Madde Detay

Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde doğmuştur. Abdullah Nedim Cem ve Nuh Canbeyli imzalarını da kullanan Karcı, Melek Hanım ile terzi Mehmet Reşat Karcı’nın oğludur. İlk ve ortaokulu Siverek’te okudu. Bir süre Erzincan Askerî Lisesinde okudu ve iki yıl üst üste sınıfta kalarak belge aldı. Belge sınavlarına hazırlanırken bir süre Kayalı (Hadro), bir yıl sonra da merkezde Şair İbrahim Rafet İlkokulunda vekil öğretmenlik yaptı. Daha sonra lise öğrenimini Diyarbakır Ziya Gökalp Lisesinde tamamladı. Ankara Üniversitesi Dil ve Taih-Coğrafya Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. Devlet memuru olarak çalıştı. 1974’te girdiği TRT’de kamera asistanlığı yaptı ve stüdyo kamera servisinde çalıştı. Daha sonra yapımcı-yönetmen olarak Eğitim-Kültür Programları Genel Müdürlüğünde görev aldı. 1993’ten itibaren “Ardanuç” (1995), “Dört Mevsim Ilgaz” (1995), “Kaçkar” (1996), ve “Yusufeli İçin Methiye” (1998) gibi belgeseller çekti. 1997 yılında emekli oldu. 26 Şubat 2020 tarihinde vefat etti. 

Alevi camiasında “Yezid Dede” adıyla anılan Mehmet Ragıp Karcı (TRT’de kameramanlık yaptığı yıllarda, bir gün cemleri görüntülemeye gittiğinde, daha çok toy olan bir dedenin birçok cem erkanını bilmediğini ve yanlış yaptığını görünce müdahale edip cemi kendisi yönetmiş, o günden sonra hem yeni cemler yönetmiş hem de musahipleri olmuştur), şairliğinin ve yönetmenliğinin yanı sıra iyi bir saz icracısı ve saz yapım ustasıdır. Karcı; Davud Sularî, İsmail Daimî, Terzi Fehmi gibi büyük saz ustalarından saz çalmayı ve türküyü öğrenmiş, 1996 yılında Türkiye çapında düzenlenen bir saz çalma yarışmasında Orhan Gencebay, Cinuçen Tanrıokur ve Arif Sağ’ın ardında derece almıştır. 1960’ların başlarında Risale-i Nur ekolüyle tanışan Karcı, aynı zamanda Osmanlı Türkçesi ile yakından ilgilidir. Osmanlı Türkçesini oldukça iyi derecede bilen şair, Türkiye Yazarlar Birliğinde gençlere ücretsiz olarak Osmanlı Türkçesi dersleri vermektedir. Türkiye Yazarlar Birliği üyesi olan şair, evli ve iki çocuk babasıdır. Yaşamını ve çalışmalarını Ankara’da sürdürmektedir. Şairin adı Siverek’te bir okula verildi.

İlk şiiri 1967’de Türk Yurdu’nda yayımlanan bir dörtlüktür. Sonraki yıllarda şiir, hikâye ve çevirileri Edebiyat, Gelişme, Mavera, Seyir, Yönelişler, Ay Vakti, Yedi İklim ve Hece dergilerinde, inceleme yazıları ise Hece dergisi ve Türkiye Yazarlar Birliği yıllıklarında yayımlandı. Yeni Bir Sevda Süleymanı (1986), Bir Başkasının Kitabı (1996), Yakarış Temrinleri (2006) adlı şiir kitapları yayımlanan Karcı, onar yıl ara ile şiir kitapları yayımlamasının tamamen kendiliğinden geliştiğini, bir istikrarın ya da bilinçli bir tercihin sonucu olmadığını ifade etmiştir. Kültür Bakanlığının “Yüz Yüze Konuşmalar” başlıklı çalışması kapsamında yaşayan elli şair-yazar ile gerçekleştirilen röportajda Mehmet Ragıp Karcı şiir yazma serüvenini ve şairliğini şu sözlerle ifade etmiştir: “Benim şiirlerimi kitap haline getirmek gibi bir hassasiyetim olmadı, merakım da olmadı. (…) Benim şiirlerim olsun, şair olayım, şiirlerim okunsun diye bir merakım olmadı. Yazdım, yayımlandı, o kadar (…) Ben şiir söylüyorum, arkadaşlar sağ olsunlar kitap halinde getiriyorlar” (Karcı 2017). Şiirden anladığını ise, “Şiir üzerine bindiğimiz bir at, ya da üzerine oturduğumuz bir hayal gibi bir şey. Yani gördüğümüzün ötesini ima eden, bazen ihtar eden, bazen haber veren bir mesele, şiir meselesi. Şiir o yüzden yazılmaz, söylenir” (Karcı 2017).

Kendisini Cahit Zarifoğlu şiiriyle karşılaştırılmasına “keşke benim şiirim bir başkasıyla karşılaştırılmasa” diyen Karcı’nın şiirlerinde kadim Türk şiirinin, özellikle divan şiiri ve türkülerin tesiri oldukça büyüktür. Şiirinin hangi mecralardan geçtiğini, beslendiği ana damarları da yine aynı söyleşide şöyle açıklamıştır: “Ben kendi kadim şiirimiz üzerinde yürüyerek şiirimi inşa ediyorum. Bir de türkülerle haşır neşir olarak… Özellikle türküler; daha beşeri, daha insani, daha hissi… Daha çok ima ederler. Divan şiiri, kadim şiirimiz yapılı, inşa edildiği için türkü gibi değil. Türkü anında söylenir, melali ifade eder, kadim şiirimizde melal yoktur. Melal dediğimiz şey Allah’ın insana kendini hatırlatması için verdiği, anında gelen bir duygudur” (Karcı 2017). Kendisini (şiirini değil) ikisinin arasında inşa etmeye çalışan şair dil, meselesine ayrı bir hassasiyet göstermiştir. Yerli dile önem vermiş, kendi melalini, milletin melalini ve türkülerden aldığı melali birleştirerek kendine özgü bir dilin peşinde olmuştur. Şiirini kuran en önemli unsurun da “melal” olduğunu ifade etmiştir. M. Ragıp Karcı şiirlerinin yanı sıra Hint, İran ve Arap şiirinden çeviriler de yapmıştır. 1997 yılında “Kaçkar” belgeseli ile Türkiye Yazarlar Birliği Yılın Belgeseli Ödülü’nü ve 1988-2006 arasında yayımlanan şiirlerinin toplu olarak basıldığı Tut Elimden Düşmeyelim adlı kitabıyla da “2016 Türkiye Yazarlar Birliği Şiir Ödülü” almıştır.