Madde Detay

Hüseyin Çırakman 1930 yılında Çorum'un Sungurlu ilçesine bağlı Körkü köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Bektaş, annesinin adı ise Sultan’dır. Körkü köyünde okul bulunmadığı için okuma yazmayı on yaşındayken köyünde okuma yazma bilen büyüklerinden öğrenmiş, sonraki yıllarda ise dışarıdan sınavlara girerek ilkokulu bu şekilde tamamlamıştır. Köyde çiftçilik ile uğraşan Hüseyin Çırakman zaman zaman da inşaatlarda işçi olarak çalışmıştır. Vatani görevini yerine getirdikten sonra Ankara’ya yerleşmiş, buraya yerleşmesinin öncesinde ise çeşitli işlerde çalışmıştır. Âşık Çırakman, Ankara'da bulunan Radyoevi'nde hademelik yapmış ancak bu işte çok fazla durmayıp ayrılmıştır. 1964 yılında Hacı Bektaş Veli Anma Etkinlikleri'ne katılarak “Arzu ederdiniz bir yol göremeye/ Bugün bize hoş geldiniz erenler” adlı deyişini icra etmiş ve bu eseri çok beğenilmiştir. 1975 yılında kurulan Halk Ozanları Kültür Derneğinin kurucuları arasında yer almıştır (Özmen 1998: 311).

Gençlik yıllarında köyünde bir kıza âşık olmuş ancak başlık parası olmaması nedeniyle evlenememiştir. Uzun bir müddet Ankara da yaşayan Hüseyin Çırakman, ihtiyarlık günlerini de Mamak'taki gecekondusunda hiçbir maddi güvencesi olmadan geçirmiş ve oğullarının bakımıyla hayatını yoksulluk içinde sürdürmeye çalışmıştır. Belli bir dönemde çalıştığı çeşitli işlerden biriktirdiği parasıyla destanlarından birisini bastırıp satarak geçimini sağlamaya çalışmıştır. 2013 yılında Ankara’da vefat eden Hüseyin Çırakman, Sungurlu’ya bağlı Akpınar köyünde toprağa verilmiştir (www.ozanlar.biz).

Hüseyin Çırakman, ilk deyişlerini ve âşıklık geleneğini, usta malı deyişler söyleyen babasından öğrenmiştir. Babasının da etkisiyle on beş yaşından itibaren saz çalmayı öğrenmeye başlamış ve ömrünün sonuna kadar saz çalıp türkü söylemeyi sürdürmüştür. Babası saz çalmayı bilmediği için köyündeki Nesimi Caferi ve Cevheri Baba’dan bağlama çalmayı öğrenmiştir. Yirmi yaşına kadar sazıyla usta malı deyişleri çalıp söyleyen Çırakman, daha sonra kendi deyişlerini yazmaya ve sazı eşliğinde söylemeye başlamıştır. Hüseyin Çırakman soyadını mahlas olarak kullanmıştır. 1964 yılında kırk âşığın katıldığı bir yarışmada “Bugün bize hoş geldiniz erenler” adlı deyişi birinci seçilmiş ve bu eseri dönemin ünlü sanatçılarından Yıldıray Çınar tarafından da plağa okunmuştur. Bu yıllardan sonra plak ve radyolardan ünü Anadolu’ya yayılan Çırakman, âşık etkinliklerinin ve gecelerinin aranan ismi hâline gelmiştir (www.edebiyatvesanatakademisi.com).

Alevi Bektaşi inancına mensup bir ailenin çocuğu olması şüphesiz âşıklığa ve saz çalmaya merak sarmasında önemli bir etkendir. İlk başlarda âşıklık geleneği ve geleneksel halk edebiyatı etkisinde şiirler kaleme alan Çırakman, sonraki şiirlerinde daha güncel konuları ele almaya başlamıştır. Şiirlerini hece ölçüsüyle yazan Çırakman, yalın bir dil kullanmıştır. Âşık, bireysel ve toplumsal sorunları ve olayları halkçı ve gerçekçi bir tutumla dile getirmiştir. Atatürkçülüğü, uygarlaşmayı, barışı, ulus ve yurt sevgisini savunmuş, yozluğa ve yobazlığa karşı çıkmıştır. Şiirlerinde birliği, beraberliği ve kardeşliği sürekli vurgulayan âşığın eserlerinde sosyal ve siyasi meseleleri de hak, hukuk, eşitlik ve özgürlük gibi kavramlar üzerinden eleştirel bir biçimde ele aldığı görülmüştür. Yaşamının büyük bir bölümünün yoksulluk içerisinde geçmesinin de etkisiyle şiirlerinde yoksulluk ve geçim derdine geniş yer vermiştir. Dönem dönem şiirlerini kitaplaştırmış ve bu kitapları satarak geçimini temin etmiştir. Hüseyin Çırakman’ın, Âşık Hüseyin Çırakman Hayatı ve Deyişleri (1956), Hak Yardımcı Her Kuluna, Sen Devam Et Okuluna (1963), Hoş Geldiniz Erenler (1969), Sesimiz (1973) ve Halkın Sesi Halk Ozanları (inceleme-antoloji, 1975) isimli derleme eserleri mevcuttur (Özmen 1998: 311-313).