Madde Detay
KÂNİ'Î, Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendi
(d. ?/? - ö. 1054/1644)
Divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Bursa’da doğdu. Müezzin-zâde Şeyh Ahmed Efendi olarak tanındı. Baldır-zâde ve Beliğ'e göre, kanaatkâr bir mizaca sahip bulunduğu için Kâni’î mahlâsını kullandı. Öğrenimini tamamladıktan Bursa Câmi-i Kebîr (Ulucami)’de imam ve hatiplik görevlerinde bulundu. Geniş bir bilgi birikiminin yanı sıra, “Dâvûdî” bir sese sahip olduğu için müezzinliğe yöneldiği, dönemin tanınmış müfessiri Hâfız-zâde Efendi’nin vefatından sonra onun yerine vâizliğe başladığı ve çok sayıda tarih düşürdüğü bildirilmektedir.
Tefsir ilminde üstat olan Kâni’î 1054/1644 yılında vefat etti ve Bursa’da Hacılar Mahallesindeki Muallimhane haziresine defnedildi.
Çeşitli eserleri tercüme eden Müezzin-zâde, İmâm Abdullah ibn Es‘ad el-Yâfi‘î (ö.786/1366)’nin meşhur sufîlerin menkabelerini anlatan Ravzu’r-Reyâhîn fî Hikâyâti’s-sâlihîn adlı eserini Nüzhetü’l-‘uyûni’n-nevâzır adıyla tercüme etmiştir (Atlansoy 1998: 174-175, 260-262; Atlansoy 2011: 195).. Mehmed Tahir Efendi, bu eserin bir nüshasını Akhisar Kütüphanesi’nde gördüğünü söyler (Mehmed Tahir, 1333: 387). Tırhala kadısı iken Ma‘ârifü’l-‘avârıf adlı eseri de Şerefü’l-mülûk fi’l-‘adâleti ve’s-sülûk adıyla tercüme etmiştir. Bu eserin bir nüshası Es‘ad Efendi Kütüphanesi’ndedir (Mehmed Tahir, 1333: 387).
Âlim ve fazıl bir kişi olan Ahmed Efendi aynı zamanda şairdir; şiirlerinde Kâni‘î mahlasını kullanır.
Kaynakça
İsmail Beliğ (1302). Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Danışverân-ı Nâdiredân. Bursa: Hüdavendigâr Vilayeti Matbaası.
Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyli Zübdeti'l-Eş'âr. Ankara: AKM Yay.
Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri. Bursa: Asa Yay.
Atlansoy, Kadir (2011) "Ravza-i Evliya'da İki Şair: Kanii ve Vadi". Millî Folklor. (89): 193-199.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Şeyhî Mehmed Efendi Şakâ’ik-i Nu’mâniyye ve Zeyilleri “Vakâyiü’l-Fuzalâ”. C. 3. İstanbul: Çağrı Yay. 147.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ KADİR ATLANSOYYayın Tarihi: 22.12.2014Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
Tarîk-ı ‘aşka giden pîşvâ nedür bilmez Hevâ-yı dil-bere uyan hevâ nedür bilmez
Aceb mi zâhide inkâr ederse eş’ârı
Bu hod teveccüh-i yâre behâ nedür bilmez
(Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 3432.)
Eli ucıyla tutu tutsa dest-i uşşâkı
Fütâdesiyle güzel merhâbâ nedür bilmez
Gubâr-ı pâyine yüzler sürerdüm ol yârun
İzi tozını sakınur ‘atâ nedür bilmez
Unutdı dûr olalı Kâni’î makâmâtı
‘Urûc-ı evci ko râstî nevâ nedür bilmez
***
Cân kulağına erdi seherden sadâ-yı nev
Nev-rûz erişdi ‘âleme Hakdan atâ-yı nev
Gülzâr içinde bülbül edüp hoş terennümi
Sıyt-ı hezâr verdi hezârân safâ-yı nev
Yüz tutdı gunca gonca ile yine tebessümi
Güller açıldı buldı şükûfe cilâ-yı nev
Ayyûka çıkdı zemzemesi ehl-i işretün
Âfâkı tutdı nara-i mestân edâ-yı nev
Ol şâh-ı hüsn ü Husrev-i milk-i melâhate
Hâlince Kâni’î de geçinür gedâ-yı nev
(Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri, Bursa: Asa Yay. 261-262)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 22.12.2014Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
Tarîk-ı ‘aşka giden pîşvâ nedür bilmez Hevâ-yı dil-bere uyan hevâ nedür bilmez
Aceb mi zâhide inkâr ederse eş’ârı
Bu hod teveccüh-i yâre behâ nedür bilmez
(Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 3432.)
Eli ucıyla tutu tutsa dest-i uşşâkı
Fütâdesiyle güzel merhâbâ nedür bilmez
Gubâr-ı pâyine yüzler sürerdüm ol yârun
İzi tozını sakınur ‘atâ nedür bilmez
Unutdı dûr olalı Kâni’î makâmâtı
‘Urûc-ı evci ko râstî nevâ nedür bilmez
***
Cân kulağına erdi seherden sadâ-yı nev
Nev-rûz erişdi ‘âleme Hakdan atâ-yı nev
Gülzâr içinde bülbül edüp hoş terennümi
Sıyt-ı hezâr verdi hezârân safâ-yı nev
Yüz tutdı gunca gonca ile yine tebessümi
Güller açıldı buldı şükûfe cilâ-yı nev
Ayyûka çıkdı zemzemesi ehl-i işretün
Âfâkı tutdı nara-i mestân edâ-yı nev
Ol şâh-ı hüsn ü Husrev-i milk-i melâhate
Hâlince Kâni’î de geçinür gedâ-yı nev
(Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri, Bursa: Asa Yay. 261-262)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020Eserlerinden Örnekler
Tarîk-ı ‘aşka giden pîşvâ nedür bilmez Hevâ-yı dil-bere uyan hevâ nedür bilmez
Aceb mi zâhide inkâr ederse eş’ârı
Bu hod teveccüh-i yâre behâ nedür bilmez
(Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 3432.)
Eli ucıyla tutu tutsa dest-i uşşâkı
Fütâdesiyle güzel merhâbâ nedür bilmez
Gubâr-ı pâyine yüzler sürerdüm ol yârun
İzi tozını sakınur ‘atâ nedür bilmez
Unutdı dûr olalı Kâni’î makâmâtı
‘Urûc-ı evci ko râstî nevâ nedür bilmez
***
Cân kulağına erdi seherden sadâ-yı nev
Nev-rûz erişdi ‘âleme Hakdan atâ-yı nev
Gülzâr içinde bülbül edüp hoş terennümi
Sıyt-ı hezâr verdi hezârân safâ-yı nev
Yüz tutdı gunca gonca ile yine tebessümi
Güller açıldı buldı şükûfe cilâ-yı nev
Ayyûka çıkdı zemzemesi ehl-i işretün
Âfâkı tutdı nara-i mestân edâ-yı nev
Ol şâh-ı hüsn ü Husrev-i milk-i melâhate
Hâlince Kâni’î de geçinür gedâ-yı nev
(Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri, Bursa: Asa Yay. 261-262)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Hevâ-yı dil-bere uyan hevâ nedür bilmez
Aceb mi zâhide inkâr ederse eş’ârı
Bu hod teveccüh-i yâre behâ nedür bilmez
(Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî - Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. 3432.)
Eli ucıyla tutu tutsa dest-i uşşâkı
Fütâdesiyle güzel merhâbâ nedür bilmez
Gubâr-ı pâyine yüzler sürerdüm ol yârun
İzi tozını sakınur ‘atâ nedür bilmez
Unutdı dûr olalı Kâni’î makâmâtı
‘Urûc-ı evci ko râstî nevâ nedür bilmez
***
Cân kulağına erdi seherden sadâ-yı nev
Nev-rûz erişdi ‘âleme Hakdan atâ-yı nev
Gülzâr içinde bülbül edüp hoş terennümi
Sıyt-ı hezâr verdi hezârân safâ-yı nev
Yüz tutdı gunca gonca ile yine tebessümi
Güller açıldı buldı şükûfe cilâ-yı nev
Ayyûka çıkdı zemzemesi ehl-i işretün
Âfâkı tutdı nara-i mestân edâ-yı nev
Ol şâh-ı hüsn ü Husrev-i milk-i melâhate
Hâlince Kâni’î de geçinür gedâ-yı nev
(Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri, Bursa: Asa Yay. 261-262)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Nazım Dündar Sayılan | d. 1920 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Hakkı Özkan | d. 1926 - ö. 5 Şubat 1999 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | EŞREF-ZÂDE AHMED ZİYÂEDDÎN EFENDİ | d. 1748 - ö. 1783-84 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | PÂKÎ | d. ? - ö. 1644 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
5 | RİYÂZÎ, Mehmed Riyâzî Efendi | d. 1572 - ö. 1644 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
6 | FÜTÛHÎ, Abdülaziz Fütûhî Efendi | d. ? - ö. 1644-45 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
7 | LÜTFÎ, Çelebi-zâde Agop Lütfî | d. ? - ö. 1910 | Meslek | Görüntüle |
8 | SEYYİD ŞEREF/ŞEREFEDDÎN, Eşref-zâde Şeyh Seyyid Mehmed Şerefeddin Efendi | d. 1669-70 - ö. 18 Eylül 1733 | Meslek | Görüntüle |
9 | İMAMÎ, Ahmet İmami | d. 1954 - ö. 28.02.2012 | Meslek | Görüntüle |
10 | HULUSî, Cerrah Kasım Paşa-zâde Zâhid Ahmed Hulûsî Bey | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | LİVÂYÎ, Livâyî-i Üskübî | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | ES'AD, Şeyh-zâde | d. - - ö. 1634 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | FEHÎM, Körükçü Hâfız Ahmed Efendi | d. ? - ö. 1910 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ŞÂHİDÎ, Edirneli | d. ? - ö. 1504-05 ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | DEM’Î, Yûsuf | d. 1844 - ö. 1862 | Madde Adı | Görüntüle |