Madde Detay

Bayrameli Abbaszâde, 1859’da Güney Azerbaycan'ın Serab bölgesinin Dünni köyünde yoksul bir ailede dünyaya gelmiştir. Ailesinin maddi zorluklar yaşaması sebebiyle sadece medresede okuma yazmayı öğrenmiş, eğitim hayatının devamını getirememiştir. Bayram Ali’nin, acı gerçeklerle dolu hicivlerinden darılan beyler ve mollalar, şairin evini barkını yağmalatmış, onu sokağa atmışlar. Evini barkını kaybeden Bayram Ali, uzun süre sefil bir hayat yaşadıktan sonra yeniden yuva kurmuştur. Lâkin bu defa da meşhur mollalardan Tebrizli İmam Cuma’nın fetvası ile şairin evi dağıtılmıştır (Cenûbî Azerbaycan Edebiyatı Antologiyası 1983: 98). Abbaszâde, hayatındaki bu karışıklıklarının üstüne 1906 yılında Settar Han’ın başkanlığında başlayan İran Azerbaycanı Bağımsızlık Harekâtı’na katılmak için Tebriz’e dönmüştür. Bu harekete katılarak ülkesinin ve halkının bağımsızlığı uğrunda verdiği mücadeleyi ortaya koymuştur. Bu mücadele sırasında yaralanmış ve bu şekilde köyüne dönmek zorunda kalmıştır. Ancak köyünde geçimini sağlayacak bir iş bulamadığı için Bakü’ye taşınmıştır. 1907’den sonra Bakü’de hayatını idame ettirmeye çalışan Abbaszâde, Hazar'da "Merkuri" deniz köprüsünde hamal olarak çalışmaya başlamıştır.

Bağımsızlık hareketinin sükûtundan sonra, şah yönetiminin takibinden yakasını kurtaramayan ve öldürüleceğini anlayan Bayram Ali Hamal, 1909 nisanında yeniden Bakü’ye dönmüştür. Ömrünün sonuna kadar Bakü’nün “İçeri Şeher” semtinde yaşamıştır (Ehmedov 1995: 61). 3 Haziran 1926'da Bakü'de vefat eden Hammal, hem Bakü’de hem de İran’da sevilen bir şairdir. Eserlerinde dönemin siyasi ve sosyal şartlarını, halkın durumunu ve mücadelesini yansıtması şairin önemini artırmaktadır.

Genç yaşlarında şiir yazmaya başlayan Bayram Ali, ilk şiirlerini “Mirze Gülzâr” mahlası ile yazmıştır. Yazdığı bu şiirler hiç bir yerde yayımlanmadan dilden dile dolaşarak halk arasında sevilerek okunmuştur. Şiirlerinde özellikle muhitin beylerini, hanlarını ve mollalarını hicvetmiştir (Cenûbî Azerbaycan Edebiyyatı Antologiyası 1983: 98). Şiir ve edebiyata olan ilgisini çok genç yaşlarda ortaya koyan Abbaszâde, 1908'de halk şairi Mirza Alekber Sabir ile tanışmıştır. Sâbir’in etkisiyle şiirler yazmaya başlamış ve şiirleri “Molla Nesreddin” de yayınlanmıştır. Abbaszâde eserlerinde "Hammal” (Hambal) mahlasını kullanmaya başlamıştır. Mirza Alekber Sabir’in, Abbaszâde'yi yazmaya teşvik etmesi, kendi basın camiasıyla tanıştırması, halk şiirine olan ilgisi gibi birtakım sebepler Abbaszâde’nin eserlerinde çok sevdiği Sabir’in üslubunu görmemizi sağlamıştır. Şiirlerini, “Zenbur”, “Molla Nesreddin”, “Taze Heyat”, “İttifag”, “Sedâ”,“Mezeli”, “Meş’el”, “Yéni Yol” gazetelerinde “Hambal”, “Rencber Hambal”, “Hambal Azerbaycanî”, "Hambal-i Gülzâr-i Serabî”, “Bayrameli Abbaszâde Hambal” imzaları ile yayımlamıştır (Heyet 1998: 331). Güney Azerbaycan şiirinin önde gelen isimlerinden biri olan Bayrameli Abbaszade'ye ait olan çalışmalar 1948-1964 tarihlerinde Seçilmiş Eserler olarak toplu bir şekilde neşredilmiştir.