Madde Detay
Ziya (Adanalı)
(d. 1859 / ö. 26 Ağustos 1932)
Şair, memur
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Adana’da doğmuştur. Henüz 19-20 yaşlarında iken Ziya Paşa’nın Adana valiliği zamanında onun hakkında bir hicviye yazmış, paşa yeteneğini farkederek genç Ziya'yı İstanbul’a Askerî Tıbbiyeye kaydettirmiştir. Bu okulu yarım bırakan Ziya, bir süre Evkaf Nezareti’nde memur olarak çalışmıştır. Sarhoş bir halde iken yanından geçen seraskere yönelik ifadeleri dolayısıyla tevkif edilmiş, arkadaşlarının deli olduğuna ilişkin ifadeleriyle akıl hastanesine gönderilmiştir. Buradan çıktıktan sonra 1892'de Fizan’a sürülmüş, oradan Mısır’a kaçmıştır. Daha sonra affedilerek İstanbul’a dönen şair, dönemin Sadrazamı Ahmet Cevat Paşa’ya takdim ettiği bir “arz-ı hâl” üzerine Afyonkarahisar Evkaf Müdürlüğü’ne getirilmiş, 1895-1910 yılları arasında bu görevi yürütmüştür. Bursa Evkaf Müdürlüğü başkâtipliğine tayin edilince emekliye ayrılmış, 26 Ağustos 1932 yılında ölünceye kadar Afyon’da yaşamıştır. (İnal 1988: 2066-2068)
Şiire 19-20 yaşlarında Ziya Paşa’ya yazdığı hicivle başlamıştır. İstanbul’a geldiğinde Muallim Naci ile tanışıp onun etkisinde şiirler kaleme almıştır. Şiirlerini Mektep, Maarif, Saadet, Tercüman-ı Hakikat, Eşref, Resimli Gazete, Peyam-ı Sabah yayın organlarında yayımlamıştır. Ayrıca ölümünden sonra bazı şiirleri de Taşpınar dergisinde yayımlanmıştır. Şiirlerini “Evrak-ı Hazanım” ismiyle kitaplaştırmayı istemişse de bunu gerçekleştirememiştir. Şiirleri, Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri adıyla bir kitapta toplanmıştır. (Kolcu 2018: 27-137) Heceyle kaleme alınmış şiirleri bulunmakla beraber genellikle aruz veznini ve klasik şiirin nazım biçimlerini tercih etmiştir. Ziya’nın şiirlerinde vatan, hürriyet, aşk temaları ağırlıklı olup, hemen hemen bütün şiirlerinde hiciv ve mizah dikkat çekici bir özellik olarak kendisini hissettirmiştir. Özellikle İstibdat’a ilişkin şiirlerinde hicvin tonu sertleşir. (Sarı 2017: 1192-1207)
Kaynakça
İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri 4. Cilt. İstanbul: Dergâh Yay.
Kolcu, Ali İhsan (2018). Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri. Erzurum: Salkımsöğüt Yay.
Nasrattınoğlu, İrfan Ünver (1971). Afyonkarahisarlı Şairler, Yazarlar, Hattatlar. Ankara: İpek Matbaası
Sarı, Mehmet (2017). "XIX. Yüzyıl "Tarz-ı Kadim" Şairi Adanalı Ziya ve Hicivleri". Innovation and Global Issues in Social Sciences Congress Book, Editor: Prof. Dr. Nurettin Bilici, Ragıp Pehlivanlı, Karlygash Ashırkhanova. Antalya.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. TANER TUNÇYayın Tarihi: 23.10.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 23.10.2018Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Adanalı Ziya Hayatı-Sanatı-Bütün Şiirleri | Salkımsöğüt / Erzurum | 2018 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Dilek Türker | d. 1984 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Orhan Kemal | d. 15 Eylül 1914 - ö. 4 Haziran 1970 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Remzi Oğuz Arık | d. 15 Temmuz 1899 - ö. 3 Nisan 1954 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | LÜTFÎ, Hacı Veli | d. 1859 - ö. 1929 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | HAMMAL/MİRZE GÜLZAR, Bayrameli Abbaszâde | d. 1859 - ö. 03.06.1926 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | REMZÎ, Ahmet | d. 1859 - ö. 1914 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Abdullah Cevdet | d. 9 Eylül 1869 - ö. 29 Kasım 1932 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Şekip (Tokadîzade) | d. 1871 - ö. 6 Ekim 1932 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | AYŞE | d. 1868/1869 - ö. 30.06.1932 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Ziya Zakir Acar | d. 6 Kasım 1954 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Yılmaz Dokuzoğuz | d. 1887 - ö. 04 Ekim 1977 | Meslek | Görüntüle |
12 | Hüseyin Rıfat (Işıl) | d. 1878 - ö. 24 Şubat 1954 | Meslek | Görüntüle |
13 | Mahmut Sadık | d. 1864 - ö. 28 Temmuz 1936 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Burhan Felek | d. 11 Mayıs 1889 - ö. 4 Kasım 1982 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Halikarnas Balıkçısı (Musa Cevat Şakir Kabaağaçlı) | d. 17 Nisan 1890 - ö. 13 Ekim 1973 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | ZİYÂ, Mehmed Ziyâeddîn | d. 1840 - ö. 7 Mayıs 1854 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Ziya Mısırlı | d. 5 Şubat 1926 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ZİYA, Ziya Yıldız | d. 1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |