Madde Detay
DEMİRTAŞ/İBRAHİM, İbrahim Demirtaş
(d. 10.10.1956 / ö. -)
Çaycı
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İbrahim Demirtaş, 10 Ekim 1956 tarihinde Karaman'a bağlı Sarıveliler ilçesinde doğmuştur. 1969 yılında Merkez Sarıveliler İlkokulunu tamamlamıştır. Okumayı çok sevmesi ve istemesine rağmen maddi imkânsızlıklardan dolayı tahsilini bir türlü tamamlayamamıştır (Köprücü 2011: 4; Uysal 2011: 32). Bunun üzüntüsünü yıllarca içinde taşıdığını ifade etmektedir. Demirtaş, ailesinin kökenleri ile ilgili olarak şu bilgileri aktarmaktadır: “Sülalemiz, Orta Asya'dan Anadolu'ya göç eden ve hatta bu göç hareketini bizzat başlatan bir ailedir. Aile Anadolu’da ikiye bölünür. Bir yarısı, İç İl Sancağı Ermenek Kazası'na, ikinci yarısı da Bulgaristan'da, Silistre Sancağı Rosikastri Kazasına gönderilmiştir. İşte bu iki koldan bizim atalarımız Ermenek’e yerleşmişler, akrabalarımız ise Silistre’ye göçmüşler. Soy kütüğümüz ise Yahşi Bey Sülalesi’ne dayanmaktadır.” (Köprücü 2011: 6; Uysal 2011: 32).
Uzun yıllar Konya'da, Sahip Ata mahallesinde 'Sohbet Çay Evi' adlı iş yerinde çaycılık yapmıştır ve buradan emekli olmuştur. Ozan, küçük çay ocağında, çay içmeye gelen müşterilerine, sazlı sözlü türkülerle, şiirlerle, nasihatlerini iletmiştir. Sıcak sohbetlerin de buna eklenmesiyle, şirin bir eğlence yerine dönen çay ocağı, küçüğünden büyüğüne, işçisinden memuruna, öğrencisinden öğretmenine, esnafından zenginine kadar birçok halk kitlelerine seslenmiş olmanın haklı gururunu da yaşamıştır.
Âşıklığını, ilk olarak 14 yaşında keşfettiğini söylemektedir. O günden bu güne, kendi ifadesiyle konuşamayanların, derdini anlatamayanların ve ızdırap çekenlerin sesi olmuştur. Daima mazlumun yanında yer aldığını belirten Âşık Demirtaş, onları kendisine çok yakın bulduğunu ve onların sorunlarını kendi sorunları gibi gördüğünü tüm içtenliğiyle anlatmaktadır. Sadece acı verici durumları değil, sevinçleri, özlemleri, sevgileri de eserlerinde konu edinmiştir. Kısacası, hayata dair tüm konuları ele almaya çalışmıştır. Karşılaştığı her insanın derdiyle dertlenmiş, sevinciyle de onun mutluluğunu paylaşmıştır (Köprücü 2011: 8; Uysal 2011: 32-33).
Âşık İbrahim Demirtaş, âşıklık geleneğinin özellikle koşma ve destan türünde şiirler söylemektedir. Âşık şölenlerine fazla katılmamakla birlikte Konya’nın özellikle Hâkimiyet gazetesi olmak üzere yerel gazetelerinde birçok şiiri yayımlanmıştır. O, Konya gazetelerinde, “Çağdaş Karaca Oğlan” olarak anılmıştır. Şiirlerinde Toros Dağlarının havası belirgin şekilde hissedildiği için âşığın Karacaoğlan’dan çokça etkilendiği söylenebilir. Şiirlerini, hecenin 7, 8, 11 ve 15’li ölçülerinde söylemektedir (Köprücü 2011: 8). İbrahim Demirtaş halk şiiri geleneğine bağlı olarak sade ve akıcı bir dil kullanmıştır. Belirli bir ustası yoktur. Onun âşıklığı kendi içsel yolculuğunda gelişmiştir diyebiliriz. Âşık İbrahim başta köy hayatı olmak üzere, aşk, gurbet, sosyal olaylar, millî ve dinî konular, aktüel meseleler gibi geniş bir yelpazede şiirler söylemektedir.
Âşık İbrahim, 107 kadar eserini bir gün bir anlık öfkeyle yaktığını buruk bir ifadeyle belirtmiştir. Bu öfkeyle, 10 yıl saz çalmaya ve şiir yazmaya ara vermiştir. Sonradan bu yanlış davranışının farkına vararak çok pişman olduğunu ifade etmiştir. Bunu da okumamış olmanın verdiği büyük bir zarar olarak nitelendirmiştir. 1990 senesinden sonra, tekrar âşıklık faaliyetlerine devam etmiş, bir daha böyle bir hata yapmamaya özen göstermiştir (Uysal 2011: 32-33).
Mehmet Fatih Uysal, Konya'da Memleket gazetesinde, "Hak Ettiği Şöhreti Bulamayan Ermenekli Bir Âşık: ÂŞIK İBRAHİM DEMİRTAŞ" adlı (2011) bir yazı ile âşığı, kısa biyografisi ve örnek şiirleriyle tanıtmıştır. Şiirleri üzerine birçok öğrenci derleme çalışması yapmış, Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, Prof. Dr. Sinan Gönen, Dr. Öğr. Üyesi Aziz Ayva'nın danışmanlıklarında lisans tezleri ve derleme çalışmaları hazırlatılmıştır. İbrahim Demirtaş hakkında hâlen, Miyase Besler tarafından Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde Dr. Öğr. Üyesi Aziz Ayva'nın danışmanlığında bir yüksek lisans seminer çalışması hazırlanmaktadır.
Kaynakça
Köprücü, Baki Mesut (2011). Âşık İbrahim'in Hayatı ve Derlenmemiş Şiirleri. Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Sayan, Mustafa (2008). Âşık İbrahim Demirtaş Hayatı, Sanatı ve Şiirleri. Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
Uysal, Mehmet Fatih (2011). "Hak Ettiği Şöhreti Bulamayan Ermenekli Bir Âşık". Memleket Dergi, Konya. 60: 32-33.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AZİZ AYVAYayın Tarihi: 23.06.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 23.06.2019Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020
İlişkili Maddeler
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Mehmet Zeki Akdağ | d. 28 Haziran 1929 - ö. 29 Ağustos 2018 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Amil Çelebioğlu | d. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Yücel İpek | d. 19 Mayıs 1940 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Mehmet Zeki Akdağ | d. 28 Haziran 1929 - ö. 29 Ağustos 2018 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Amil Çelebioğlu | d. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Yücel İpek | d. 19 Mayıs 1940 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Mehmet Zeki Akdağ | d. 28 Haziran 1929 - ö. 29 Ağustos 2018 | Meslek | Görüntüle |
8 | Amil Çelebioğlu | d. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990 | Meslek | Görüntüle |
9 | Yücel İpek | d. 19 Mayıs 1940 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Mehmet Zeki Akdağ | d. 28 Haziran 1929 - ö. 29 Ağustos 2018 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Amil Çelebioğlu | d. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Yücel İpek | d. 19 Mayıs 1940 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | Mehmet Zeki Akdağ | d. 28 Haziran 1929 - ö. 29 Ağustos 2018 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Amil Çelebioğlu | d. 20 Nisan 1934 - ö. 02 Temmuz 1990 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Yücel İpek | d. 19 Mayıs 1940 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |