Madde Detay

Alaybeyi-zâde Mekkî Mehmed Emîn olarak tanındı. Halvetî tarikati mensubu Alaybeyi-zâde Şeyh Mehmed Efendi'nin oğludur. Alaybeyi-zâde Şeyh Mehmed Efendi 1045/1635-36'da Üsküp'te vefat etti. Şeyh Mehmed Efendi'nin babası Alaybeyi İbrahim Efendi, onun da babası Ali Ed-defteri el-Üskübî'dir. Kaynaklar Alaybeyi-zâde Şeyh Mehmed Efendi'nin Üsküplü olduğu konusunda ortak görüştedir. Şeyh Şemseddin-i Sivasî eserlerinden 1069/1658-59 yılında istinsah ettiği Gülşenâbâd risalesinin sonunda "Eş-Şeyh Mehmed bin İbrahim-i Miralay ibni Ali ed-defterî el-Üskübî mevliden ve'l-hanefî ve'l-Halvetî tarikaten" ibaresiyle yazıyor. Şeyhülislam Bahâyî Efendi'den mülazemet aldı. Nakkaş Mustafa Paşa'nın hizmetine girerek Girit Seferi'ne katıldı. İstanbul'a döndükten sonra Abdulahad Nûrî'nin hizmetine girdi. Ramazan 1065/ Temmuz-Ağustos 1655'te Çatalca'da bulunan Ali Paşa Medresesi'ne hariçle görevlendirildi. Şaban 1071/ Nisan 1661'de Mekke'de Süleymaniye Medresesi'nde bulundu. İstanbul'a döndü. Muharrem 1075/ Temmuz-Ağustos 1664'te Sadi Paşa Medresesi'ne; Cemaziyelahir 1076/ Aralık-Ocak 1665-66'da Firuz Ağa Medresesi'ne; Ramazan 1077/ Şubat-Mart 1667'de Kadı Abdulhalim Medresesi'ne; Rebiülahir 1079/ Eylül-Ekim 1668'de Hadım Hasan Paşa Medresesi'ne; Rebiülahir 1080/ Ağustos-Eylül 1669'da Eftal-zâde /Efdaliye Medresesi'ne; Muharrem 1081/ Mayıs-Haziran 1670'de Mehmed Ağa Medresesi'ne; Muharrem 1083/ Nisan-Mayıs 1672'de Sahn-ı Seman'ın birine ulaştı. Zilhicce 1084/ Mart-Nisan 1674'te Karaçelebi-zâde Mehmed Efendi Darül-İfadesi'ne; Şevval 1086/ Aralık-Ocak 1675-76'da Mahmud Paşa Medresesi'ne; Safer 1089/ Mart-Nisan 1678'de Ayasofya Medresesi'ne tayin olundu. (Özcan 1989: 3/470) Cemaziyelahir 1091/ Haziran-Temmuz 1680'de İstanbul'da vefat etti. Üsküdar'da medfundur.

Emînî mahlası ile şiirlerini söyledi. (Kissling 1965: 470) Tarih bilgisi olan bir kişi idi. 

Mekke'de bir müddet oturduğundan dolayı "Mekkî" olarak da tanındı. Mekke'den döndükten sonra inzivaya çekildiği zamanda Vefeyât-ı pür-İber li-Uli'l-Elbâbi men İhteber ismiyle kaleme aldığı bir vefeyâtnâmesi bulunmaktadır. (Bursalı Mehmed Tâhir 1333-42: 3/141)

Eserleri:

1. Risâle fî Menâsiki'l-Hacc: İzmir Milli Kütüphanesi Türkçe Yazmaları. Nr. 377/7. vr.83b-94b.

2. Vefeyât-ı pür-İber li-Uli'l-Elbâbi men İhteber: Üsküdarlı Hasib'in vefeyâtının kaynaklarındandır. Hüseyin Kocabaş Kitaplığı Türkçe Yazmaları. S.H.M.H.K.Yaz. 491. vr. 60.

3.Nesayihü'l-Mülûk: Bursalı Mehmed Tâhir Türkçe bir eser olduğunu bildiriyor. Ancak eser elde yoktur.

Bursalı Mehmed Tâhir (1333-42). Os­manlı Müellifleri. C.I-III. İstanbul: Matbaa-ı Amire.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş Şu’arâ. İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.

Kâtip Çelebi (2007). Keşfu’z-Zunûn. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Kissling, Hans Joachim (1965). Uşşâkîzâde's Zeyl-i Şakayık. Wiesbaden: Ottoharrasowıtz. 470.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 71.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri, Vakâyiü’l-Fuzalâ.  C. 3. İstanbul: Çağrı Yay.