Madde Detay

Kaynaklarda “Emânî-i Sânî” olarak kaydedilen şairin asıl adı Mustafa’dır. Rusçuk'ta doğdu. Bir eminin oğlu olup babasının hizmetindeyken eğitim alma yolunu seçerek bazı devlet büyüklerine intisap etti. Kınalızâde Ali Çelebi’nin danişmendi iken bırakıp divan kâtibi oldu. İstanbul’da 1000/1591 yılında vefat etti. Hat sanatında uzmandır. Ahdî Tezkiresi’nde şairin Niğbolulu olduğu belirtilirken Riyâzî Tezkiresi’nde de Rodoslu olduğu kayıtlıdır. Sicill-i Osmânî’de de 999/1591 yılında Selanik’te vefat etmiş Hazîne-i Hümâyûn kâtiplerinden İstanbullu bir Emânî’den bahsedilmektedir. Bu şairin de biyografi sahibi Emânî ile aynı kişi olması muhtemeldir.

Emânî, şiirde ve nesirde oldukça başarılıdır. Özellikle tarih düşürmedeki maharetiyle tanınmıştır. Diğer kaynaklar gibi onun şairlikteki maharetini öven Kınalızâde Hasan Çelebi, sıradan insanlar için ölçüsüz kasideler, tarihler söylemesi ve şehre gelen sıradan bir misafir için bile hemen o gün pek çok tarih düşürmesi sebebiyle şairliği ve şiir söylemeyi ayağa düşürdüğünü belirterek Emânî'yi eleştirir. Kaynaklarda çok fazla şiiri olduğu söylenmekle birlikte divan tertip ettiği yolunda bir bilgi yoktur.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Atik Gürbüz, İncinur (2011). Mecmû’a-i Letâ’if. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Erdağı, M. Sadık (hzl.) (2002). Seyyid Rıza (Zehrimarzade), Rıza Tezkiresi. Ankara: Kalkan Matbaası.

İpekten, Haluk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Gelibolulu Âlî, Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman,  Tuhfe-i Na’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakimzâde Süleyman Sa’deddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb-Tıpkı Basım. Ankara: KB Yay.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html[erişim tarihi: 11.05.2013].

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html[erişim tarihi: 11.05.2013].

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2009). Ahdî ve Gülşen-i Şu’râ’sı (İnceleme – Metin). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219145/h/agm.pdf [erişim tarihi: 11.05.2013].

Şemseddin Sâmî (1308). Kâmûsü’l-A’lâm. İstanbul.

Gazel

Nedür ey meh cebînüñde bugün gâyet tarâvet var

Seherden nûş itmişsin gibi âfet sabâhat var

Arak-rîz olmış ol ruhlar şeker-rîz olmış ol lebler

Gül-âb-âmîz olmış gabgabuñ gâyet letâfet var

Şarâb-ı ergavânî nûş itmişsin gibi âfet

Kızarmış gül gül olmış ruhlaruñ beñzüñde humret var

Seherden kankı gülşende açıldun ey lebi gonçe

Gülersin gül gibi gül-berg-i rûyunda beşâşet var

Okursın dâsitânın turmaz ol gül-berg-i ra’nânun

Emânî bülbül olmışsın nedür yine şetâret var

(Atik Gürbüz, İncinur (2011). Mecmû’a-i Letâ’if. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 371.)