendisini kabul ettirdi.
Kültür hayatımıza, yetmişin üzerinde mimarlıkla ilgili kitap ve yirminin üzerinde şiir kitabı kazandıran sanatçı, mimarlıkta ve şiirde öz- biçim ilişkisine önem verdi. Bütün sanatlarla, disiplinlerle elele yazarak öz-biçim arasındaki uyumun sağlanması gerektiğini düşünen sanatçının şiirlerinde de iki disiplinin sentezlendiğini görmek mümkündür. Biçim ve içerik uyumunda Yunus Emre’nin şiirlerinden etkilendiğini belirten şair, şiirlerinde toplumda gördüklerini “az, öz ve sözü dolandırmadan” (Bektaş, 2011d: 23) yazma çabasında olmuştur. Sanat toplum içindir anlayışıyla şiirlerini yazar ve sanatı cemiyet içinde aktif bir müessese olarak anlamak, sanatkârı, ″insan ruhlarının mühendisi″ olarak görmek gerektiğini düşünür (Bektaş 2011b:36).
Bektaş’a göre şiir bilinen sözcüklerle yeni bir duyguyu, kavramı, bilinmeyeni ortaya koymaktır (Bektaş 2016b :24). Bunun için yazılarını aydınlık, mutlu, savaşsız bir ortam için yazdığını belirtir (Bektaş 2011b : 32). Bu yönüyle toplumcu şiire eklemlenen şair şiirlerinde aşk, sevgi, doğa, umut, mevsimler, direnme, barış, Akdeniz, hasret, su, kültür gibi temalara ağırlık vermiştir. Yine şiirlerinde geleneksel şiir yanında mitoloji ve masalların epistemolojik bir derinlik yarattığı görülür. Şiirin dilininmüziği olduğunu düşündüğü için yinelemeler ve ses tekrarlarının yapı içinde belirginleştiği şiirlerinin çoğunluğunu serbest tarzda kaleme almıştır.
1981 yılında Tılsımlı Kedi(Grimm Kardeşler’den Masallar); 1978 ve 1983’te Azra Erhat’la birlikte Sapho şiir çevirisini yaparak çeviri dünyasına da katkı sağlamıştır.
Kaynakça
Bektaş, Cengiz (2002). “Önce Kültür Kirlendi Sonra Hava , Su ve Toprak”. 2023 Dergisi. 10: 28
Bektaş, Cengiz (1987). “Bir Mimar: Cengiz Bektaş”. Mimarlık Dergisi. 226: 82
Bektaş, Cengiz (2016). “Mimar Sinan Büyük Ödülü Cengiz Bektaş”. Mimarlık Dergisi. 390: 24
Bektaş, Cengiz (2016). Nazım Hikmet’in Mimarlığa Bakışı. İstanbul: Yem Yay.
Bektaş, Cengiz (2011). Köpeksiz Köy. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2011). Anlamıyorlarsa Anlatamıyorsun. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2003). Yaşama Kültürü. İstanbul: Literatür Yay.
Bektaş, Cengiz (2017). Çizmek. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2016). Kültürümüz Kimliğimiz Evrensel Yazıları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2015). Antalya 2015. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2007). Sevgiyi Paylaşalım. İstanbul: TMMOB Mimarlar Odası.
Bektaş, Cengiz (2001). Barış Sofrası. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Bektaş, Cengiz (2011). Denizli. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2011). Sabır ile Koruk. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Bektaş, Cengiz (2011). Sevgidir Her İşin Başı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yay.
Yılmaz, Saliha “Cengiz Bektaş’la yüzyüze yapılan mülakat”. (06.04.2019).
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: SALİHA YILMAZYayın Tarihi: 16.09.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 16.09.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Kişi | Dost Yayınları / Ankara | 1964 | Şiir |
| Mimarlıkta Eleştiri | Dost Yayınları / Ankara | 1967 | Deneme |
| Yeryüzünün Yüreği | Cem Yayınları / İstanbul ? | 1978 | Şiir |
| Yer Deli Gök Deli | Cem Yayınları / İstanbul | 1979 | Şiir |
| Antalya | Basaş Yayınları / İstanbul | 1980 | İnceleme |
| Benim Oğlum Bina Okur | Yazko Yayınları / İstanbul | 1980 | Deneme |
| Akdeniz Dört Kişiydiler Bir De Ben | Ağaoğlu Yayınevi / İstanbul | 1981 | Şiir |
| Koca Rıza | Cem Yayınları / İstanbul | 1981 | Hikâye |
| Zeytinli Fırın Sokağı | Cem Yayınları / İstanbul | 1981 | Şiir |
| Tılsımlı Kedi | Cem Yayınları / İstanbul | 1982 | Masal |
| Güz Ey | Cem Yayınları / İstanbul | 1983 | Şiir |
| Yuva Mı? Mal Mı? | Yazko Yayınları / İstanbul | 1983 | Deneme |
| Babadağ Evleri | Emre Matbaacılık / İstanbul | 1987 | İnceleme |
| Duvarların Dışı Da Senin | Bektaş Mimarlık Mühendis A.Ş. / İstanbul | 1987 | Deneme |
| Fide | Cem Yayınları / İstanbul | 1987 ? | Şiir |
| Kimin Bu Sokaklar Alanlar Kentler | Pono Grafik / İstanbul | 1987 | Deneme |
| Şirinköy Evleri | Temel Matbaacılık / İstanbul | 1987 | İnceleme |
| Onu Birden | Cem Yayınevi / İstanbul | 1990 | Şiir |
| Sevgiyle Yap | Cem Yayınevi / İstanbul | 1990 | Hikâye |
| Kuşadası Evleri | Yem Yayınları / İstanbul | 1991 | İnceleme |
| Koruma Onarım | Yem Yayınları / İstanbul | 1992 | İnceleme |
| Mimarca Mermer | Çetin Ofset / İstanbul | 1993 | İnceleme |
| Cümle Yaratılmışa Sevginin Simgesi Kuş Evleri | Kültür Yayınları / İstanbul | 1994 | İnceleme |
| Yaşama Kültürü | Literatür Yayınları / Konya | 1994 | Deneme |
| Bak Bak Desinler | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 1998 | Deneme |
| Su Belleği | Doruk Yayıncılık / Ankara | 1998 | Şiir |
| Akdenizli Ozanlar | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 1999 | Deneme |
| Kentli Olmak Ya Da Olmamak | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 1999 | Deneme |
| Şiirler Safo; Çeviri ve Üzerine Konuşmalar | Çağdaş Matbaacılık / İstanbul | 1999 | Çeviri |
| Selçuklu Kervansarayları, Korunmaları ve Kullanılmaları Üzerine Bir Öneri | Yem Yayınları / İstanbul | 1999 | İnceleme |
| Halk Yapı Sanatı | Literatür Yayıncılık / İstanbul | 2001 | İnceleme |
| Su Gölgesi | Doğa Basın Yayın / İstanbul | 2001 | Şiir |
| Sevgiyle Yap | İnkılap Yayınevi / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| Sular Akıyor | Literatür Yayıncılık / İstanbul | 2002 | Deneme |
| İçlerin Dışı | Bileşim Yayınevi / İstanbul | 2003 | Şiir |
| Sevgi Alnımın Teri | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2003 | Şiir |
| Gelecek Biziz | TMMOB Mimarlar Odası / İstanbul | 2007 | Deneme |
| Kendini Tanı | TMMOB Mimarlar Odası / İstanbul | 2007 | Deneme |
| Kentini Yaşamak | TMMOB Mimarlar Odası / İstanbul | 2007 | Deneme |
| Sevgiyi Paylaşalım | TMMOB Mimarlar Odası / İstanbul | 2007 | Deneme |
| Afrodisyas | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2008 | İnceleme |
| Doğuran Doğurtan | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2008 | Şiir |
| Halk Yapı Sanatından Bir Örnek Karacasu | Bileşim Yayınevi / İstanbul | 2008 | İnceleme |
| Kayaköy Tersane Evleri | Bileşim Yayınevi / İstanbul | 2008 | İnceleme |
| Şirince Tirilye | Bilişim Yayıncılık / İstanbul | 2008 | İnceleme |
| Aiolya'nın Başkenti: Ayvalık,İzmir | Mimarlar Odası / İzmir | 2009 | İnceleme |
| Manisa Evleri | Mimarlar Odası / Manisa | 2009 | İnceleme |
| Cumartesi Buluşmaları | TMMOB Mimarlar Odası / İstanbul | 2010 | Sohbet |
| Aigina, Poros, Hydra, Midilli, Sakız | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2001 | İnceleme |
| Anlamıyorlarsa Anlatamıyorsun | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Denizli | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Her şey Bir İnsanı Sevmekle Başlar | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| İstanbul | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Kent Kültür Demokrasi | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Köpeksiz Köy | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Kuş Evleri | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | İnceleme |
| Kuşla Kuş | Cumhuriyet Kitapları / İstanbul | 2011 | Şiir |
| Kuzguncuk | Literatür Yayıncılık / İstanbul | 2011 | İnceleme |
| Anadolu'lu İnsan Olmak | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Sevgidir Her İşin Başı | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2011 | Deneme |
| Bu Ezgi Kimin? | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2012 | Deneme |
| Kültür Vatanımız | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2012 | Deneme |
| Sevgi Örülünce Yapıda | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2012 | Deneme |
| Can Suyu | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2013 | Şiir |
| Doğaya Uyumlu Mimarlık | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2013 | İnceleme |
| Güre | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2013 | İnceleme |
| Koca Rıza'nın Kamyonu | Şimşek Yayınları / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Türk Evi | Yem Yayınları / İstanbul | 2013 | İnceleme |
| Yaşanası Kent | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2013 | Deneme |
| Yaz Okulları | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2013 | İnceleme |
| Bedri Rahmi Nakışlı Bir Deneme | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2014 | Deneme |
| Bir Yerli Olmak | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2014 | Deneme |
| Azra Erhat Mektupları 1 | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2015 | Mektup |
| Azra Erhat Mektupları 2 | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2015 | Mektup |
| Barış Sofrası | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2015 | Deneme |
| Füreya Koral'la Söyleşi | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2015 | Sohbet |
| Kıyılarımızı Yağmalayanlar | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2015 | İnceleme |
| Amerika Amerika Katlar Savaşı | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2016 | İnceleme |
| Herkes İçin Kent | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2016 | İnceleme |
| Kültürümüz Kimliğimiz Evrensel Yazıları | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2016 | Deneme |
| Nâzım Hikmet'in Mimarlığa Bakışı | Yem Yayınları / İstanbul | 2016 | Deneme |
| Taş-Ahşap-Cam | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2016 | İnceleme |
| Çizmek | Arkeoloji ve Sanat Yayınları / İstanbul | 2017 | İnceleme |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | İnci Aral | d. 27 Kasım 1944 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | Muhterem Orhan | d. 1924 - ö. 1 Şubat 2019 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Turgut Yüksel | d. 22 Haziran 1967 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Mete Şamilgil | d. 1934 - ö. 2015 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | Recep Bugariç | d. 1934 - ö. 23 Nisan 2016 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Asaf Çiyiltepe | d. 1934 - ö. 7 Haziran 1967 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Nihal Yeğinobalı | d. 16 Kasım 1927 - ö. 14 Mart 2020 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | Adalet Ağaoğlu | d. 23 Ekim 1929 - ö. 14 Temmuz 2020 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Ahmet İhsan Genç | d. 1930 - ö. 19 Şubat 2020 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Ertuğ Uçar | d. 1971 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Emrah Polat | d. 1974 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Ramazan Teknikel | d. 20 Mart 1955 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Fadime Uslu | d. 10 Mart 1978 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Orhan Veli Kanık | d. 13 Nisan 1914 - ö. 14 Kasım 1950 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Bilal Kayabay | d. 07 Eylül 1947 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | TÂYİB, Bektaş Efendi | d. 1695-96 - ö. 1773 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | Cengiz Tuncer | d. 1931 - ö. 8 Temmuz 1981 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | BEKTAŞ BABA/BABA BEKTAŞ/OZAN BEKTAŞ, Bektaş Kızılok | d. 1949 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |