Madde Detay

Trablusgarp, Balkan, Çanakkale ve Dumlupınar Savaşlarına katılan Kara Mustafa Çavuş’un kızı Fadime Hatun ile Yunan Savaşında büyük yararlılıklar gösteren Kebir Ümmet Efendi’nin oğlu Şekerağa’nın çocuğu olarak Bilecik/ Pazaryeri / Bakraz (Günyurdu) köyünde doğdu. İlkokulu köyünde bitirdikten sonra Pazaryeri Ortaokulu’na devam etti. Bu okulda okurken Eskişehir Yunus Emre İlköğretmen Okulu'nu yatılı kazandı ve 1968’de mezun oldu. 1971’de Balıkesir Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü, 1974’te Hacettepe Eğitim Fakültesi Devlet Lisan Okulu İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümünü ve Ortadoğu Amme İdaresi’ni bitirir.

Bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra, Milli Eğitim Bakanlığı Film-Radyo ve Televizyonla Eğitim Merkezi’nde program yapımcısı olarak çalıştı.

İlk yazısını 1966’da Emre dergisinde yayımladı. Bilecik’te Oba gazetesini çıkardı. Yazılarını 1966’dan bu yana Emre, Oba, Töre, Ortadoğu, Hergün, Mili Eğitim ve Kültür, Kan, Doğuş, Türk Edebiyatı gibi dergi ve gazetelerde yayımladı. Almanya'da öğretmenliğinin yanı sıra aktif olarak da politikayla ilgilendi. Türk derneklerinin birleşmesi, Türkiye imajının olumlu yönde geliştirilmesi ve Türk asıllı adayların partilerinde etkin görevler alabilmesi için Almanya’da politik çalışmalar yürüttü.

Yoklar adlı romanıyla Peyami Safa Ödülü kazanarak edebiyat çevrelerince tanındı. Akıcı ve sağlam Türkçesiyle dikkat çeken yazarın Zincir (Türk Kültür Vakfı Roman Ödülü) Acı Su, Sultan / Kölnde Bir Kız, Gurbet Ölümleri (Türkiye Yazarlar Birliği 1984 Yılı Roman Ödülü), Beyler Aman, Dönüş ve Bir Aşk, Bir Kurşun ve Ötesi adlı romanları bulunmaktadır. Uzun süredir yurtdışında yaşayan ve üç çocuk babası olan yazar, özellikle Batı Avrupa'da yaşayan Türk gençlerinin anadillerini geliştirebilmeleri yolunda büyük çaba harcamaktadır. Bu konuda çeşitli dergi ve gazetelerde sayısız makalesi bulunan Hasan Kayıhan, özel bir televizyonda Yüz Yüze adıyla haftalık kültür-sanat programı hazırlayıp sunmaktadır. Türkiye Yazarlar Birliği'nin kurucularından olan Kayıhan, Almanya’da yaşamaktadır.

Edebiyatı sosyal bir sorumluluk olarak nitelendiren yazar, romanlarında çoğunlukla yurtdışında yaşayan Türklerin dramını, kimlik bunalımlarını, göçe bağlı olarak ortaya çıkan kültürel uyumsuzluklarını konu edinir.

Çocukluğunun geçtiği tarihi mekânlar, dinlediği masallar, halk hikâyeleri ve destansı anlatılar yazarın eserlerini şekillendiren temel etmenlerdir. Bu sebeple onun romanlarındaki destansı ifadeler ve coşkun seslenişler dikkati çeker.

Şiir, deneme, inceleme ve makale türlerinde de örnekler veren Hasan Kayıhan, daha çok romanlarıyla tanınmaktadır. Edebiyat dünyasında Yoklar adlı romanıyla tanınan yazar, eserlerinde kendine yabancılaşmış, kim olduğunu unutmuş, geçmişe ait değerler dizgesi ile ilişkisini koparmış, tarihini yadsımış kahramanları merkeze alarak eleştirel bir anlatıyı benimser.

Romanlarında fikri bir söylemin kurgu aracılığı ile okura iletilmek istendiği açıkça görülür. Türkiye’de ve Türkiye dışındaki Türk kültür coğrafyasında yaşanan zulümler, Ermeni olayları, 12 Mart öncesi ve sonrası siyasi-sosyal çalkantılar, Sovyet Rusya’nın Asya’daki siyasal yaptırımları, maddi ve manevi yoksulluğun coğrafi ve zihni göçü tetiklemesi, gurbette yaşanılan zor ve üzücü olaylara kültürel asimilasyonların eşlik edişi gibi pek çok konu yazarın fikri ve vicdani düzlemde duyduğu rahatsızlığa bağlı olarak kurguya taşındığı görülür.

Yoklar adlı ilk romanında, yeni mezun olmuş idealist bir öğretmenin yanlış eğitim politikalarının bir sonucu olarak kendine yabancılaştırılmış nesillerle taşrada karşı karşıya getirilmesi ve millete bağlılık, devlete sadakat temaları çerçevesinde ülküsel bir nitelikte kurgulanması söz konusu iken Gurbet Ölümleri romanında ise bir vatana sahip olmanın değerini, vatansız kalınca anlayan insanların, dil, inanç ve kültür birliğinin sadece kuru birer yurttaşlık bilgisi olmadığı fikri çerçevesinde kurgulandığı görülür. Bunların dışında Acı Su romanında olduğu gibi Soyvet Rusya’nın egemenliği altında kalan Türk nüfusun marzu kaldığı sistematik asimilasyon ve değersizleştirme politikaları ile Dönüş romanında olduğu gibi Anadolu’da Ermeni mezalimine uğrayan insanların trajik hayat hikayeleri konu edinilir.

İlk romanında edebî anlatı çizgisinin yönünü sosyal-siyasal bir içeriğe taşıyan Kayıhan, son romanına değin bu çizgiden ayrılmaksızın gittikçe estetik ve kurgu tekniği bakımından güçlü metinler ortaya koymuştur.

Anadolu insanının yanlış eğitimin bir sonucu olarak kimliksizleştirilmesini, siyasal beklenti veya kaygı ile nesillerin kendilerine ve toplumu oluşturan değerlere yabancılaştırılmasını, geleneğe ve tarihe karşı umursuzlaşmasını eleştiri konusu edinen yazar, Türk insanının kültür coğrafyasında dolaşan bir seyyah konumundadır. Türkistan’dan Anadolu’ya, Anadolu’dan da Almanya’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyayı kapsayan fiziki mekânlardaki Türk insanının karşılaştığı bireysel ve toplumsal sorunları kültürel normlar bağlamında kurucu ve inşa edici bir nitelikle okurlarına ulaştırmak ister. Göç, siyasal kutuplaşma, asimilasyon, yabancılaşma, tarihsel ve kültürel yaşanmışlıklar, taşra-merkez / köylü- aydın karşıtlığı gibi konular anlatılarının merkezinde duran konulardandır.

Eserlerinde geleneksel anlatının baskınlığı açıkça görülmekle birlikte özgün anlatı öğelerinden de yararlandığı dikkati çeker. Sade bir dil ile kurduğu metinlerinde halk hikâyeciliğinden, tarihi bilgi ve belgelerden önemli ölçüde yararlanan yazar, anadil Türkçenin anlatı olanaklarını sonuna kadar kullanır.